Tim Friede, një entuziast nga Wisconsin, ka kaluar pothuajse dy dekada duke injektuar vetë helm gjarpri dhe duke përballuar qindra pickime, për të ndërtuar imunitet ndaj helmit një eksperiment ekstrem që tashmë ka ndihmuar shkencëtarët të zhvillojnë një antidot premtues, falë antitrupave të marrë nga gjaku i tij. Ky zbulim mund të hapë rrugën drejt trajtimit universal të pickimeve nga gjarpri, duke shpëtuar potencialisht mijëra jetë në mbarë botën.
Gjatë një periudhe 18-vjeçare, Friede ka pësuar mbi 200 pickime nga gjarpërinj helmues përfshirë kobrat, mambat dhe taipanët duke e kthyer veten në një eksperiment të gjallë. Sistemi i tij imunitar ka prodhuar një arsenal unik antitrupash. Qasja e tij jo konvencionale, përmes pickimeve të qëllimshme dhe injeksioneve me helm, u drejtua nga një përzierje mes pasionit personal dhe dëshirës për të ndihmuar të tjerët që përballen me pickime të rrezikshme. Megjithëse eksperimentet e tij përfshinin rreziqe serioze — përfshirë dëmtime të rënda dhe madje amputime — gjaku i tij tani ofron për shkencëtarët një mundësi të rrallë për të studiuar imunitetin e gjerë, diçka që antidotet tradicionale të bazuara në kafshë nuk kanë mundur të arrijnë deri më sot.
Lexo edhe: Alarm për bujqësinë, Shqipëria një nga importueset më të mëdha të ushqimeve në Europë
Nga gjaku i Friede janë izoluar dy antitrupa neutralizues të fuqishëm, të cilët janë kombinuar me inhibitorin e enzimës varespladib për të krijuar një antidot të ri. Ky kërkim është udhëhequr nga imunologu Jacob Glanville dhe profesori Peter Kwong, të cilët synuan të kalojnë përtej prodhimit tradicional të antidoteve nga kafshët. Terapia e re ka mbrojtur me sukses minjtë nga doza vdekjeprurëse helmimesh prej 19 specieve të ndryshme gjarpërinjsh — përfshirë kobrat mbretërore, mambat dhe taipanët — arritje kjo ende e paarritur nga antidotet ekzistuese. Megjithatë, shkencëtarët theksojnë se eksperimentimi ekstrem i Friede nuk duhet të shërbejë si shembull për të tjerët, pasi të gjitha informacionet molekulare tashmë janë të disponueshme për zhvillim në laborator.
Shkencëtarët janë përballur me dilema etike ndërsa shfrytëzonin antitrupat e nxjerrë nga një njeri që kishte përjetuar mbi 200 pickime dhe më shumë se 600 injeksione me helm, të gjitha jashtë mbikëqyrjes mjekësore. Ndërsa gjaku i tij ofroi molekula thelbësore për krijimin e terapisë së re, studiuesit theksojnë se askush nuk duhet të ndjekë një rrugë kaq të rrezikshme. Me modelin e antitrupave tashmë të siguruar, zhvillimi i mëtejshëm do të kryhet vetëm në kushte laboratorike të sigurta. Hulumtimi, i publikuar në revistën Cell, ka hapur debat mbi kufijtë e shkencës qytetare dhe rreziqet e vetë-eksperimentimit ekstrem, ndërkohë që ekspertët paralajmërojnë se pasojat e ekspozimit ndaj helmit janë shumë më të mëdha se përfitimet potenciale për ata që mund të mendojnë ta provojnë vetë.
Pavarësisht rezultateve premtuese në testimet mbi minjtë, ende ekzistojnë disa pengesa përpara se ky antidot të mund të përdoret gjerësisht në trajtimin klinik. Provat tek njerëzit nuk kanë nisur ende, ndërsa të dhënat tregojnë se formula është më efikase kundër helmeve të elapidëve (si kobra dhe taipanët), ndërsa mbrojtja ndaj pickimeve nga vipera, të cilat shkaktojnë shumë vdekje në mbarë botën, mbetet e kufizuar. Studiuesit po punojnë për të zgjeruar spektrin e antidotit dhe për të optimizuar dozimin, megjithatë aprovimi rregullator dhe prodhimi në shkallë të gjerë do të kërkojnë kohë. Ajo që mbetet e sigurt është se, falë sigurimit të modelit të antitrupave, e ardhmja e kërkimeve do të mbështetet te puna e sigurt në laborator, jo te eksperimentet personale me rrezik të lartë.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
Albanian
English