Ne jetojmë në një botë të ngjeshur dhe të mbushur me njerëz, por vetmia duket se po rritet. Pse kaq shumë prej nesh ndjehen të izoluar dhe çfarë mund të bëjmë për këtë?
Ka shumë lloje të vetmisë – secili e ndjen atë ndryshe. Por çfarë do të thotë vetmia për ju? Ndoshta vetmia është një qytet. Në rrugët e tij, mes zhurmës, turmave, bisedave dhe qeshjeve, ju mbeteni një i huaj – i hutuar, i shkëputur, i panevojshëm. Ndoshta është një marrëdhënie që është bërë e hidhur. Një martesë ose partneritet plot fjalë të papërmendura dhe nevoja të pambushura. Jeni aty, por asnjëherë nuk shiheni. Ose ndoshta ndiheni si Robert Walton, eksploruesi polar nga Frankenstein i Mary Shelley, i cili është rrethuar nga shokë të besueshëm, por vërtet kërkon një mik të vërtetë, “shoqërinë e një njeriu që mund të më kuptojë, kush do të përgjigjej me sytë e tij”. Është e njohur që izolimi fizik mund të çojë në vetmi – dhe pak gjëra janë aq të dhimbshme sa vetmia kronike, e imponuar, që përjetojnë shumë nga më të cenueshmit e shoqërisë. Por, nëse keni përjetuar situata si ato të përshkruara në fjali hyrëse të këtij artikulli, mund të keni dyshuar se njerëzit e tjerë – në mënyrë të kundërt – nuk janë gjithmonë antidoti ndaj vetmisë. Ata mund të jenë pjesë e problemit. Në fakt, ne mund të ndjehemi po aq të vetmuar në një turmë, në një marrëdhënie romantike, mes miqsh.
Kjo është një përvojë që u konfirmua kohët e fundit nga një studim i vitit 2021, që përfshinte 756 njerëz që regjistruan rregullisht si ndiheshin duke përdorur një aplikacion celular për një periudhë dyvjeçare. Ndjenjat e vetmisë dukeshin të rriteshin në mjedise të mbipopulluara dhe të dendura – me fjalë të tjera, në qytetet moderne. A mund të jetë që stilet e jetesës gjithnjë e më urbane dhe të lidhura me teknologjinë po na bëjnë të ndihemi më pak të lidhur me njëri-tjetrin? Dhe a ka zgjidhje që mund të fshihen brenda këtyre gjetjeve? Me siguri është e rëndësishme të kuptojmë këtë paradoks. Po raportojmë se jetojmë përmes një “epidemie të vetmisë” – një shpërthim global që nuk njeh kufij, prek të rinjtë dhe të moshuarit, dhe mund të riformatojë trurin tonë. Eksperimenti i BBC për Vetminë, i cili mori 55,000 njerëz nga mbarë bota në vitin 2018, gjeti se 40% e të rinjve nga 16 deri në 24 vjeç ndiheshin të vetmuar shpesh ose shumë shpesh. Studime të tjera tregojnë se rreth 10% e të rriturve në mbarë botën ndihen të vetmuar – dhe në shumë mënyra të ndryshme. Por kjo ndodh në një kohë kur, pa dyshim, nuk kemi pasur më shumë mundësi për t’u lidhur me të tjerët falë teknologjisë që na lejon të telefonojmë miq dhe familjarë në anën tjetër të globit, të bisedojmë në internet me njerëz që nuk i kemi takuar kurrë dhe të ndjekim jetët e atyre që njohim në rrjetet sociale. Popullatat urbane gjithashtu po rriten me shpejtësi, me 68% të njerëzve të botës që pritet të jetojnë në qytete deri në mes të këtij shekulli. Pra, në këtë botë të ngarkuar dhe të lidhur nga teknologjia, pse ndjehemi ende të vetmuar, edhe kur jemi rrethuar nga të tjerë? Dhe a është vërtet një tjetër pandemi – diçka që duhet shmangur gjithmonë, të mjekësuar, të zhdukur, të stigmatizuar? Apo mund të mësojmë gjithashtu prej saj?
Lexo edhe:A janë emigrantët me aftësi të larta vërtet një problem?
Vetmia është një koncept i paqartë dhe kompleks, diçka që e përjetojmë të gjithët në mënyrën tonë. Fay Bound Alberti, profesore historie në King’s College të Londrës dhe autore e A Biography of Loneliness, argumenton se vetmia, në vend që të jetë një gjendje e vetme mendore, është në të vërtetë një “grumbull” emocionesh, të cilat mund të përfshijnë ndjenja të tilla si pikëllimi, zemërimi dhe xhelozia. Hulumtimet e saj tregojnë gjithashtu se ajo është një “shpikje” relativisht e re, me fjalën që ka marrë kuptimin e saj aktual rreth vitit 1800 (më shumë për këtë më vonë).
Megjithatë, vetmia tani përcaktohet zakonisht në shkencë si shkëputja mes marrëdhënieve sociale reale dhe atyre të dëshiruara – që pasqyron realitetin se nuk është e nevojshme të jesh i vetëm për t’u ndier i vetmuar. Sam Carr, psikolog në Universitetin e Bath beson se “miti më i madh” është se njerëzit janë gjithmonë zgjidhja për vetminë. “Njerëzit mund të jenë në fakt shkaku i saj,” thotë Carr, gjithashtu autor i All the Lonely People, një eksplorim i përvojave të ndryshme të vetmisë. “Të gjithë jemi një lloj cope puzzle dhe duam të ndjehemi si pjesë që i përshtatet. Dhe njerëzit e tjerë shpesh mund të jenë arsyeja që ne nuk ndjehemi kështu. Edhe nëse janë miq ose partnerë, ndoshta nuk na njohin për atë që jemi. Apo na bëjnë të ndihemi të padukshëm. Apo duhet të bëjmë sikur jemi dikush tjetër kur jemi në shoqërinë e tyre. Për shumë njerëz, kjo duket të jetë esenca e vetmisë së tyre.” Bound Alberti pajtohet se izolimi fizik nga të tjerët nuk është domosdoshmërisht ajo që na bën të ndihemi të vetmuar.
“Njerëzit mendojnë se të qenit të vetmuar do të thotë të jesh vetëm,” thotë ajo. “Por hulumtimet e mia tregojnë se nuk është aq shumë distanca fizike nga të tjerët që na bën të ndihemi më të vetmuar, por distanca emocionale. Njerëzit më të vetmuar janë ata që janë në marrëdhënie që duhet të jenë plotësuese – por nuk janë.”
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
