Në botën e sipërmarrjes dhe inovacionit, financimi është një nga sfidat më të mëdha me të cilat përballen startup-et e reja. Në këtë kontekst, Business Angels (investitorët engjëj) luajnë një rol kyç në mbështetjen e ideve të reja dhe zhvillimin e ekosistemi, veçanërisht në Shqipëri, ku startup-et janë relativisht të reja dhe ende në fazat e para.
Ky fenomen duket se po merr gjithnjë e më shumë terren në Shqipëri në vitin 2025, pasi shumë ide të reja kërkojnë kapital për të kaluar nga faza e ideve në realitet. Një klimë e tillë më mbështetëse i motivon startup-et të zhvillojnë më shumë besim dhe mundësi për të krijuar produkte dhe shërbime inovative. Por çfarë janë Business Angels dhe si po ndikon ky fenomen në vendin tonë në vitin 2025?
Çfarë janë Business Angels?
Business Angels janë individë të pasur, shpesh sipërmarrës të suksesshëm ose profesionistë me përvojë, të cilët investojnë në startup-e dhe biznese në fazat e tyre të hershme. Përveç kapitalit financiar, ata ofrojnë gjithashtu mentorim, rrjetëzim dhe ekspertizë për t’i ndihmuar themeluesit të rrisin biznesin e tyre.
Business Angels në Shqipëri në 2025: Një ekosistem në rritje
Në Shqipëri, koncepti i Business Angels është zhvilluar ndjeshëm gjatë viteve të fundit, me një rritje të konsiderueshme të numrit të investitorëve të interesuar për startup-e. Kjo rritje është ndikuar nga:
- Shfaqja e rrjeteve të investitorëve engjëj, si Albanian Business Angels Network (ABAN), e cila po luan një rol të rëndësishëm në lidhjen e startup-eve me investitorët.
- Programet e reja të financimit të startup-eve, siç janë Western Balkans Startup Fund dhe Albania Innovation Grant, të cilat po inkurajojnë më shumë investime private.
- Pjesëmarrja e investitorëve të huaj, ku shumë Business Angels nga diaspora shqiptare po fillojnë të investojnë në projekte të reja.
- Rritja e startup-eve teknologjike, sidomos në sektorët e fintech, blockchain, dhe AI, të cilat kanë tërhequr interes të madh nga investitorët.
Pse Shqipëria ka nevojë për më shumë Business Angels?
- Mungesa e financimit tradicional – Bankat shqiptare ende janë të rezervuara për të financuar startup-et në fazat e hershme.
- Përshpejtimi i rritjes së startup-eve – Kapitali dhe mentorimi i investitorëve engjëj ndihmojnë sipërmarrësit të shmangin gabimet e zakonshme dhe të kenë një rritje më të shpejtë.
- Nxitja e inovacionit dhe teknologjisë – Investimet nga Business Angels ndihmojnë në zhvillimin e sektorëve si teknologjia, shëndetësia dhe energjia e rinovueshme.
- Zhvillimi i një kulture sipërmarrëse – Me rritjen e numrit të investitorëve, më shumë të rinj po inkurajohen të ndjekin rrugën e sipërmarrjes.
Sfidat dhe mundësitë për Business Angels në Shqipëri përgjatë 2025-ës
Megjithëse numri i investitorëve engjëj është rritur, ende ta përballen me disa sfida kryesore:
- Mungesa e një tregu të formalizuar të investimeve – Nuk ka ende një platformë të mirë-strukturuar që të lidhë startup-et me investitorët engjëj.
- Kuadri ligjor dhe fiskal – Pavarësisht përmirësimeve, ende mungojnë stimuj të fortë për investitorët.
- Mungesa e edukimit financiar tek sipërmarrësit – Shumë startup-e shqiptare ende nuk kanë njohuritë e duhura për të tërhequr investitorë.
Si mund të rritet numri i Business Angels në Shqipëri?
- Zhvillimi i rrjeteve të strukturuara të investitorëve engjëj – Përmes iniciativave si Albanian Business Angels Network (ALBAN) dhe forumet e investimeve.
- Mbështetje nga qeveria dhe politika stimuluese – Ofrimi i lehtësirave tatimore për investitorët engjëj.
- Edukimi dhe trajnimi i sipërmarrësve – Organizimi i më shumë eventeve dhe bootcamp-eve për startup-e.
- Pjesëmarrja në evente ndërkombëtare – Si Web Summit, Startup Grind Global, dhe EU Tech Summit për të rritur ekspozimin e startup-eve shqiptare.
Disa nga investitorët engjëj më të njohur :
Kevin Sekniqi është një nga emrat më të njohur shqiptarë në arenën e investitorëve engjëj, bashkëthemelues i platformës blockchain Avalanche dhe pjesë e listës Forbes 30 Under 30. Ai është gjithashtu themelues i inkubatorit K4S6, që ofron mbështetje për startup-e deri në 250,000 euro, me Patoko si përfituesin e parë. Sekniqi po luan një rol të rëndësishëm si business angel dhe mentor, duke ndihmuar në forcimin e ekosistemit inovativ në Shqipëri dhe lidhjen e tij me tregun global.
Grant Van Cleve është një investitor engjëj me famë ndërkombëtare që, ndonëse nuk është shqiptar, ka kontribuar për 30 vite në zhvillimin e sipërmarrjes në Shqipëri. Ai është anëtar drejtues i Tech Coast Angels (rrjeti prestigjioz i engjëjve në Kaliforni) dhe ka investuar në mbi 90 startup-e kryesisht në SHBA. Si sipërmarrës global dhe statesman i ekosistemit, Grant sjell në Shqipëri përvojën e tij të gjerë mbi mënyrën si zhvillohet një ekosistem startup-esh.
Lirim Krasniqi është Drejtor Ekzekutiv i GERMIN, një organizatë jo-fitimprurëse që lidh diasporën shqiptare me zhvillimet në atdhe. Ai njihet si një ndërmjetës kyç mes investitorëve të diasporës dhe mundësive të investimit në Shqipëri e Kosovë. Me përvojë në menaxhimin e projekteve të diasporës, ai ka ndërtuar besimin mes profesionistëve shqiptarë jashtë vendit dhe institucioneve vendëse, si parakusht për të tërhequr investime.
Ardian Hoxha është sipërmarrës serial dhe investitor engjëll ( në industri si telekomunikacion, ushqim, produkte luksi, arsim, media etj.), president i Keiretsu Forum SEE. Me investime të larmishme në startup-e inovative dhe eksperienca në sektorë të ndryshëm, ai ka lehtësuar financimin e disa startup-eve në Shqipëri dhe Kosovë përmes Keiretsu.
Organizata dhe rrjete që nxisin investime engjëll
Angels Albania
Rrjeti i parë zyrtar i investitorëve engjëj në Shqipëri. Themeluar për të lidhur startup-et me investitorë të hershëm dhe për të zhvilluar ekosistemin.
Keiretsu Forum SEE
Përfaqësimi ballkanik i rrjetit global të engjëjve Keiretsu; lancuar në Kosovë/Shqipëri (2021–2022) nën drejtimin e Ardian Hoxhës. Aktivë me investime në multi-sektor si teknologjia, shkenca jete, pasuri patundshme, etj. Rrjeti organizon takime periodike pitch-esh në Prishtinë dhe Tiranë duke krijuar mundësi reale për financime konkrete për startup-e lokale (p.sh. Blue Spot, Cybee, Suapr).
Albanian Diaspora Angel Network (ADAN) Rrjet engjëjsh i diasporës shqiptare që lidh investitorët emigrantë me startup-et vendase. Startup-e inovative në fazë të hershme, në të gjitha industritë me theks te ndikimi ekonomik në Shqipëri.
Ofiçina Albania
Inkubator dhe akselerator që bashkëpunon me investitorë engjëll për startup-et që dalin nga programet e tyre.
EU for Innovation – Challenge Fund
Ndihmon në krijimin e një ekosistemi të qëndrueshëm inovacioni duke bashkëpunuar shpesh me investitorë privatë (engjëll).
Destil Creative Hub
Qendër kreative që ka mikpritur shumë evente me investitorë dhe startup-e, duke mundësuar lidhje të drejtpërdrejta me investitorë.
Swissep – Swiss Entrepreneurship Program
Ka mbështetur zhvillimin e rrjeteve të investimeve engjëll dhe mentorëve në Shqipëri.
ICTSmedia & ICTSlab
Të përfshirë në zhvillimin e komunitetit tech dhe startup në Shqipëri; organizojnë evente dhe trajnime ku shpesh marrin pjesë investitorë dhe engjëj biznesi.
Tirana Inc.
Akselerator universitar për startup-e, shpesh i lidhur me investitorë të hershëm.
Innovation Nest
Platformë që nxit bashkëpunimin mes startup-eve dhe investitorëve.
AlbaniaTech
AlbaniaTech që nga viti 2021 është gjithashtu një burim i mirë për të gjetur engjëj biznesi. AlbaniaTech është e para platformë në Shqipëri sa i përket identifikimit të startup-eve dhe informacioneve më të fundit nga fusha e sipërmarrësve të rinj. Nëpërmjet ekosistemit që ka krijuar AlbaniaTech synon të fuqizojë të gjithë sipërmarrësit e rinj dhe t’u ofrojë atyre një rrjet ku mund të krijojnë lidhje të reja.
Artikull ekskluziv i Business Magazine Albania.
Ky artikull gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.
Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Business Magazine Albania” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
