Në dekadën e fundit, shumë prej nesh u është dashur të kapërcejnë recesionin e madh dhe me shpresë do mund të mbijetojmë financiarisht dhe përmes pandemisë COIVD-19. Këto ngjarje dhe shumë situata të tjera janë faktorë të jashtëm, mbi të cilat një person mesatar nuk ka kontroll. Por, nga ana tjetër, ishim ne ata që përballeshim me papunësinë, duke zbrazur llogaritë e kursimeve dhe stresin për të ardhmen ose ekonominë.
Nëse ka një anë të mirë të gjithë kësaj është se në të dy situatat, është theksuar përsëri rëndësia e marrjes së kontrollit mbi financat tuaja në mënyrë që të mund të jetoni jetën tuaj më të mirë financiare, pavarësisht se çfarë ndodh përreth jush. Për ta arritur këtë, së pari duhet të ndiqni këto 6 praktika thelbësore të parave.
- Shpenzoni më pak sesa fitoni.
Nëse duhet të zgjedhim vetëm një praktikë thelbësore të parave, do të ishte kjo. Për më tepër, nëse po shpenzoni më shumë para sesa fitoni, si mund të shmangni borxhin ose të ndërtoni pasuri? Madje do të keni më pak ankth, më shumë liri dhe siguri financiare kur të jetoni nën mesataren tuaj.
A do të thotë kjo që nuk mund të shijoni frytet e punës tuaj? Sigurisht që jo. Në fakt, “të jetosh nën të ardhurat e tua thjesht do të thotë që po shpenzon më pak ose aq sa fiton çdo muaj”,- sqaron Deanna Ritchie në një artikull të Duet.
Lexo: Këto gabime të zakonshme mëngjesi mund t’ju kushtojnë produktivitetin dhe paqen
-“Si rezultat, ju nuk po e fusni veten në borxhe duke jetuar me sende materiale. Dhe më e rëndësishmja, kjo do t’ju ndihmojë të krijoni një të ardhme më të qëndrueshme financiare”.
Si mund të jetoni realisht nën mundësitë tuaja? Hapi i parë është krijimi i një buxheti dhe mbajtja e tij. Arsyeja? Kjo do t’ju ndihmojë të kuptoni të ardhurat dhe shpenzimet tuaja në mënyrë që t’i jepni përparësi shpenzimeve tuaja.
Ndonëse vetë fjala “buxhet” mund t’ju fusë frikën, në fund të fundit nuk është asgjë më shumë se zbritja e shpenzimeve nga të ardhurat tuaja. Nëse ju ka mbetur diçka në fund, atëherë jeni në rrugën e duhur. Më pas mund t’i vendosni ato fonde shtesë në një llogari kursimi ose të shlyeni ndonjë borxh që keni grumbulluar.
Deanna rekomandon përdorimin e rregullit të buxhetimit 50/30/20 që është bërë i njohur nga senatorja Elizabeth Warren. Me pak fjalë, kjo do të thotë të ndani të ardhurat tuaja pas taksave në thelbësore (50%), dëshira (30%) dhe kursime (20%).
Përveç buxhetit, ju mund të parandaloni shpenzimet e tepërta duke:
Duke paguar veten së pari, duke tërhequr automatikisht një përqindje të çekut tuaj direkt në një llogari kursimesh ose pensioni, mundësisht 10 deri në 20 përqind.
Të jeni më të përgjegjshëm me kartat tuaja të kreditit. Nëse nuk mund të shlyeni gjendjen në fund të muajit, mos e përdorni kartën tuaj.
Eliminimi i shpenzimeve jo-serioze duke anuluar anëtarësimet e papërdorura, blerjet e padobishme dhe duke ditur ndryshimin midis dëshirave dhe nevojave.
Mos bini pre e zakoneve të këqija si zotimi ndaj faturave të reja të përsëritura si një kartë krediti e re, ose mos përfitimi i kuponave dhe zbritjeve.
Rrisni të ardhurat tuaja përmes përfitimeve anësore, të ardhurave pasive dhe diversifikimit të investimeve tuaja.
Lexo: Pse oraret tona ‘fleksibël’ nuk duken kaq fleksibël
- Njihni dhe paguani borxhin tuaj.
Ndonëse kjo ndryshon në varësi të cilës zonë demografike i përkisni, afërsisht 80% e amerikanëve mbajnë një lloj borxhi. Mesatarisht, ky do të ishte një borxh personal prej $90,460. Po, kjo e bën të vështirë për t’ia dalë kur borxhi ju pengon.
Por, jo të gjitha borxhet janë të këqija. Për shembull, një hua studentore ose hipotekë konsiderohet si një borxh “i mirë” pasi ofron një kthim të mirë të investimit. Megjithatë, borxhi “i keq” do të ishte karta e kreditit dhe huatë me interes të lartë, pasi ato mund të ndikojnë në rezultatin tuaj të kredisë dhe të ofrojnë pak kthim për investimin.
“Nëse jeni duke bërë një blerje që rrit borxhin tuaj, pyesni veten se si do t’ju japë përfitime kjo blerje, jo vetëm sot, por afatgjatë”,- rekomandon ekipi i Equifax. “A ju siguron borxhi që do të pësoni një përfitim të qëndrueshëm, apo është diçka që do të kënaqë një dëshirë të menjëhershme që nuk mund ta përballoni?”
Për më tepër, ju duhet të bëni “detyrat” dhe të peshoni të mirat dhe të këqijat e blerjes tuaj. Nëse e përcaktoni që nuk ia vlen, atëherë shmangeni me çdo kusht.
Gjithashtu, pavarësisht nga lloji i borxhit, sigurohuni që të gjeni mënyra për ta shlyer atë sa më shpejt të jetë e mundur. Disa ide do të ishin përmes konsolidimit, negocimit të normave më të mira ose shtimit të një burimi të dytë të të ardhurave nëse keni një buxhet të vogël.
- Vendosni qëllime për kursimet.
Të gjithë e dimë në ndërgjegjien tonë se duhet të kursejmë para. Por, njerëzit natyrshëm janë të tmerrshëm në kursime kryesisht sepse është një ide abstrakte.
Në vend të kësaj, vendosni një qëllim realist, së bashku me një afat kohor, në mënyrë që të bëhet më i prekshëm. Më e rëndësishmja, qëllimet ju ndihmojnë në zhvillimin e një plani dhe ndjekjen e tij në mënyrë efektive. Disa shembuj do të ishin:
Qëllime afatshkurtra si ndërtimi i një fondi emergjence ose shkuarja me pushime. Këto duhet të planifikohen për një deri në tre vitet e ardhshme.
Qëllimet afatgjata, të cilave u duhen më shumë se katër vjet për t’u përmbushur. Këto do të ishin kursimi për një parapagim në një pjesë prone ose për pension.
Kur t’i arrini, edhe ato më të vegjëlit, sigurohuni që të festoni dhe të shijoni gjithçka për të cilën keni kursyer. Do të përforcojë zakonin dhe do t’ju japë një nxitje psikologjike kur është e nevojshme.
Lexo: 12 Këshilla produktiviteti, të cilat me siguri nuk po i përdorni
- Bëhuni shefi i së ardhmes tuaj financiare.
Mos e merrni këtë në mënyrën e gabuar. Por, ka vetëm një person që kujdeset për të ardhmen tuaj financiare. Dhe, ky individ është gjithashtu i vetmi që ka kontroll të plotë të financave tuaja.
Padyshim, unë jam duke folur për ju. Tani, nëse ndani llogarinë me dikë tjetër, si një bashkëshort ose partner biznesi, ata sigurisht që duhet të përfshihen.
Është përgjegjësia juaj të keni një plan për pension, të filloni një fond emergjence dhe të zbuloni mënyra për të rritur pasurinë tuaj. Për më tepër, ju duhet të ndërmerrni hapa të vegjël si pagimi i faturave në kohë, kontrollimi i rregullt i llogarive tuaja financiare dhe ndjekja e progresit tuaj.
Ju gjithashtu duhet të siguroheni që po mbroni shëndetin dhe pasurinë tuaj. Për shembull, nëse jeni i vetëpunësuar dhe kurseni sigurimin mjekësor, kjo mund t’ju krijojë borxhe serioze mjekësore nëse keni nevojë të vizitoni ER ose të keni një procedurë mjekësore. Kështu që, sigurohuni që politikat e sigurimit të jenë të përditësuara.
Sigurimi gjithashtu do të mbrojë pasuritë tuaja në rast ngjarjesh si vjedhje, zjarr ose nëse nuk jeni më në gjendje të punoni. Ju gjithashtu duhet t’i ruani paratë tuaja në llogari kursimesh me interes të lartë, fonde të tregut të parave, CD, aksione, bono dhe fonde të përbashkëta. Përveç fitimit të parave, ata shpesh janë të siguruar nga FDIC dhe mund t’ju mbrojnë nga inflacioni dhe taksat.
Dhe, mos harroni të vazhdoni të mësoni në lidhje me financat. Ju nuk keni pse të bëheni ekspert. Sidoqoftë, leximi i librave, vizita në uebfaqe, dëgjimi i podcast-ve dhe pjesëmarrja në ngjarje online ose personale mund t’ju ndihmojë të shmangni gabimet financiare dhe të siguroni që do të arrini qëllimet tuaja financiare.
- Forconi mendimin tuaj kundrejt parave.
-“Paraja është një mjet që mund t’ju ndihmojë të hapni dyert drejt e së ardhmes që ju vetë mund të hartoni. Kjo është arsyeja pse ju duhet të bëheni miq me të dhe shpejt”,- shkruan Lesley-Anne Scorgie, themeluese e ndërmarrjes së arsimit financiar MeVest.
“Ndryshimi i mentalitetit tuaj në lidhje me paratë fillon me besimin se meritoni një marrëdhënie më të mirë me to dhe jeni të gatshëm të punoni për to”,- shton Scorgie. Si të hyni në këtë hapësirë mendore? Filloni duke përdorur teknikat e provuara më poshtë:
Shprehni mirënjohje çdo ditë për paratë që keni. Mund të ndihmojë në zhvendosjen e “fokusit tonë në atë që paratë mund të bëjnë për ne”.
Evitoni bisedën financiare negative me veten. Një mënyrë efektive për të zvogëluar skepticizmin në përmirësimin e marrëdhënies sonë me paratë.
Nëse është e mundshme, zhvilloni biseda transparente në lidhje me financat tuaja me bashkëshortin / bashkëshorten tuaj për të eliminuar stresuesit financiarë.
-“Krijo një zakon të vogël, por kuptimplotë të parave çdo ditë”,- sugjeron Scorgie. Për shembull, “transferimi i 5$ në fondin tuaj të emergjencës kur zgjoheni çdo mëngjes.” Mund të jetë një gjest i vogël, por këto mund të ndihmojnë “të ndërtojmë një zakon pozitiv për ndërrime më të mëdha në sjellje”.
Vendosni synime realiste “për muajin dhe vitin që pason”. Mund t’ju ndihmojë të qëndroni në rrugën e duhur dhe të ndihmoni në planifikimin financiar.
-“Ndonjëherë marrja e mbështetjes psikologjike është e dobishme kur riparojmë mendimin tonë kundrejt parave”,- thotë Scorgie. “Nëse e keni të vështirë të përqendroheni tek faktorët pozitiv, ose thjesht jeni shumë të ashpër me veten për gjendjen aktuale të financave tuaja, drejtohuni tek një këshillues.”
Lexo: Si të formoni zakone më të mira si një sipërmarrës
- Mësoni nga pengesat financiare.
Kur bëhet fjalë për para, duhet praktikë. Si i tillë, kjo do të thotë që ju do të bëni gabime dhe do të keni pengesa gjatë rrugës. Por, kjo është vetëm një pjesë e udhëtimit.
Ndonëse kjo mund të jetë acaruese dhe zhgënjyese, përdoreni përvojën si një mundësi mësimi në mënyrë që të rriteni.
Për shembull, mbase nuk keni pasur një fond emergjence në kohën kur u prish makina juaj. Si rezultat, ju desh të përdorni kartën tuaj të kreditit, që do të thoshte se ju desh të vinit në pritje plane të tjera për të paguar. Shpresojmë se kjo ju ndihmoi të kuptoni se shpenzimet e papritura gjithmonë do të shfaqen, kështu që duhet të keni diçka mënjëanë për t’i trajtuar ato.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
