A janë emigrantët me aftësi të larta vërtet një problem? - Business Magazine Albania

A janë emigrantët me aftësi të larta vërtet një problem?

A janë emigrantët me aftësi të larta vërtet një problem?
~5 minuta lexim

Përçarjet brenda koalicionit “Make America Great Again” të presidentit të zgjedhur të SHBA-së, Donald Trump, u shfaqën më herët nga sa pritej. Deri në fund të dhjetorit, krahët miliarderë të teknologjisë dhe nacionalistët e MAGA-s po përplaseshin hapur për programin e vizave H-1B, i cili u mundëson kompanive amerikane të punësojnë rreth 600,000 të huaj të kualifikuar çdo vit në mënyrë të përkohshme.

Në anën e miliarderëve, Elon Musk, CEO i Tesla-s (një nga punëdhënësit më të mëdhenj të H-1B), deklaroi: “Ka një mungesë të përhershme të talenteve të shkëlqyera inxhinierike. Kjo është faktori themelor kufizues në Silicon Valley.” Po ashtu, Vivek Ramaswamy, një tjetër miliarder teknologjie që këshillon Trump-in, argumentoi se kompanitë amerikane kanë nevojë për punonjësit e H-1B sepse, sipas tij, “Kultura jonë amerikane ka lavdëruar mesataren mbi ekselencën për shumë kohë.” Nga ana tjetër, aktivistët e MAGA-s si Laura Loomer dhe Steve Bannon – por edhe figura të majta si Bernie Sanders – kundërshtojnë se ky program i shërben korporatave të mëdha amerikane në kurriz të punonjësve vendas.

Kush ka të drejtë?
Kërkimet ekonomike tregojnë qartë se emigrantët sjellin aftësi të kërkuara, kreativitet dhe njohuri të vlefshme që ndihmojnë edhe inovatorët vendas. Por kjo nuk do të thotë se mbështetja e madhe tek vizat H-1B nuk ka pasoja negative. Një nga argumentet kryesore që mbështet programin – se ai ndihmon kompanitë amerikane të sigurojnë aftësi në STEM (shkencë, teknologji, inxhinieri dhe matematikë) – shpesh injoron faktin se, nëse ky program nuk do të ekzistonte, institucionet arsimore amerikane do të ndjenin presion më të madh për t’iu përshtatur kësaj kërkese. Në librin e tyre të njohur Schooling in Capitalist America (1976), Sam Bowles dhe Herb Gintis argumentuan se elitat ekonomike i shtyjnë sistemet arsimore drejt përgatitjes së punonjësve me aftësi dhe qëndrime të dobishme për biznesin. Duke aplikuar këtë logjikë sot, ne mund të presim që rritja e kërkesës për punonjës të aftë në STEM të përkthehet në investime më të mëdha në arsimin STEM. Por mbështetja e tepërt në vizat H-1B duket se ka dobësuar këtë lidhje, duke bërë që elitat amerikane të jenë indiferente ndaj dështimeve të sistemit arsimor të SHBA-së.

Lexo edhe:E vërteta mbi migracionin!

Edhe pse punonjësit H-1B nxisin inovacionin, prania e tyre mund të ndikojë në drejtimin e teknologjisë. Hulumtimet e mia tregojnë se rritja e ofertës së fuqisë punëtore të kualifikuar çon në teknologji që favorizojnë këta punonjës dhe automatizojnë detyrat e kryera nga punonjës me aftësi të ulëta. Nëse SHBA do të vazhdojë të mbështetet te punonjësit e H-1B, politikat publike duhet të ndryshojnë për të siguruar që strategjitë e korporatave dhe teknologjitë e reja të krijojnë hapësira edhe për punonjësit pa diploma universitare apo aftësi të specializuara.

Një tjetër çështje e rëndësishme është nëse programe si H-1B dëmtojnë vendet burim duke shkaktuar “rrjedhje të trurit.” Në disa raste, këto programe mund të krijojnë situata të favorshme për të dyja palët, pasi punonjësit e aftë mund të kontribuojnë më shumë nga SHBA sesa nga vendet e tyre. Megjithatë, nëse shumica e punonjësve të kualifikuar largohen nga vendet burim, nuk mbetet një masë kritike për të përfituar nga njohuritë dhe inovacionet e reja. Për të krijuar një skenar win-win, duhet të sigurohet që një numër i mjaftueshëm i punonjësve të aftë të qëndrojnë në vendet burim, ndërsa duhet të ketë mbrojtje të forta ndërkombëtare për të drejtën e pronës intelektuale. Përndryshe, kjo mund të dobësojë avantazhin konkurrues të SHBA-së.

Debati për vizat H-1B ngre pyetje të rëndësishme për mënyrën se si SHBA duhet të mendojë për arsimin dhe teknologjinë në një ekonomi gjithnjë e më të globalizuar. Mund të krijohen konfigurime që sjellin përfitime si për ekonomitë e avancuara, ashtu edhe për ato më të varfra. Por mbetet për t’u parë nëse këto konfigurime do të realizohen në vitet e ardhshme.

Daron Acemoglu, laureat i Çmimit Nobel në Ekonomi për vitin 2024 dhe Profesor i Ekonomisë në MIT, është bashkautor i librit “Power and Progress: Our Thousand-Year Struggle Over Technology and Prosperity” (PublicAffairs, 2023).

Copyright: Project Syndicate, 2025.
www.project-syndicate.org

Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.

Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.

✨ Thënia e ditës
“Nëse të ofrojnë një vend në një anije kozmike, mos pyet çfarë vendi, thjesht hip”
— Sheryl Sandberg
Must watch
Business Mag Nr. #38 - Qershor 2025

Shqipëria është sot më pranë se kurrë Bashkimit Europian. Hapat integrues të ekonomisë drejt njëjtësimit me standardet europiane, transformimi digjital, ligji për mbrojtjen e të dhënave, qasja ndaj inovacionit dhe mbrojtja e pronës intelektuale, janë të gjitha tregues të një Shqipërie që po zhvillohet me ritme të kënaqshme.

Kjo nuk është më Shqipëria e viteve të gjumit institucional dhe të një sektori privat që rri në pritje. Sot, vendi është në lëvizje. Nga hapësirat e betonit gri të Piramidës në Tiranë, ku të rinjtë po programojnë të ardhmen, e deri te sipërmarrjet që sjellin zgjidhje inovative dhe injektojnë ritëm e ambicie në treg, po ndërtohet një ekonomi që kërkon të jetë pjesë e botës së zhvilluar.

“Krijo, por mbro!” – ky apel i DPPI-së duhet të shkruhet në çdo zyrë, studio, fabrikë apo laborator. Nuk ka zhvillim pa siguri ligjore, dhe nuk ka ekonomi kreative pa mbrojtje të së drejtës autoriale.
Në të njëjtën kohë, Bashkimi Europian po zgjat dorën me fonde dhe projekte konkrete. Nga modernizimi i rrjetit hekurudhor tek financimi i startup-eve dhe sipërmarrjeve të gjelbra, mbështetja e BE-së po i jep frymë një transformimi të qëndrueshëm ekonomik. Platformat si Think Big dhe programet e edukimit digjital janë duke krijuar një ekosistem të ri për inovacionin.

Për bizneset shqiptare, e tashmja është një mundësi që nuk mund të shpërdorohet. Standardet …

Shiko më shumë
Na ndiqni në rrjetet sociale
0