Për gati shtatë dekada, kompanitë amerikane mund të zbrisnin menjëherë të gjitha shpenzimet për kërkim-zhvillim (R&D), nga pagat e inxhinierëve deri te zhvillimi i softuerëve. Kjo politikë, në fuqi që nga viti 1954 sipas Nenit 174 të Kodit Tatimor, nxiste inovacionin dhe mbante aktivitetet R&D brenda SHBA-së.
Por në vitin 2022, një ndryshim i miratuar në vitin 2017 hyri në fuqi: shpenzimet për R&D duhej të amortizoheshin në pesë vjet për aktivitetet vendase dhe në pesëmbëdhjetë vjet për ato jashtë vendit. Kjo masë, e dizajnuar për të balancuar uljen e normës së tatimit mbi fitimin, solli pasoja të menjëhershme.
Shumë kompani, sidomos startup-et dhe ato me humbje, u përballën me fatura tatimore shumë më të larta, në një kohë kur financimi nga kapitali sipërmarrës ishte në rënie dhe kostot e huamarrjes në rritje. Si rrjedhojë, filluan pushimet masive nga puna.
Që nga fillimi i vitit 2023, industria e teknologjisë ka humbur më shumë se gjysmë milioni vende pune. Gjigantë si Meta, Microsoft, Amazon, Alphabet dhe Salesforce reduktuan mijëra pozicione, kryesisht në departamentet e zhvillimit dhe inxhinierisë – ekipet më të prekura nga humbja e zbritjeve të menjëhershme të R&D.
Lexo edhe: Ura mes botëve, udhëtimi i Petraq Koshos drejt Shërbimit Publik Global
Meta uli fuqinë punëtore me gati një të katërtën, Microsoft shkurtoi rreth 7 %, dhe Amazon, Alphabet dhe Salesforce eliminuan mijëra pozicione. Firmat më të vogla, të cilave u mungonte mbështetja financiare e gjigantëve të industrisë, u përballën me realitete edhe më të ashpra. Twilio, Shopify dhe Coinbase shkurtuan secila pjesë të konsiderueshme të stafit të tyre, 22 %, 30 % dhe 36 %, përkatësisht, gjatë dy viteve të fundit.
Ndikimi u ndje përtej sektorit teknologjik tradicional – edhe kompanitë e shitjes me pakicë, logjistikës apo shëndetësisë u prekën, pasi investimet në softuer dhe analiza të dhënash ishin mbështetur në trajtimin tatimor të mëparshëm.
Ndryshimi në Nenin 174 i shtyu shumë kompani nga humbje tatimore në fitim të tatueshëm, pa rritje reale të qarkullimit, edhe kur fluksi i tyre aktual i parave nuk ishte përmirësuar. Si rezultat, pushimet nga puna dhe shkurtimet kanë ndikuar në ekonominë dixhitale e më gjerë, e cila, së bashku me teknologjinë bazë, përbën rreth 20 % të PBB-së së SHBA-së.
Madhësia e shkurtimeve të vendeve të punës ka qenë çuditërisht disproporcionale krahasuar me sektorët e tjerë. Ndërsa shumica e industrive pësuan shkurtime vendesh pune në shifra të ulëta njëshifrore, teknologjia përjetoi një rritje 60 % të shkurtimeve të vendeve të punës midis viteve 2022 dhe 2023, me divizione të tëra – veçanërisht në R&D – që u zhdukën pothuajse brenda natës.
Pasojat shtrihen përtej vetë kompanive, duke prekur ekonomitë lokale dhe industritë e shërbimeve, që mbështeten në punëtorët e teknologjisë me paga të larta për të mbështetur kërkesën për gjithçka, nga strehimi te restorantet dhe transporti.
Ndërsa Kongresi debaton nëse do të anulojë ndryshimin e Seksionit 174, politika mbetet komplekse. Rivendosja e rregullave të vjetra do të zvogëlonte të ardhurat nga taksat dhe mund të shihet si favorizim i korporatave të mëdha, edhe pse pasojat më të gjera ekonomike vazhdojnë. Për shumë punëtorë dhe komunitete tashmë të prekura, për çdo lehtësim që mund të vijë, mund të jetë shumë vonë.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
