Një kompani ajrore planifikon të zhvillojë fluturime komerciale me motorë elektrikë që nuk prodhojnë karbon deri në vitin 2025.
ZeroAvia ka zhvilluar nëntë fluturime testuese me motorin e tij hidrogjen-elektrik në Aeroportin Cotswold, pranë Cirencester-it. I vetmi emetim që prodhon motori është uji.
Sergey Kiselev, zëvendëspresident i ZeroAvia, tha se ky motor do të ndihmojë në arritjen e “dekarbonizimit të aviacionit”.
Por, si funksionon ?
Kompania e vendosur në Gloucestershire po punon me Dornier 228, një aeroplan konvencional me 19 vende, i cili ka dy propelera, të cilët zakonisht funksionojnë me karburantin kerosene.
Një prej tyre është zëvendësuar me një motor elektrik, dhe energjia elektrike prodhohet në bord duke përdorur një qelizë karburanti me hidrogjen. Gjatë periudhës së testimit, motori tjetër mbetet me karburant kerosene në rast se ndodh ndonjë problem. Pasi teknologjia të provohet, të dy motorët do të funksionojnë me energji elektrike nga qeliza karburanti me hidrogjen. Vetëm motori i ri duhet të kalohet nëpër testet e sigurisë, dhe kompania po bashkëpunon me Autoritetin Aviacionor Shtetëror për të fituar certifikimin.
A është vërtet “ekologjik”?
Qelizat karburanti me hidrogjen nuk janë të reja dhe janë përdorur gjerësisht në makinat dhe kamionët.
Ata përdorin një proces kimik të quajtur “hidroliza e kundërt” që kombinon hidrogjenin me oksigjenin dhe krijon ngrohtësi, avull uji dhe, çka është më e rëndësishmja, energji elektrike.
Pra, motori në bord nuk prodhon gaze serre. Por, çështja e rëndësishme është nga e merrni hidrogjenin.
Sa i madh, sa larg?
Nuk është një avion i madh. Dornier 228 do të transportojë rreth 12 pasagjerë me motorin me hidrogjen në bord. Ai mund të fluturojë rreth 250-310 milje (400-500 km), sipas Zëvendëskryetarit Komercial Sergey Kiselev. Kjo do të ju çonte nga Aeroporti Bristol në Newcastle, ose nga Londra në Paris.
Deri në vitin 2027, kompania planifikon të zhvillojë një motor më të madh hidrogjen-elektrik që do të fuqizonte avionë më të mëdhenj. Ky motor mund të transportonte rreth 50 pasagjerë dhe mund të fluturonte afër 620 milje (1,000 km).
Lexo edhe: Efektet shëndetësore të një udhëtimi të gjatë me avion
Cilat janë problemet?
“Si të gjitha teknologjitë, ka sfida”, shprehet Prof. Mays. “Prodhimi i tij, transportimi dhe ruajtja.”
Industria e aviacionit ka nevojë për të ndërtuar një infrastrukturë krejtësisht të re. Qendra të prodhimit të hidrogjenit, një rrjet për t’i dërguar karburantin në aeroporte, depozitim në aeroporte, të gjitha ato. Dhe hidrogjeni është shumë ndryshe nga keroseni konvencional.
Hidrogjeni zë shumë hapësirë. Për ta transportuar në mënyrë të kontrollueshme, gazit i bëhet kompresim 350 ose 700 herë më shumë se presioni atmosferik. Edhe në atë mënyrë, ai zë më shumë hapësirë se keroseni. Nëse dëshiron ta transportosh atë si një lëng, duhet ta ftohësh deri në 253 gradë nën zero. Prandaj, vendi i saktë ku ta prodhosh, si ta lëvizësh dhe ta depozitosh po hulumtohet aktualisht nga aeroportet dhe firmat e ajrospektrës.
Prof. Mays e shpreh kështu: “Mund të fluturoni duke përdorur hidrogjen si karburant, por ai nuk është ende i optimizuar, nuk është shumë efikas, dhe infrastruktura ende nuk është e gatshme”.
Avionët do të përdorin hidrogjen?
Hangari në Aeroportin Cotswold është i vogël dhe larg laboratoreve të mëdha të kërkimeve të Airbus-it, Rolls Royce-it dhe Boeing-ut. Por, ZeroAvia tashmë ka porosi për më shumë se 1,500 nga motorët e tyre të parë.
Air Cahana është një prej tyre, një linjë ajrore e re kaliforniane me “misionin për të dekarbonizuar aviacionin”. Firmat më të mëdha të ajrospektrës po i ndjekin me interes këto fillime të vogla. Airbus ka një program hulumtimi të madh të quajtur ZeroE, i cili gjithashtu përdor hidrogjen. Kompania po eksploron si qelizat karburanti me hidrogjen për të krijuar energji për të fuqizuar propelentët, ashtu edhe përdorimin e hidrogjenit të lëngshëm drejtpërdrejt për djegje.
Por, Airbus ka synim të ketë avionë me hidrogjen në qiell deri në vitin 2035, një dekadë më vonë se motorët e vogël ZeroAvia.
Sergey Kiselev më tha se kjo është arsyeja pse ata vendosën të mos krijojnë një aeroplan krejtësisht të ri, por në vend të kësaj të ndryshojnë motorin në një avion ekzistues.
Ai tha: “Na ndihmon të eleminojmë të gjithë kompleksitetin me certifikimin e aeroplanit, ne mund të fokusohemi vetëm në motor. Kështu që ne mund të çojmë aeroplanin në ajër për operacione komerciale, shumë më shpejt”.
Kompania ka bërë premtimin e saj. Tani ka të paktën dy sfida të mëdha.
Njëra është që motori i tyre të jetë i sigurt, të certifikohet dhe të jetë i gatshëm për përdorim deri në vitin 2025.Ata janë në rrugën e duhur për ta arritur këtë. Sfida tjetër, më e vështirë, do të jetë të sigurojnë që të ketë disa hidrogjen të freskët pritëse për aeroplanin kur ajo zbrit në destinacionin tjetër.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
