Në mars, zyrtarët e 194 vendeve u mblodhën për t’u pajtuar për një plan global që do të merret me kërcënimin e njohur si “Sëmundja X”. Emri i koduar ogurzi i referohet sëmundjes ende të panjohur, por që pritet se një ditë do të dërrmojë botën me përsëritje të Covid-19 – ose ndoshta të shkaktojë dëme edhe më të këqija.
Kjo frikë ka nxitur nëntë raunde të negociatave të mundimshme ndërkombëtare, përkatësisht mbi tekstin e traktatit të parë të pandemisë në botë – i cili duhet të miratohet përpara se në maj të mblidhet asambleja vendimmarrëse vjetore e Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSh). Marrëveshja synon të ndihmojë qeveritë, institucionet dhe popullsinë që të shmangin gabimet e krizës së Kovidit – por, arritja deri atje po shkakton ndarje të thella. Në bisedimet e zhvilluara në internet dhe me prani fizike në Gjenevë, vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme po bëjnë presion ndaj kombeve të pasura dhe kompanive farmaceutike – që të shkojnë shumë më tej se më parë në ndarjen e burimeve shëndetësore që shpëtojnë jetën. Disa konservatorë në ShBA dhe më gjerë, pohojnë se traktati tashmë ka shumë implikime. Kur raundi i fundit i bisedimeve u mbyll pa marrëveshje, më 28 mars, titulli i një raporti të Fox News-it tha: “Sëmundja X: Kritikët thonë se përmes traktatit të OBSh-së, administrata Biden po e shet sovranitetin e ShBA-së “. Në sfond, tensionet e shtuara gjeopolitike midis vendeve të fuqishme, si dhe ndryshimet politike brenda disa prej tyre, kërcënojnë të shkatërrojnë synimet e traktatit. Në qendër të kritikave është drejtori i përgjithshëm i OBSh-së, Tedros Adhanom Ghebreyesus, i cili është i bindur se deri në afatin e caktuar, vendet do të pajtohen për disa versione të marrëveshjes. “E dinë se kush çfarë dëshiron”, thotë ai. “Kështu që tani është koha për të dhënë dhe për të marrë”. Megjithatë, vëzhguesit e tjerë janë të shqetësuar se mund të përmbyset marrëveshja historike – më ambiciozja nga një numër i iniciativave për të përmirësuar gatishmërinë ndaj pandemisë. Rezultati i tillë do të dëmtonte përpjekjet më të gjera për të korrigjuar dështimet serioze të monitorimit, të reagimit dhe bashkëpunimit ndërkombëtar që kontribuuan në miliona vdekje dhe dëme të rënda ekonomike dhe sociale – të cilat u shkaktuan nga Covid-19.
“Shpresoj që përvoja e pandemisë do t’jua kujtojë njerëzve se, kur këto ngjarje ndodhin, në atë shkallë, ato vërtet shndërrohen në shqetësime të sigurisë globale”, thotë Richard Hatchett, shef ekzekutiv i Koalicionit Ndërkombëtar për Inovacionet e Përgatitjes Epidemike (CEPI). “Siguria shëndetësore, siguria ekonomike dhe madje edhe siguria kombëtare janë në rrezik, kur sëmundjet infektive dalin jashtë kontrollit.”
Shtetet duhet ta shfrytëzojnë mundësinë për të riparuar arkitekturën e kujdesit shëndetësor në botë, në vend që thjesht të lejojnë të harrohen mësimet nga COVID-19, thotë Ashley Bloomfield, ish-zyrtar i shëndetësisë në Zelandës së Re, i cili është bashkëkryetar i një negociate paralele globale që synon të përmirësojë Rregulloret Ndërkombëtare të Shëndetit të OBSh-së. Reagimet ndaj shpërthimeve të sëmundjeve, historikisht kanë qenë “cikël paniku dhe neglizhence”, thotë ai. “Për shkak se si njerëz jemi kaq të aftë për të kaluar te gjërat e tjera – e kjo është pjesë e strategjisë sonë për mbijetesë – pothuajse ka amnezi kolektive globale”. Por, aktualisht “ka nivel të madh të angazhimit nga shtetet; e njohin përgjegjësinë që kanë – dhe ai moment është tani”. Për sa kohë që njerëzit janë rrënuar nga sëmundjet infektive, pandemia e ardhshme ka qenë çështje kur dhe jo nëse. Por, shpërthimi i covid-19 theksoi se faktorët e rrezikut janë më të mëdhenj tani se në çdo kohë tjetër në histori. Ka më shumë njerëz në botë të cilët jetojnë në dendësi më të madhe dhe në lëvizje të mëdha. Këta mjete, plus blegtoria gjithnjë e më intensive dhe tregtia e rregulluar keq e kafshëve, kanë shtuar rrezikun e sëmundjeve zoonotike, ku patogjenët barten nga kafshët te njerëzit.
Lexo edheCilat janë hapat për mbrojtjen e biznesit të startup-eve që shpesh harrohen
Kërcënimet zoonotike prej kohësh ishin me ne – tërbimi dhe salmonela janë dy shembuj – ndërsa paraqesin shumë sëmundje infektive, rishtazi të identifikuara, dhe disa prej kërcënimeve më shqetësuese të fundit shëndetësore, si virusi Ebola që shpërtheu në Afrikën perëndimore në vitin 2014. Këta faktorë, të kombinuar me përvojën e zymtë të covid-19, e krijuan idenë për një traktat ndërkombëtar për gatishmërinë dhe për reagimin ndaj pandemisë. Po ashtu supozohej se ka një mënyrë për të shëruar sëmundjen – pas tablosë ku vendet e pasura dhe të fuqishme blenë miliarda doza të vaksinave për vetvete, ndërkohë që pjesa më e madhe e botës kishte qasje minimale në injeksione. Në një artikull të përbashkët të botuar në mars të vitit 2021, liderë të shteteve përfshirë Mbretërinë e Bashkuar, Francën, Afrikën e Jugut dhe Indonezinë, propozuan marrëveshjen për “të nxitur të gjitha qeveritë dhe të gjitha shoqëritë”. Qëllimi i tyre ishte që të përmirësojnë bashkëpunimin global në sistemet e alarmimit, në shkëmbimin e të dhënave dhe në kërkime, si dhe në prodhimin dhe shpërndarjen e “kundërmasave” shëndetësore – të tilla si vaksinat, ilaçet, diagnostifikimi dhe pajisjet personale mbrojtëse. Traktati i përfunduar i pandemisë do të ishte kornizë e detyrimit etik dhe jo detyrim ligjor. Kërkesat specifike të tij, për financim, janë të kufizuara dhe nuk do ta përmbajnë mekanizmin për t’i bërë shtetet përgjegjëse për shkeljen e tij. Sidoqoftë, drafti i traktatit ka ngjallur akuza se paraqet rrëmbim të pushtetit nga OBSh-ja, pavarësisht këmbënguljes së organit global të shëndetit se ai nuk është i tillë. Marrëveshja ka ringjallur kritikat e njerëzve që janë dyshues ndaj institucioneve shumëpalëshe. Ata vënë në pikëpyetje përshtatshmërinë e OBSh-së ndaj qëllimit dhe shfaqin shqetësimet në lidhje me performancën e saj pandemike – si koha që iu desh për të përqafuar tamam çështjen thelbësore se covid-19 përhapet përmes bartjes në ajër. Në mbrojtjen e saj, OBSh-ja thotë se mendimi i saj evoluoi me prova dhe se gjithmonë i këshillonte njerëzit të ishin të kujdesshëm.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
