Një nga aeroplanët e ngarkesave më të përdorura në botë përfundoi për herë të parë një fluturim të tërë pa asnjë në bord. Duke zgjatur rreth 12 minuta në total, fluturimi u nis nga aeroporti Hollister, në Kaliforninë Veriore dhe u operua nga Reliable Robotics, e cila ka punuar që nga viti 2019 në një sistem fluturimi gjysmë të automatizuar në të cilin avioni kontrollohet nga distanca nga një pilot.
Avioni ishte një Cessna Caravan, një avion i fuqishëm me një motor që është një zgjedhje e duhur për trajnime fluturimi, turizëm, misione humanitare dhe ngarkesa rajonale.
“Sfida me këtë avion është se ai fluturon në lartësi më të ulëta dhe kushte më të pafavorshme të motit, sesa shumë avionë të mëdhenj sot. Pra, funksionimi i tij është shumë më i rrezikshëm dhe automatizimi do të bëjë një rrugë të gjatë për të përmirësuar sigurinë e këtyre operacioneve”, u shpreh Robert Rose, CEO i Reliable Robotics.
Por, si kontrollohet nga distanca ky avion?
Piloti i vërtetë duhet të certifikohet për të drejtuar aeroplanin saktësisht sikur të ishte ulur në kabinë, i cili dërgon komanda në aeroplan përmes sinjaleve të koduara satelitore, por nuk piloton aeroplanin në kohë reale dhe as nuk merr ndonjë informacion vizual nga vetë avioni. Ndërfaqja që ata përdorin është më afër atyre të përdorura nga kontrollorët e trafikut ajror sesa pilotët e dronëve.
Mënyra se si ata e kontrollojnë avionin është në thelb një menu opsionesh dhe ka një grup butonash që lejojnë pilotin të ridrejtojë aeroplanin diku tjetër. Çdo komandë e dërguar në aeroplan përfshin të gjitha udhëzimet e nevojshme për ulje, kështu që avioni e di gjithmonë se çfarë të bëjë edhe nëse komunikimet humbasin.
“Mund të thuhet se avioni është autonom. Nëse i thoni të mos bëjë asgjë tjetër, ose nëse humbni komunikimin me të, do të bëjë gjënë e fundit që i keni thënë të bëjë, gjë që është përkufizimi i autonomisë. Nuk ka kontroll të drejtpërdrejtë njerëzor”, shpjegon Rose.
Krahasuar me një autopilot tradicional, sistemi Reliable Robotics është në gjendje të kryejë të gjitha fazat e një fluturimi, duke përfshirë lëvizjen nga porta dhe drejt pistës, si dhe ngritjen apo uljen. Por, për sa i përket kontrollorëve të tjerë të avionëve, ose trafikut ajror, ky është njësoj si çdo aeroplan tjetër, thotë Rose, sepse operatori në distancë do t’u përgjigjet thirrjeve të radios dhe do të trajtojë komunikimet zanore në atë mënyrë që të jetë e pamundur të thuhet se nuk janë në bord.
Po sikur diçka të shkojë keq?
Nëse një pilot humb kontrollin e avionit ata mund të informojnë menjëherë kontrollin e trafikut ajror për pozicionin e tij dhe komandën e fundit.
“Në shumë mënyra kjo është më e mirë se mënyra se si operojnë aeroplanët sot, sepse nëse jeni duke fluturuar në qiell dhe humbisni komunikimin me radio, ose diçka nuk shkon me aeroplanin ju duhet të bëni diçka dhe kontrolli i trafikut ajror nuk e ka idenë çfarë do të bësh. Kështu që ata duhet të pastrojnë hapësirën ajrore përreth jush, sepse askush nuk e di se cilat janë qëllimet tuaja”, u shpreh Rose.
Pasi sistemi të bëhet i disponueshëm në treg, masa të tjera sigurie do të hyjnë në fuqi, duke përfshirë një kartë inteligjente që do të kërkohet për të operuar çdo avion. Përveç kësaj, pilotët do të punojnë nga një qendër kontrolli ku njerëz të tjerë do t’i vëzhgojnë. Për momentin, Reliable Robotics po kërkon të certifikojë sistemin për Caravan, por tashmë po e teston atë në një avion më të madh me Forcën Ajrore të SHBA – KC-135 Stratotanker, një avion ushtarak karburanti i bazuar në Boeing 707 dhe shpreson të fillojë testimin në aeroplanët e mallrave reaktivë brenda 5 deri në 10 vjet. Sipas Rose, avionët rajonalë të mallrave të kontrolluar nga distanca do të kishin efekte pozitive si në siguri ashtu edhe në mungesën e vazhdueshme të pilotëve.
Sa i përket sigurisë, Rose thotë se sistemi do të parandalojë llojet e zakonshme të aksidenteve që lidhen me gabimin njerëzor, të tilla si: përplasjet e paqëllimshme me terrenin dhe humbja e kontrollit gjatë fluturimit, të cilat përbëjnë shumicën e përplasjeve fatale. Rose shpjegon se sistemi Reliable Robotics është krijuar për t’i parandaluar ato.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
