Si të ndryshoni perceptimin tuaj të kohës (dhe të bëni jetën të duket më e gjatë)?!

Tempus fugit – koha fluturon. Nëse ndonjëherë ju duket se ditët po kalojnë në një vorbull të takimeve, njoftimeve në telefon dhe ndalesave për kafe, dijeni që nuk jeni të vetmit. Kjo shprehje latine e ka origjinën e saj në shkrimet e poetit romak Virgjil, rreth dy mijë vjet më parë. Së fundmi, një sondazh vitin e kaluar zbuloi se gjashtë nga dhjetë persona ndihen sikur nuk kanë mjaftueshëm kohë gjatë ditës për të përmbushur të gjitha detyrat. “Fluturon” nuk mjafton; koha mund të duket sikur ka kaluar në një ritëm të supersonik. Por kërkime të reja nga Universiteti George Mason në SHBA ofrojnë një shans për ngadalësim të mirëpritur. Neurologët atje po studiojnë fenomenin e zgjerimit të perceptimit të kohës, ku koha duket të zgjatet dhe ngadalësohet.

Në studimin e tyre të fundit, ata po shqyrtojnë nëse imazhe, përvoja apo skenarë të caktuar janë më të prirur për të zgjatur perceptimin e kohës dhe kanë zbuluar se imazhet e paharrueshme mund të bëjnë një lloj truku mendor mbi ju. Sa më i paharrueshëm një imazh, aq më shumë ka gjasa të mendoni se e keni parë për një kohë më të gjatë se sa në të vërtetë keni. Në laborator, ne po flasim për sekonda, thotë Prof. Martin Wiener, i cili udhëhoqi kërkimin. “Ajo që nënkupton është se një moment duket më i gjatë për vëzhguesin sesa në realitet,” thotë ai.

Kjo sjell një perspektivë intriguese: a mund ta ngadalësojmë mendërisht kohën, të mësojmë të jetojmë më shumë në çast dhe të zgjasim momentet e mira? Ne e dimë që perceptimi subjektiv i kohës është i ndryshueshëm. Arsyetimi i zakonshëm dhe klishetë e lashta na tregojnë këtë: koha fluturon kur po kënaqesh dhe duket sikur ndalon kur po shikon orën apo pret që një çajnik të ziejë.

Lexo edhe:PC Store prezanton ofertat më të mira për 2024: Teknologjia më e fundit me çmime të pakrahasueshme

“Problemi është se kur na duket se kemi më shumë kohë, shpeshherë nuk është një gjë e mirë,” thotë Wiener. “Zakonisht, kur koha tërhiqet, ato janë momente të mërzitshme apo zhgënjyese – koha që punon kundër nesh.”

Faktorë të tjerë mund të ndikojnë në perceptimin tonë të kohës gjithashtu. Përvojat e forta ose me zhurmë zakonisht duken më të gjata se ato të qeta, ndërsa imazhet emocionuese ose të frikshme japin ndjesinë se i keni parë për një kohë më të gjatë sesa ato më pasive. “Ndoshta ne zgjerojmë kohën për të marrë më shumë informacion. Është një mënyrë në të cilën truri thotë, ‘Po shoh diçka dhe është shumë e rëndësishme, kështu që më mirë ta zgjas kohën për të mbledhur sa më shumë informacion të mundem në këtë moment’.” Nëse jeni një person impulsiv ose keni ADHD, koha mund të duket se kalon më shpejt për ju sesa për të tjerët. Pastaj është ‘rrjedha’; një gjendje mendore që zakonisht përshkruhet si ‘në zonën tuaj’, kur jeni plotësisht i zhytur në diçka që gjithashtu e shijoni.

“Rrjedha është një përvojë ku koha duket se ngadalësohet pak në çast, por është e këndshme,” thotë Wiener. “Meditimi është një shembull. Është një nga rastet ku koha duket se zgjerohet.” Wiener vë në dukje se ekziston një ndryshim midis kohës në çast dhe kohës siç e kujtojmë atë. “Koha fluturon në çast, por kur shohim mbrapa kujtimeve tona, ato duken se kanë zgjatur më shumë. Nëse shkoni me pushime për një javë në një vend ku nuk keni qenë kurrë, kur shikoni mbrapa, mund të mendoni: ‘Wow, kam bërë gjithë këto gjëra?!'” Në mendjet tona, pushimet ndihen si të zgjasin më shumë se një javë tipike, ku rutina jonë e përditshme fluturon. Ndoshta truri ynë nuk ndalet për të absorbuar aq shumë informacion. “Kur po përjetojmë të njëjtën gjë të vjetër, përvojat mungojnë në memorabilitet,” thotë Wiener. “Dhe ata mungojnë në kohë.”

Pra, si mund ta përkulemi kohën sipas dëshirës tonë dhe t’i japim vetes më shumë prej saj – edhe nëse është vetëm një ndjenjë artificiale e jetës në ngadalësi? Kërkimet e Wiener sugjerojnë se “të kërkosh informacione interesante, të reja dhe të ndryshme, gjëra emocionuese dhe stimuluese është e dobishme sepse zgjat ndjesinë tonë të kohës, por gjithashtu përmirëson kujtesën tonë për ato situata,” thotë ai. Bëhet fjalë për hobi të reja, të shohësh vende të reja, të futesh në tema të reja ose të njohësh njerëz të rinj. Me fjalë të tjera, nëse doni të përjetoni më shumë kohë, atëherë duhet të bëni më shumë nga koha që keni.

SF