BE ka ndërmarrë një rol lideri në veprimet për klimën pesë vjet më parë me lançimin e marrëveshjes së “Green Deal”-it evropian. Por ndërtimi i një ekonomie të qëndrueshme është edhe më e rëndësishme tani, pasi pasojat dhe kostot e ngrohjes globale po rriten. Për më tepër, kriza e gazit natyror pas pushtimit të Ukrainës nga Rusia ka theksuar nevojën për të përshpejtuar dekarbonizimin për të siguruar furnizimin me energji, ulur kostot e energjisë dhe forcuar kohezionin shoqëror. Ajo që filloi si një agjendë për klimën tani mund të ndihmojë BE-në të përballojë sfidat e saj ekzistenciale.
Për të arritur këto objektiva, BE duhet të zbatojë paketën “Fit for 55”, e cila kërkon uljen e emisioneve të gazrave serë (GHG) me të paktën 55% deri në vitin 2030 dhe të miratojë sa më shpejt objektivin për uljen e GHG-së me 90% deri në vitin 2040. Kthimi pas nuk është një opsion, sepse do ta ekspozonte BE-në ndaj pasojave të tjera negative të klimës dhe do të dëmtonte konkurrencën dhe sigurinë e saj, duke i rrezikuar gjithashtu kredibilitetin global.
Sigurisht, rruga drejt neutralitetit të karbonit nuk do të jetë e lehtë. Ndërkohë që kalimi në energji të pastër po përshpejtohet, do të lindin pyetje mbi drejtësinë, si p.sh., kush do të mbajë kostot e dekarbonizimit të sektorëve si ndërtimi, transporti dhe bujqësia. Ky proces mund të vërë në provë kohezionin e BE-së, pasi zhvillimi i industrive të gjelbra në rajone periferike mund të ndryshojë raportet e pushtetit brenda bllokut. Po ashtu, do të lindin shqetësime globale për të siguruar një konkurrencë të barabartë me vendet jashtë BE-së që nuk po dekarbonizohen me të njëjtën shpejtësi.
Për të arritur një kalim të pastër, të drejtë dhe konkurrues, BE ka nevojë për një “Clean Industrial Deal”, që promovon dekarbonizimin së bashku me rritjen e qëndrueshme dhe zhvillimin industrial. Kjo paketë politike, që Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, ka premtuar ta avancojë në 100 ditët e para të mandatit të saj të dytë, do të forcojë mbështetjen për kalimin në “të gjelbër”, duke e bërë atë politikisht të pranueshëm.
Një strategji industriale evropiane duhet të krijojë kushte të favorshme për investime. Kjo do të thotë të bëhen energjitë rinovueshëm më të përballueshme dhe të nxisin përdorimin e tyre përmes krediteve tatimore, reformimit të tregjeve të lëndëve të para dhe më shumë. Do të jetë gjithashtu e nevojshme të eliminohen burokracitë, siç është përshpejtimi i miratimeve dhe përmirësimi i aksesit në fonde dhe tregje për të mobilizuar burimet që i nevojiten prodhuesve të teknologjive të pastra dhe industrive që kërkojnë të ri-adaptohen.
Fatmirësisht, ka shumë mënyra për të shtuar investimet e gjelbra, duke përfshirë përdorimin e një rregulli investimesh publike në kuadër të kuadrit të ri fiskal të BE-së dhe duke rritur financimin për Bankën Evropiane të Investimeve që të mund të maksimalizojë mundësinë e saj për të zvogëluar rrezikun e investimeve në energji të pastër. BE mund të përdorë më mirë buxhetin e saj të përbashkët duke krijuar një fond evropian konkurrues, për të nxitur inovacionin dhe duke lidhur shpërndarjet e fondeve me zbatimin e planeve kombëtare të energjisë dhe klimës të shteteve anëtare.
Një strategji e tillë mund të përdorë prokurimin publik për të krijuar një treg të brendshëm për teknologjitë dhe produktet e pastra që prodhohen në Evropë. Gjithashtu, duke u bërë më i rëndësishme menaxhimi i burimeve si uji, masat e ekonomisë rrethore dhe mbrojtjes mjedisore duhet të jenë gjithashtu pjesë e strategjisë.
Ka gjithashtu një nevojë për të reflektuar se si të integrohen kalimi në energji të pastër dhe ai digjital, duke kapërcyer pengesat mes tyre, siç është fakti se qendrat e të dhënave kërkojnë shumë energji, por teknologjitë digjitale do të jenë të rëndësishme për menaxhimin efikas të sistemit të energjisë në të ardhmen.
Së fundmi, punëtorët duhet të trajnohen për punët e së ardhmes për të zbutur ndikimin social të kalimit në energji të pastër, veçanërisht në rajonet me industri intensive në karbon.
Për të adresuar çështjet sektoriale, një marrëveshje e pastër industriale duhet të subvencionojë zinxhirët e furnizimit strategjik në fushat teknologjike ku BE ka avantazhe krahasuese, duke marrë parasysh gjithashtu balancën mes dekarbonizimit, konkurrencës dhe sigurisë. Kjo mund të bëhet duke “evropianizuar” sa më shumë që të jetë e mundur.
Për të siguruar që burimet e kufizuara të shpenzohen për projekte të rëndësishme me interes të përbashkët evropian (IPCEIs), BE duhet të kanalizojë financim publik për këto projekte dhe të rrisë përdorimin e mjeteve të tilla si Fondi për Inovacionin. Modelet e Bankës Evropiane të Hidrogjenit, përfshirë aukcionet si shërbim dhe kontratat për ndihmë kundër rrezikut të çmimeve të karbonit, mund të shërbejnë si shembuj.
Për të siguruar që resurset e kufizuara alokohen për IPCEIs, fondi i konkurrueshmërisë evropiane duhet të dizajnohet për të kombinuar mjete financiare të reja dhe ekzistuese. Po ashtu, kuadri fiskal i ri i BE-së duhet të favorizojë mbështetje kombëtare për projektet dhe duhet të bëhen përpjekje për të siguruar financim nga të ardhurat që gjenerohen nga Sistemi i Tregtisë së Emisioneve të BE-së dhe kontratat për ndryshimin e çmimeve të karbonit të shteteve anëtare. Çdo plan për dekarbonizimin industrial në shkallë të gjerë mund të jetë i besueshëm vetëm nëse përfshin masa konkrete për uljen e kostos së kapitalit dhe ofrimin e burimeve të mjaftueshme.
Marrëveshja e pastër industriale, si mekanizmi i kufirit të karbonit të BE-së dhe ligji për shpyllëzimin, do të ketë pasoja globale. Për të ulur tensionet gjeopolitike dhe për të diversifikuar burimet e materialeve dhe komponenteve kritike, BE mund të zhvillojë partneritete të pastra tregtare dhe investimesh me shtete të treta strategjike. Bashkëpunimi me qeveritë jo-anëtare të BE-së në qëllimet e energjisë së pastër do të ndihmojë në përmirësimin e konkurrencës dhe sigurisë evropiane.
Por partneritetet e tilla mund të krijohen vetëm nëse plotësohen dy kushte: së pari, duhet të forcohet qasja “Team Europe”, ku shtetet anëtare bashkëpunojnë në veprimet e jashtme, për të rritur ndikimin e BE-së në vendet e treta; së dyti, këto partneritete duhet të koordinohen në nivelin e nën-presidentëve ekzekutivë për të siguruar koherencën dhe ndikimin e politikave.
Zbatimi politik i Marrëveshjes së Gjelbër Evropiane varet nga zbatimi i një pakete politike që kombinon përpjekjet për dekarbonizimin me masa për të shtuar konkurrencën dhe kohezionin shoqëror. Zbatimi i një Marrëveshjeje të Fortë Industriale të Pastër duhet të jetë detyra kryesore e Komisionit të ri Evropian.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
