Kur Maria-Eugenia Valle kishte nevojë të tregonte prova të vaksinimit për të marrë pjesë në një koncert folk-pop në Bogota në shtator, ajo nxori telefonin e saj dhe hapi aplikacionin e saj VitalPass, i cili përdor teknologjinë blockchain për të gjeneruar një kod QR që lejon një vend të verifikojë një status te përdoruesit.
Pasaporta digjitale është më e besueshme se një kartë vaksinimi në letër, e cila mund të falsifikohet lehtësisht, thotë 22-vjeçarja. “Mund t’i besoni më shumë”.
Blockchain njihet më së shumti për mbështetjen e kriptomonedhave si Bitcoin, por versionet e teknologjisë po hapin shpejt rrugën e tyre në shumë aspekte të jetës së përditshme, nga pasaportat e vaksinave te financat, lojërat dhe pagesat ndërkufitare. Tregu për teknologjinë dhe shërbimet e blockchain parashikohet të rritet në 67.4 miliardë dollarë deri në vitin 2026, nga 4.9 miliardë dollarë këtë vit, sipas studiuesit MarketsandMarkets.
Në mënyrën më të thjeshtë, blockchain është një bazë të dhënash e përbashkët, ku informacioni dixhital regjistrohet dhe ruhet në “blloqe” që janë efektivisht të pandryshueshëm, duke i bërë të dhënat në zinxhir të sigurta dhe të verifikueshme. Kodi i softuerit i quajtur kontrata inteligjente lejon blockchain të marrë disa funksione të një banke ose të një loje pa ndonjë përfshirje njerëzore. “Mënyra më e mirë për të menduar për blockchain është si një kompjuter, me aftësi që nuk i kishim më parë,” thotë Ali Yahya, një partner i përgjithshëm në firmën e kapitalit sipërmarrës Andreessen Horowitz. Pasi një zhvillues shkruan një program, “kodi do të vazhdojë të funksionojë dhe të funksionojë pafundësisht”.
Lexo edhe: Bitcoin pëson përmirësimin më të madh në katër vite. Çfarë ka ndryshuar?
Shumë prej këtyre aplikacioneve të reja qëndrojnë në blloqe të decentralizuara publike, të cilat janë të hapura për të gjithë dhe nuk kontrollohen nga asnjë person apo grup i vetëm. Të dhënat e VitalPass jetojnë në një libër të hapur digjital të quajtur Algorand. Në blockchainet publike, çdokush mund të ndihmojë në verifikimin e transaksioneve të rrjetit dhe shumë prej tyre janë dëshmuar të jenë elastike dhe të sigurta. Zhvilluesit e aplikacioneve që përdorin arkitekturën publike të blockchain nuk duhet të paguajnë për ta ndërtuar ose mirëmbajtur atë, megjithëse zakonisht duhet të paguajnë tarifat e transaksionit.
Këtu janë disa fusha kryesore, ku blockchain po bën revolucion:
Financa e Decentralizuar (DeFi)
Rreth 1.7 miliardë njerëz në botë janë të përjashtuar nga institucionet tradicionale financiare, sipas Bankës Botërore, për arsye që përfshijnë mungesën e një ofruesi të afërt ose tarifat e larta të shërbimit. Aplikacionet DeFi, të drejtuara përmes softuerit që jetojnë në zinxhirë bllokues janë të hapura për këdo që ka një lidhje interneti. Këto alternativa bankare ofrojnë llogari që fitojnë interes për monedhat dixhitale. Konsumatorët gjithashtu mund të marrin hua ose t’u huazojnë monedhat e tyre të tjerëve. Përdoruesit kanë derdhur më shumë se 110 miliardë dollarë në këto produkte, nga rreth 21 miliardë dollarë një vit më parë, sipas gjurmuesit DeFi Pulse. Thënë kështu, pjesëmarrja në DeFi mbart shumë rreziqe: nuk ka bankë që të të mbajë dorën, nuk ka sigurim Federal Deposit Insurance Corp. dhe mashtruesit janë të shumtë. Kjo mund të ndryshojë pasi rregullatorët federalë të forcojnë mbikëqyrjen për të eliminuar pastrimin e parave dhe mashtrimin.
Edhe institucionet e mëdha financiare kanë filluar të shikojnë DeFi. Société Générale SA po planifikon të lehtësojë një hua prej rreth 28.6 milionë dollarë nëpërmjet një shërbimi të tillë në fillim të vitit të ardhshëm. “Sot, nëse merrni 20 klientët më të mëdhenj të bankës, nuk ka asnjë prej tyre që nuk i shikon seriozisht këto zgjidhje”, thotë Jean-Marc Stenger, drejtor ekzekutiv i Société Générale Forge, një filial i fokusuar në blockchain, duke iu referuar zgjidhjeve blockchain për tregjet e kapitalit. Diskutimet tani përqendrohen në atë se sa i madh do të bëhet blockchain dhe sa shpejt do të ndodhë kjo, thotë Stenger.
Video-Lojëra
Një zhgënjim midis lojtarëve është se ata nuk mund t’i marrin shpatat ose personazhet e tyre nga një lojë në tjetrën dhe ndonjëherë nuk mund të shesin lehtësisht armët që fitojnë ose blejnë. Blockchain u jep lojtarëve mundësinë për të përfituar nga aftësitë e tyre. Axie Infinity luhet nga më shumë se 1 milion përdorues aktivë çdo ditë—shumica prej të cilëve paguajnë për të luajtur—të cilët fitojnë monedha digjhitale, duke mposhtur rivalët dhe që prodhojnë monstra të lezetshëm si tokena të pandryshueshme, ose NFT, asete të gjurmuara nëpërmjet blockchain që mund t’i shesin në shkëmbimet e kriptove. Disa njerëz në vendet në zhvillim thonë se lojëra të tilla tashmë janë bërë burimi i tyre kryesor i të ardhurave. “Ky është një model angazhimi, krejtësisht i ndryshëm që është më afër funksionimit”, thotë Yat Sui, kryetar ekzekutiv i Animoca Brands, një prodhues dhe investitor në Hong Kong në lojërat blockchain.
Kompanitë tradicionale të lojërave video po hyjnë në arenë. Ubisoft Entertainment SA, prodhuesi francez i titujve si Assassin’s Creed, ka investuar në Animoca dhe CEO i Ubisoft, Yves Guillemot thotë se ai dëshiron që kompania të jetë një lojtar kyç në lojërat blockchain, të cilat ai e sheh si një nxitës rritjeje për industrinë. Megjithatë, me rrezikun e mashtrimeve dhe pasigurisë rregullatore që po afrohet, disa në sektorin e lojrave po marrin një qasje të kujdesshme. Valve Corp., e cila drejton dyqanin e njohur të lojërave Steam, kohët e fundit i ndaloi zhvilluesit në platformën e saj të publikojnë lojëra të bazuara në blockchain që lëshojnë ose lejojnë shkëmbimin e kriptomonedhave ose NFT-ve.
Pagesat ndërkufitare dhe komerciale
Njerëzit që dërgojnë fonde nga SHBA te të afërmit jashtë shtetit janë mësuar t’u japin komisione ndërmjetësuesve si Western Union Co. Kjo po ndryshon. Në Tetor, kompania mëmë e Facebook, Meta Platforms Inc. filloi një program pilot për të lejuar konsumatorët në SHBA dhe Guatemalë të dërgojnë para ndërkombëtarisht falas. Në mbështetje të shërbimit është startup-i Paxos Trust Co., i ashtuquajturi stablecoin i të cilit funksionon në blockchain Ethereum dhe vlera e të cilit nuk ndryshon shumë nga dita në ditë. Infrastruktura Blockchain gjithashtu pritet të bëjë më të shpejtë dhe më të lirë shlyerjen e pagesave dhe transaksioneve komerciale. Ndërsa shlyerja konvencionale e shitjeve të aksioneve zgjat dy ditë, Paxos në fillim të këtij viti testoi shlyerjet në të njëjtën ditë të shitjeve të aksioneve me Credit Suisse, Instinet dhe Bank of America. Kompania shpreson të komercializojë aftësinë vitin e ardhshëm, thotë CEO i Paxos, Charles Cascarilla. “Ne jemi në prag që kjo të ndodhë,” thotë ai. “Përdorimi i radhës i blockchain ka të bëjë më pak me kripto-n si një klasë aktivesh, por kripto-n që përdoret për shërbimet e jetës reale.”
Bloomberg
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
