Të bërit biznes në Shqipëri, nga perspektiva e një sipërmarrësi nga Turqia

Kenan Sevinç, është një nga sipërmarrësit më të suksesshëm turq që operon në tregun shqiptar prej më shumë se dhjetë vitesh. Ai ka themeluar kompaninë e tij si edhe është distributor kryesor i disa prej produkteve më të konsumuara në tregun shqiptar. Ndërlidhës dhe njohës i mirë i të dy tregjeve. Ai ndan përvojën e tij në biznes në terrorin shqiptar.

Përpara se të pyesim z. Sevinc mbi përvojën e tij në Shqipëri, le të ndalemi pak e të ndajmë me ju disa të dhëna që tregojnë më shumë mbi rolin dhe rëndësinë e zhvillimit të investimeve turke në Shqipëri dhe rajon. 

Ndikimi i kompanive turke në Ballkan: Strategjitë dhe implikimet ekonomike dhe politike

Ballkani ka qenë një zonë e rëndësishme për investime dhe zhvillim ekonomik, dhe kompanitë turke kanë luajtur një rol të rëndësishëm në këtë proces. Në këtë artikull, do të shqyrtojmë mënyrën se si kompanitë turke kanë operuar në Ballkan dhe impaktin e tyre në ekonominë dhe politikën e rajonit. Kompanitë turke kanë bërë investime të rëndësishme në sektorë të ndryshëm të ekonomisë ballkanike, duke përfshirë infrastrukturën, energjinë, tregtinë dhe shërbimet financiare. Për shembull, në sektorin e infrastrukturës, kompanitë turke kanë ndërtuar autostrada, shkolla, spitale dhe objekte të tjera publike në Ballkan. Këto investime kanë sjellë një rritje të ndjeshme të punësimit dhe një rritje të përgjithshme të aktivitetit ekonomik në rajon.

Strategjitë operative të kompanive turke në Ballkan përfshijnë fokusimin në zhvillimin e produkteve dhe shërbimeve që përshtaten me nevojat dhe preferencat e tregut lokal. Ato gjithashtu kanë përdorur një gamë të gjerë të strategjive të marketingut dhe kanë ndërtuar partneritete të ngushta me bizneset lokale për të rritur praninë e tyre në treg. Përveç ndikimit ekonomik, kompanitë turke kanë pasur edhe një ndikim të rëndësishëm politik dhe diplomatik në Ballkan. Prania e tyre në rajon ka ndihmuar në forcimin e marrëdhënieve politike mes Turqisë dhe vendeve të Ballkanit. Në të njëjtën kohë, ato kanë luajtur një rol të rëndësishëm në diplomacinë ekonomike, duke ndihmuar në rritjen e bashkëpunimit ekonomik dhe tregtisë mes vendeve të rajonit. Ndërsa kompanitë turke kanë sjellë përparime në ekonominë dhe infrastrukturën e Ballkanit, reagimi lokal ndaj tyre ka qenë ndryshues. Në disa raste, investimet e tyre janë përshëndetur si një mundësi për zhvillim ekonomik dhe krijimin e vendeve të punës, ndërsa në raste të tjera, ato kanë hasur kritika për shkak të shqetësimeve lidhur me standardet e punës dhe ndotjen mjedisore.

Turqia është gjithashtu një treg i madh ku Shqipëria blen më shumë mallra. Vitin e shkuar vlera e importeve arriti në 830 mln euro, duke u dyfishuar në raport me 2016-n. Ndonëse në nivele shumë më të ulëta edhe vlera e mallrave shqiptare të eksportuara drejt Turqisë, ka pësuar rritje duke arritur në 50 mln euro vitin e shkuar, nga 28 milionë që ishte para 5 viteve. Sipas të dhënave nga Instituti i Statistikave,  defiçiti tregtar Tiranë-Ankara, raporti mes importeve dhe eksporteve është më shumë se 325 mln euro.

Kenan Sevinç, është një nga sipërmarrësit më të suksesshëm turq që operon në tregun shqiptar prej më shumë se dhjetë vitesh. Ai ka themeluar kompaninë e tij si edhe është distributor kryesor i disa prej produkteve më të konsumuara në tregun shqiptar. Ndërlidhës dhe njohës i mirë i të dy tregjeve. Ai ndan përvojën e tij në biznes në terrorin shqiptar.

Si e shihni ju klimën e biznesit në Shqipëri, dhe shtrirjen e kompanive të mëdha turke në këtë pjesë të Ballkanit?

Aktualisht janë më shumë se 400 kompani turke që veprojnë në Shqipëri si, në fushën e energjisë, minierave, telekomunikacionit, tekstileve, sistemin bankar, logjistikë dhe shëndetësi. Numri i të punësuarve është më shumë se 15 mijë persona. E shoh në një perspektivë mjaft pozitive klimen e biznesit këtu. Personalisht kam shumë vite që operoj në tregun shqiptar dhe kjo ka qenë e vijon të jetë një punë e madhe e bërë për të qenë distributor kryesor i mallrave turke në Shqipëri. Ndonëse unë në fillim e kam nisur këtë bashkëpunim me Kosovën, e zgjerova atë në Shqipëri. Ndihem shumë mirë të bëj biznes këtu.

A i ngjason Shqipëria Turqisë për nga mënyra se si bën biznes?

Popullsia jonë e karakterizuar nga një ngjashmëri e lartë ka shkaktuar një interes të madh për produktet turke në tregun tonë. Ky interes është në rritje vazhdimisht, duke e bërë atë një nga faktorët kyç për zhvillimin e tregut. Çdo vit, shihet një rritje në numrin e kompanive të reja që hapen, duke sjellë një diversifikim të mëtejshëm të produkteve dhe shërbimeve turke në tregun shqiptar.

Ky trend nuk është vetëm një shenjë e rritjes së ndikimit ekonomik të Turqisë në Shqipëri, por gjithashtu është rezultat i një historie të gjatë të lidhjeve mes dy vendeve. Një kulturë e përbashkët dhe një histori e ngjashme që kanë krijuar një lidhje të fortë mes popullit shqiptar dhe atij turk. Kjo lidhje ka shtyrë shqiptarët të ndihen më të afërt me produktet dhe shërbimet turke, duke e bërë atë një zgjedhje të natyrshme për shumicën e konsumatorëve në vend.

Në të njëjtën kohë, zhvillimi i marrëdhënieve tregtare mes dy vendeve ka qenë një stimul për rritjen e kësaj preference. Investimet turke në sektorë të ndryshëm të ekonomisë shqiptare, si infrastruktura, energjia, dhe tregtia, kanë krijuar një ambient më të favorshëm për pranimin e produkteve turke në tregun vendas. Nëpërmjet këtyre investimeve, produktet dhe shërbimet turke janë bërë më të dukshme dhe më të gjetshme për qytetarët shqiptarë.

Gjithashtu, një rol të rëndësishëm në rritjen e preferencës për produktet turke luan edhe faktori i cilësisë. Për shumicën e shqiptarëve, produktet turke ofrojnë një raport cilësi-çmim të favorshëm, duke siguruar cilësi të lartë në një çmim të arsyeshëm. Kjo ka bërë që këto produkte të jenë konkurruese në treg dhe të kenë një pranim të gjerë nga konsumatorët shqiptarë.

Për shkak të këtyre arsyeve, tregu shqiptar është shndërruar në një destinacion tërheqës për bizneset turke, të cilat shohin Shqipërinë si një treg tërheqës dhe me potencial për rritje. Ndërsa kjo ndihmon tregun dhe konsumatorët në tërësi, gjithashtu sjell mundësi të reja për bashkëpunime të mëtejshme dhe zhvillim ekonomik të të dy vendeve në të ardhmen.

Në gamën e kaq shumë produkteve dhe bizneseve të cilat hapen, a keni ju kapacitet punonjësish për të menaxhuar sipërmarrje kaq të mëdhaja?

Kompania që drejtoj, përfaqëson një model të suksesshëm të punësimit në Shqipëri, me një përqindje shumë të lartë të punonjësve vendas, që arrin në 90%, ndërsa vetëm 10% janë të huaj. Kjo reflekton një angazhim të fortë për të punësuar dhe zhvilluar fuqinë punëtore vendase.

Ndërkaq, roli i kompanive turke në këtë kontekst është i jashtëzakonshëm. Së pari, kompanitë turke kanë qenë një burim i rëndësishëm i vendeve të reja të punës në Shqipëri. Investimet e tyre në sektorë të ndryshëm si industria, shërbimet, teknologjia, dhe turizmi kanë krijuar një numër të madh të vendeve të punës për qytetarët shqiptarë. Përmes hapjes së fabrikave, qendrave logjistike, restoranteve, hoteleve, dhe bizneseve të tjera, kompanitë turke kanë sjellë një kontribut të madh në zhvillimin e ekonomisë dhe tregut të punës në vend.

Së dyti, kompanitë turke kanë sjellë një përqasje të re dhe inovative në tregun e punës në Shqipëri. Ato sjellin jo vetëm investime financiare, por gjithashtu edhe një mënyrë të re të menaxhimit dhe teknologji të përparuara, duke ofruar mundësi të mëdha për trajnime dhe zhvillim karriere për punonjësit vendas. Kjo ndihmon në rritjen e kapaciteteve lokale dhe në përmirësimin e cilësisë së fuqisë punëtore në vend.

Përveç kësaj, bashkëpunimi me kompanitë turke ofron shanse të mëdha për shkëmbim të njohurive dhe përvojave në fushën e biznesit. Punonjësit shqiptarë kanë mundësi të mësojnë nga praktikat dhe strategjitë e suksesit të kompanive turke, duke ndihmuar në rritjen e kompetencave dhe konkurrencës në tregun global.

Në përfundim, kompanitë turke janë një nga burimet më të rëndësishme të rritjes së punësimit në Shqipëri. Përveç krijimit të vendeve të reja të punës, ato sjellin një ndryshim pozitiv në kulturën e biznesit dhe në zhvillimin e fuqisë punëtore vendase. Kjo bën që bashkëpunimi me kompanitë turke të jetë një mundësi e mirë për rritjen dhe zhvillimin e ekonomisë së vendit.

Cilat janë efektet pozitive të të bërit biznes në Shqipëri?

Të qenit në një mjedis pune ku ka siguri dhe stabilitet është një përvojë e çmuar për çdo punonjës. Kjo siguri vjen nga planifikimi i mirë i punës, përgjegjësia e marrëdhënieve afatgjata dhe, mbi të gjitha, nga një atmosferë e mirëkuptimit dhe bashkëpunimit mes kolegëve. Ky është një aspekt i rëndësishëm i çdo kompanie të suksesshme dhe është gjithashtu një nga arsyet pse unë, si qytetar turk, gëzoj shumë për punën dhe jetën këtu.

Një mjedis i cili nxit sigurinë dhe punën e përbashkët është thelbësor për rritjen dhe suksesin e një kompanie. Puna me plane afatgjata siguron që punonjësit të kenë një qartësi të plotë për objektivat dhe detyrat e tyre, duke ndihmuar në përqendrimin e energjive drejt arritjes së qëllimeve të përcaktuara. Përveç kësaj, marrëdhëniet afatgjata midis kompanive krijojnë një atmosferë të qetë dhe të besueshme, duke ndihmuar në ndërtimin e një ekuilibri të qëndrueshëm midis punës dhe jetës personale.

Por, asgjë nuk është më e rëndësishme se njerëzit në një kompani. Për mua, si qytetar turk, kjo është një nga arsyet kryesore pse ndihem kaq i lumtur të punoj këtu. Në fakt, shpeshherë ndihemi si në shtëpinë tonë, ku bashkëpunimi dhe mbështetja ndaj njëri-tjetrit janë vlerat kryesore që nxisin përparimin dhe suksesin e të gjithëve. Pra, përvoja ime në këtë mjedis pune është shumë frytdhënëse.

Megi Latifi

Ky artikull u publika më parë në numrin 35 të revistës businessmag.al.

Ju mund të abonoheni këtu dhe të shkarkoni revistën online