Një mostër e vogël e trurit të njeriut, e marrë nga një pacient me epilepsi, ka shërbyer si baza për krijimin e hartës më të detajuar ndonjëherë të trurit njerëzor. Ky projekt është rezultat i një bashkëpunimi dhjetëvjeçar midis studiuesve nga Universiteti i Harvardit dhe shkencëtarëve të Google. Mostra, edhe pse e vogël, përmbante një pasuri të jashtëzakonshme të dhënash: 57,000 qeliza, 230 milimetra enë gjaku, dhe 150 milionë sinapsa. Përpunimi dhe analiza e kësaj mostre përfunduan në një sasi të jashtëzakonshme të dhënash — rreth 1,400 terabajt, që është ekuivalente me përmbajtjen e mbi 1 miliard librave.
Për të analizuar këtë mostër të trurit, ekipi i Harvardit përdori teknika të avancuara mikroskopie elektronike, duke prerë inde të trurit në shtresa jashtëzakonisht të holla, secila rreth 30 nanometra e trashë, ose afërsisht një të mijtën e trashësisë së një fije floku të njeriut. Këto shtresa u fotografuan dhe u shndërruan në një model 3D të trurit, duke krijuar imazhe të cilat zinin një sasi të jashtëzakonshme hapësire dixhitale. Për shkak të kompleksitetit dhe madhësisë së këtyre të dhënave, ekipi i Harvardit kërkoi ndihmën e Google për të përpunuar dhe analizuar këtë informacion nëpërmjet inteligjencës artificiale.
Google përdori AI për të identifikuar llojet e ndryshme të qelizave në imazhe dhe për të analizuar mënyrën se si ato ishin të lidhura me njëra-tjetrën. Rezultati përfundimtar është një model interaktiv 3D i strukturës së trurit, që është gjithashtu seti më i madh i të dhënave të krijuara ndonjëherë në këtë rezolucion të trurit njerëzor. Ky model u publikua online nga Google si “Neuroglancer,” duke u bërë i disponueshëm për të gjithë komunitetin shkencor dhe publikun e gjerë. Imazhet janë të kolorizuara për të bërë më të dukshme komponentët individualë, edhe pse ngjyrat janë krejtësisht të rastësishme dhe nuk përfaqësojnë realisht strukturat biologjike. Ky hap ka ndihmuar në vizualizimin dhe analizimin e ndërlikimeve të strukturës së trurit dhe lidhjeve të sinapseve.
Lexo edhe: Bakteri i gojës që “shkrin” kanceret: Zbulimi që habiti shkencëtarët
Një nga zbulimet më të habitshme të këtij studimi ishte gjetja se disa çifte neuronesh nuk formojnë vetëm një lidhje, por më shumë se 50 lidhje të ndryshme. Kjo është si të mendosh që dy shtëpi në të njëjtën rrugë kanë 50 linja telefonike që i lidhin. Ky fenomen, megjithëse ende nuk është kuptuar plotësisht, hap dyer të reja për kërkime të mëtejshme dhe mund të ndihmojë në zbardhjen e mistereve të funksionimit të trurit.
Një nga qëllimet afatgjata të këtij projekti është krijimi i një harte të plotë të trurit të një miu, e cila do të kërkojë midis 500 dhe 1,000 herë më shumë të dhëna se sa mostrat e trurit njerëzor që janë përpunuar deri tani. Kjo do të kërkojë rreth 1 eksabajt të dhëna, një sasi që është jashtëzakonisht e madhe dhe paraqet sfida të reja për ruajtjen dhe përpunimin e të dhënave.
Ky projekt revolucionar është parë si një hap i madh përpara në neurologji dhe pritet të sjellë përparime të mëdha në kuptimin e trurit njerëzor dhe të çrregullimeve që e prekin atë. Ekspertë të tjerë në fushë kanë shprehur entuziazmin e tyre për këtë studim, duke theksuar rëndësinë e tij për të zbuluar se çfarë e bën trurin e njeriut unik dhe për të kuptuar më mirë funksionimin e tij kompleks. Me hapjen e këtij dataseti për komunitetin shkencor, studiuesit anembanë botës kanë mundësinë të eksplorojnë këto të dhëna dhe të zbulojnë aspekte të reja të trurit, që më parë kanë qenë të panjohura.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
