Eksperimenti i madh i mediave sociale në Australi

Fundi i vitit të kaluar, parlamenti australian, duke reaguar ndaj shqetësimeve për ndikimin e mediave sociale në shëndetin mendor të fëmijëve, ndryshoi Aktin për Sigurinë Online duke kërkuar që përdoruesit të jenë të paktën 16 vjeç për të hapur një llogari në platforma si TikTok, Snapchat, Instagram dhe X. Ky ndryshim pritet të hyjë në fuqi deri në fund të vitit 2025.

Ligji u mirëprit gjerësisht në Australi, si në parlament ashtu edhe në publik, por gjithashtu është kritikuar. Disa e kundërshtojnë lidhjen midis përdorimit të mediave sociale dhe problemeve të shëndetit mendor tek adoleshentët. Të tjerë e shohin si një shkelje të të drejtës për lirinë e shprehjes. Edhe ata që e mbështesin këtë nismë pyesin se si mund të zbatohet. Nuk ka shumë dyshim se shëndeti mendor i adoleshentëve, veçanërisht vajzave, është përkeqësuar ndjeshëm që nga shpikja e smartphone-ve dhe shfaqja e mediave sociale. Platformat dixhitale të synuara nga ky ligj krijojnë algoritme për të mbajtur njerëzit në faqet e tyre, sepse më shumë klikime nënkuptojnë më shumë të ardhura nga reklamat. Rezultati? Një sondazh i Gallup-it tregoi se adoleshentët amerikanë kalojnë mesatarisht 4.8 orë në ditë në mediat sociale. Kjo është një pjesë e madhe e kohës së lirë të një adoleshenti, që mund të shpenzohej duke ndërvepruar me miqtë personalisht dhe me vende e objekte në botën reale. Jonathan Haidt, psikolog social dhe autor i librit Brezi Ankthioz, ka thënë se platformat e mediave sociale “kanë rindërtuar fëmijërinë dhe kanë ndryshuar zhvillimin njerëzor në një shkallë pothuajse të paimagjinueshme.” Përdorimi i rëndë i mediave sociale nga adoleshentët dhe nivelet e larta të depresionit dhe ankthit lidhen qartë; ajo që debatohet është nëse kjo është thjesht një korrelacion apo një lidhje shkak-pasojë. Studimet e mira që testojnë nëse periudhat e mjaftueshme të reduktimit të përdorimit të mediave sociale ulin depresionin dhe ankthin janë të vështira për t’u kryer, sepse eksperimentet ku adoleshentët individualë largohen nga një platformë ndërsa miqtë e tyre mbeten aty mund të japin më pak përfitime – dhe madje mund të shkaktojnë dëm te ata që tani ndihen të izoluar.

Është e rëndësishme që grupe adoleshentësh të largohen nga mediat sociale së bashku, në mënyrë që përdorimi i mediave sociale të zëvendësohet me ndërveprime në botën reale. Përveç kësaj, do të duheshin grupe të tjera kontrolli, të përzgjedhura rastësisht, anëtarët e të cilave nuk reduktojnë përdorimin e mediave sociale. Në mungesë të eksperimenteve të tilla rigoroze, të dhënat që kemi sugjerojnë se përdorimi i rëndë i mediave sociale shkakton ankth dhe depresion, por nuk janë përfundimtare.

Lexo edhe:10 njerëzit më të pasur në botë! (Janar 2025)

Australia mund të jetë duke i shërbyer botës duke realizuar në thelb një eksperiment kombëtar. Kjo, natyrisht, supozon se Australia do të arrijë të reduktojë ndjeshëm kohën që adoleshentët e rinj kalojnë në mediat sociale. Politikëbërësit synojnë ta arrijnë këtë qëllim duke vendosur gjoba të rënda për kompanitë që operojnë platformat e mediave sociale me kufizime të reja moshe, nëse nuk marrin “masa të arsyeshme” për të parandaluar ata nën 16 vjeç nga hapja e llogarive. Ligji ia cakton detyrën për të përcaktuar se çfarë përbën “masa të arsyeshme” Komisionerit të Sigurisë Online të Australisë, një zyrë e pavarur statutore.

Aplikacione si WhatsApp dhe shërbime të ngjashme të mesazheve, si dhe disa shërbime online shëndetësore dhe edukative, do të përjashtohen nga legjislacioni. Të rinjtë do të mund të shikojnë ende video në YouTube ose faqe në mediat sociale, si faqet e bizneseve në Facebook, pa një llogari. Nga ana tjetër, qeveria ka njoftuar synimin për të prezantuar një legjislacion të mëtejshëm që krijon një “Detyrë Dixhitale Kujdesi,” e cila do t’u ngarkojë platformave dixhitale përgjegjësinë për të parandaluar dëmet e njohura ose të parashikueshme. Paradoksalisht, ligji australian mund të jetë në dobi të drejtuesve dhe programuesve të mediave sociale që janë mjaft të vetëdijshëm për atë që mund t’u shkaktojnë fëmijëve për të ndjerë shqetësim. Duke pasur parasysh mungesën aktuale të rregullimit, çdo platformë që bëhet serioze për të siguruar që fëmijët të mos hapin llogari do të humbasë thjesht biznes ndaj rivalëve më pak skrupulozë. Ligji krijon një fushë loje të barabartë për të gjitha platformat, duke kapërcyer kështu problemin e veprimit kolektiv.

Kushtetuta australiane nuk bën deklarata gjithëpërfshirëse për të drejtat themelore. Në përgjithësi, dhe në kontrast me Shtetet e Bashkuara, gjykatat pranojnë epërsinë e legjislaturës së zgjedhur. Gjykata e Lartë e Australisë ka vendosur, megjithatë, që dispozitat e kushtetutës që krijojnë një qeveri përfaqësuese dhe të përgjegjshme nënkuptojnë që parlamenti nuk duhet të vendosë një barrë të tepruar mbi komunikimin politik.

Një përgjigje e mundshme ndaj atyre që kanë sugjeruar se legjislacioni australian shkel këtë parim është se fëmijët nën 16 vjeç nuk votojnë dhe, rrjedhimisht, kanë më pak nevojë për komunikim politik. Për më tepër, mund të argumentohet se barra nuk është disproporcionale, sepse dëmi i shkaktuar nga mediat sociale është mjaft serioz për të justifikuar kufizimin modest të përfshirë në legjislacion. Qeveria australiane gjithashtu mund të përjashtojë platformat e mediave sociale që kufizohen vetëm në komunikimet politike, edhe pse kjo do të kërkonte që dikush në qeveri të përcaktonte se cilat komunikime janë politike dhe cilat jo.

Nga Peter Singer, Profesor Emeritus i Bioetikës në Universitetin Princeton dhe Profesor i jashtëm në Qendrën për Etikën Biomedikale në Universitetin Kombëtar të Singaporit, është bashkë-prezantues i podcast-it Lives Well Lived, bashkë-themelues i fondacionit bamirës The Life You Can Save dhe autor i librave Animal Liberation, Practical Ethics, The Life You Can Save dhe, së fundmi, Consider the Turkey.

Copyright: Project Syndicate, 2025.
www.project-syndicate.org