Raporti përshkruan në detaje Startup-et më premtuese të rajonit dhe gjendjen e ekosistemit të inovacionit në 8 vende: Slloveni, Kroaci, Serbi, Bosnjë & Hercegovinë, Kosovë, Mal i Zi, Ish Republika Jugosllave e Maqedoni dhe Shqipëri.
Në të tetë vendet e rajonit, startup-et, institucionet mbështetëse, teknologjitë interesante dhe themeluesit me një mentalitet ambicionz po punojnë ditë pas ditë për ta bërë këtë pjesë të Europës një sukses global.
Në vitin 2017 ka pasur prova se kjo është më se e vërtetë, me Outfit7, një pionier i kompanisë familjare argëtuese në fushën e argëtimit dixhital, është shitur për 1 miliard dollarë për një investitor kinez në Janar, duke u bërë kështu “njëbrirëshi” i themeluar nga sipërmarrësit në rajon.
Gjenerata e ardhshme e startupeve në rajon do të jetë më me eksperiencë, më mirë e financuar dhe më e shpejtë. Ata do të synojnë suksesin global që nga fillimi i tyre.
Ales Pustovrh, bashkë-themelues i ABC Accelerator, tha për raportin: “Asnjë organizatë tjetër nuk ka qenë ende në gjendje të krijojë një pasqyrë kaq të gjerë dhe gjithëpërfshirëse të ekosistemit të startup-eve të Ballkanit Perëndimor. Europa Juglindore është një skenë e fshehur e startup-eve për shumë persona, madje edhe në Europën Lindore.”
Megjithatë, kjo nuk do të thotë se startup-et e saj nuk kanë shumë potencial. Në vitin 2017, ata kanë treguar se themeluesit në këtë rajon mund të krijojnë edhe njëbrirësha. Shumë më tepër na presin në të ardhmen.
Shtetet që përfshihen në këtë ekosistem startup-esh
Nga analiza është nxjerrë se ekziston një komunitet startup-i dhe të paktën disa ekosisteme mbështetëse në çdo vend të rajonit. Ka dallime të qarta midis vendeve, por asnjë vend nuk është tërësisht pa asnjë ekosistem.
Ekosistemi i startup-eve në Europën Juglindorë është i hapur, bashkëpunues dhe i suksesshëm, duke krijuar një model për bashkë-zhvillimin e ardhshëm të ekonomive rajonale edhe në industri të tjera. Përzierja e partnerëve publikë dhe privatë, kompanitë startup, hulumtuesit, ekspertët e teknologjisë dhe sipërmarrësit e rinj me ambicie globale, është e balancuar në mënyrë të përkryer për të ndihmuar në zhvillimin e startup-eve. Me përmirësime të vogla, veçanërisht në tërheqjen e më shumë investitorëve për kapital, ajo ka potencialin ta kthejë Ballkanin në Baltikun e ardhshëm.
Ndërsa ekosistemi i startup-eve të Europës Juglindore është relativisht i vogël dhe i pazhvilluar, ajo ende ka potencial të madh për krijimin e startupeve me rritje të shpejtë.
Kosova
Ekosistemi i startup-eve të Kosovës nuk është një qendër e startup-eve për rajonin e Ballkanit, megjithatë me një numër gjithnjë e më të madh të sipërmarrësve dhe aktorëve të ekosistemit, ajo ka ndërtuar infrastrukturë të mirë për startup-et. Institucionet dhe aktorët e njohur që janë aktivë në ekosistem përfshijnë Qendrën për Inovacionin e Kosovës, e themeluar në vitin 2011 (një inkubator / qendër trajnimi për startup-et e mbështetur fillimisht nga Ministria e Punëve të Jashtme e Norvegjisë dhe tani nga Ambasada e Suedisë dhe donatorë të tjerë), STIKK – Shoqata e TIK-ut në Kosovë, e themeluar në vitin 2008, Fondacioni IPKO, UNICEF Innovations Lab Kosova, Prishtina Hackerspace, Bonevet (një hapësira krijuese në Gjakovë), Girl Coding Kosova, Open Data Kosovo, Gjirafa Lab (një inkubator i ri i ngritur nga Gjirafa Inc në 2017), CEED Kosovë, Universiteti Amerikan në Kosovë – RIT, Oda Amerikane e Kosovës – AmCham; Donatorët: GIZ Kosovë, USAID Kosovë, Ambasada Amerikane, SIDA Kosovë, UNDP Kosovë, Ambasada e Suedisë, Ambasada e Norvegjisë, Ambasada e Gjermanisë, Zyra e Bashkëpunimit Zviceran në Kosovë, Universitetet: Universiteti i Prishtinës (Universiteti Publik) Kolegji), Universiteti për Biznes dhe Teknologji – UBT (Private), aktorë politikë: Ministria e Ndërmarrësisë (Ministria e Re, e krijuar në vitin 2017).
Shqipëria
Startup-et në Shqipëri dhe Ekosistemi i Sipërmarrjes është në fazat e hershme. Klasifikohet në fazën e zbulimit dhe veprimit. Zbulimi është faza në të cilën një individ fillon të lidhet me sipërmarrësit, mentorët ose ekspertët në fushën e interesit. Identifikimi me të tjerët që sfidon edhe nocionet tradicionale të suksesit dhe njohja e rreziqeve të mundshme që janë përpara është shpesh gjithçka që nevojitet për sipërmarrësin për të trajtuar rrugën që ata shpresojnë të ndjekin. Ne shohim shumë sipërmarrës në këtë kategori si rezultat i vëzhgimit të ekosistemit. Në të njëjtën kohë, ka një rritje të kërkesës për të mësuar se si të niset një biznes dhe të formohet një ekip. Programe dhe evente të tilla si Startup Grind, Startup Live dhe Startup Weekend janë duke u bërë popullore pasi u përshtaten shumicës së sipërmarrësve në këtë kategori. Në dy vitet e fundit ka pasur një numër të vogël startup-esh që kanë nisur iniciativat e tyre madje duke marrë fonde dhe financime nga investitorë engjëj. Megjithatë, siç vërehet, ekosistemi aktual ka nevojë për ndihmë. Kjo duhet të adresohet përmes programeve arsimore, frymëzimit dhe eventeve në nivel lokal.
Një dobësi tjetër në ekosistem është mungesa e kapitalit dhe në një masë më të vogël, sisteme të tjera mbështetëse. Aktualisht, investimi shihet si një propozim me rrezik të lartë, pa një propozim të vlerës së dëshmuar ose një evidencë të suksesshme të suksesit në inovacion. Për më tepër, shumë rrjete mbështetëse të tilla si hapësira bashkëpunuese, akseleratorët dhe inkubatorët mendojnë se nuk ka një masë kritike të startup-eve serioze dhe të kualifikuar, në mënyrë që puna e tyre të bëhet e vetë-mjaftueshme financiarisht.
Agjencitë qeveritare:
Ministria e Inovacionit po mbështet Qendrën e Inovacionit Innovation Hub.
AIDA (Agjencia Shqiptare për Zhvillimin e Investimeve) është një organ qeveritar me një objektiv kryesor për të tërhequr investimet e huaja, për të rritur konkurrueshmërinë e ekonomisë shqiptare nëpërmjet mbështetjes për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme (SME), si dhe nëpërmjet inovacionit. Ajo ka fonde të ndryshme për kompanitë e reja si: Fondi i Inovacionit dhe fondi për startup. Ata kanë bashkëpunuar me organizata të ndryshme (Startup Live, Startup Albania, Projekti GIZ IDEA, Risi Albania) për të shpërndarë këto fonde, por kompanitë mund të aplikojnë direkt tek AIDA për të kërkuar këto grante.
Media
Business Magazine është portali kryesor që ka kontent në lidhje me sipërmarrjen. BM kërkon të rrisë numrin e publikimeve në lidhje me sipërmarrjen dhe në vitin 2018 po mendon të organizojë një shfaqje televizive rreth sipërmarrësve, në bashkëpunim me aktorët e tjerë të ekosistemit.
PC World. Një shtëpi mediatike e fokusuar në promovimin e individëve të talentuar dhe industrinë e startup-eve teknologjike në Shqipëri.
Techsot. Është kryesisht portal për lajme në lidhje me teknologjinë.
Laboratore
- Open Labs
- Think-lab
- Innovation Hub
Hapësira Bashkëpunuese
- MyOffice
- TAG
- Tirana Business Park
- Innovation Hub
Evente
- Startup Grind
- Startup Weekend
- Startup Live
- AllWeb Conference
- Albanian Skills Competition
- Business Generation
- Partners Albania
- ICT Awards
- Global Entrepreneurship Week
- Innovation week
- OSCAL
- AIESEC
Mentorët
- CEED Albania.
- Mentor Club (Protik)
- Oficina Mentor Pool
- Yunus Mentor Pool
Investorët
- Yunus Social Business
Akseleratorët
- Oficina
- Protik
Para- Akseleratorët
- Yunus Social Business
- CEBE
- GIZ
- GOA
Inkubatorët
- AIA
- TBP
Korporatat
- Telekom
- Vodafone
Universitetet
- University of Tirana
- Marin Barleti University
- Metropolitan University
- EUT
- EPOKA
- Neë York University
Startup-et më të suskesshme në rajonin e Kosovës dhe Shqipërisë
GJIRAFA – Kosovë
Gjirafa është motori i parë i kërkimit dhe agreguesi i lajmeve për gjuhën shqipe, një gjuhë unike e folur nga mbi 12 milionë njerëz në mbarë botën. Duke përdorur algoritme të avancuara të përpunimit të gjuhës, Gjirafa siguron qasje në të dhëna që aktualisht nuk mund të kontrollohen në internet.
BABOON – Tiranë, Shqipëri
Baboon është një shërbim online për porositjen e ushqimit në Mobile dhe Web. Mënyra e funksionimit është fare e thjeshtë. Baboon mund të shkarkohet falas nga AppStore dhe PlayStore. Pasi hapet aplikacioni duhet vendosur adresa ku ndodhesh ose mund të lokalizohesh me GPS. Në këtë moment dalin të gjithë restorantet që janë afër zonës ku ndodhet klienti. Mund të seleksionosh një restorant, të shikosh menunë, çmimet etj.
SOFTMOGUL – me bazë në San Francisco
Reception App është aplikacioni i parë në treg, i cili të lejon menaxhimin e hotelit nga një tablet. Çdo gjë: duke filluar nga check-in dhe check-out, menaxhimin e klientëve, raporteve, proçesimin e pagesave e shumë funksione të tjera.
Reception App është vetëm një nga shërbimet e platformës së Softmogul. Kjo është një platformë, e cila i shërben menaxherëve dhe pronarëve të hoteleve si dhe recepsionistëve.
NETTRADE – Tiranë
NetTrade Albania është kompania e parë e fokusuar në shitjet online në Shqipëri. Ata janë të specializuar në ndërtimin e dyqaneve online.
CREATIC – Tiranë
Creatic është një editor social i fotografive për pajisjet mobile. Duke përdorur teknologjinë inovative të DeliXSoftware, Creatic u jep njerëzve mundësinë për të rihapur dhe eksploruar foto me mjete të fuqishme dhe të thjeshta për t’u përdorur, nga pajisjet e tyre mobile.
DENTEM – me bazë në Toronto, Ontario Canada
Dentem është një platformë online që nga njëra anë lejon dentistët për të menaxhuar axhendën e tyre, dosjet e pacientit, automatizimin e marrëdhënieve me pacientët dhe u japin atyre një përvojë të re emocionuese në Cloud. Nga ana tjetër i lejon pacientëve për të zbuluar klinika rreth tyre në qoftë se ata duan një dentist të ri ose ata zhvendosen nga qyteti, si dhe të rezervojnë online në çdo moment takim me dentistin.
Për më shumë informacion lexoni raportin e plotë këtu!
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
