Katër vjet më parë, zbulimi i papritur në retë e Venusit të një gazi që në Tokë nënkupton jetë, fosfinë, u përball me polemika, duke marrë qortime në vëzhgimet e mëvonshme që nuk arritën të përputheshin me gjetjet e tij.
Tani, i njëjti ekip që qëndron pas këtij zbulimi është rikthyer me më shumë vëzhgime, të paraqitura për herë të parë më 17 korrik në një takim të Shoqërisë Mbretërore Astronomike në Hull, Angli. Përfundimisht, ato do të përbëjnë bazën e një, ose më shumë studimeve shkencore dhe kjo punë tashmë ka filluar.
Të dhënat, thonë studiuesit, përmbajnë prova edhe më të forta se fosfina është e pranishme në retë e Venusit, fqinjit tonë më të afërt planetar. I quajtur ndonjëherë binjaku i keq i Tokës, planeti është i ngjashëm me Tokën për nga madhësia, por përmban temperatura sipërfaqësore që mund të shkrin plumbin dhe retë e bëra nga acidi sulfurik gërryes. Puna ka filluar nga një marrës i ri i instaluar në një nga instrumentet e përdorur për vëzhgimet, teleskopi James Clerk Maxwell në Hawaii, duke i dhënë ekipit më shumë besim në gjetjet e tij.
“Ka gjithashtu shumë më tepër të dhëna në vetvete. Ne patëm tre fushata vëzhgimi dhe në vetëm një vrapim, morëm 140 herë më shumë të dhëna sesa në zbulimin origjinal. Dhe ajo që kemi marrë deri tani tregon se ne kemi edhe një herë zbulimin e fosfinës”, tha Dave Clements, një lexues në astrofizikë në Imperial College London.
Një ekip i veçantë, pjesë e të cilit është edhe Clements, paraqiti prova të një gazi tjetër, amoniakut.
Shenjë jete?
Në Tokë, fosfina është një gaz toksik me erë të keqe, i prodhuar nga kalbja e lëndëve organike ose baktereve, ndërsa amoniaku është një gaz me një erë të mprehtë që shfaqet natyrshëm në mjedis dhe gjithashtu prodhohet kryesisht nga bakteret në fund të procesit të dekompozimit. të mbetjeve bimore dhe shtazore.
Lexo edhe: Shkencëtarët zbulojnë planetin e ri të mbuluar nga uji
“Fosfina është zbuluar në atmosferën e Saturnit, por kjo nuk është e papritur, sepse Saturni është një gjigant gazi. Ka shumë hidrogjen në atmosferën e tij, kështu që çdo përbërës me bazë hidrogjeni, si fosfina ose amoniaku, janë ato që dominojnë atje”, tha Clements.
Megjithatë, planetët shkëmborë si Toka, Venusi dhe Marsi kanë atmosferë në të cilat oksigjeni dominon kiminë, sepse ata nuk kishin masë të mjaftueshme për të mbajtur hidrogjenin që kishin kur u formuan fillimisht, dhe se hidrogjeni ka ikur. Prandaj, gjetja e këtyre gazeve në Venus është e papritur.
“Me të gjitha pritjet normale, ata nuk duhet të jenë atje. Fosfina dhe amoniaku janë sugjeruar të dy si biomarkues, duke përfshirë edhe në ekzoplanetë. Pra, gjetja e tyre në atmosferën e Venusit është interesante edhe mbi këtë bazë. Kur publikuam gjetjet e fosfinës në vitin 2020, fare e kuptueshme, kjo ishte një surprizë”, shtoi Clements.
Studimet e mëvonshme sfiduan rezultatet, duke sugjeruar se fosfina ishte në të vërtetë dioksid squfuri i zakonshëm. Të dhënat nga instrumente të tjera nga ato të përdorura nga ekipi i Clements, si anija kozmike Venus Express, struktura e teleskopit infra të kuq të NASA-s dhe observatori ajror i SOFIA-s tashmë i zhdukur, gjithashtu nuk arritën të përsërisin gjetjet e fosfinës. Por, Clements tha se të dhënat e tij të reja, që vijnë nga grupi Atacama Large Milimeter/nënmilimetër, ose ALMA, përjashtojnë që dioksidi i squfurit mund të jetë një ndotës dhe se mungesa e fosfinës nga vëzhgimet e tjera është për shkak të kohës.
“Rezulton se të gjitha vëzhgimet tona që zbuluan fosfinë u morën, pasi atmosfera e Venusit lëvizte nga nata në ditë dhe të gjitha vëzhgimet që nuk gjetën fosfinë u morën ndërsa atmosfera lëviz nga dita në natë”, tha ai.
Gjatë ditës, drita ultravjollcë nga dielli mund të shpërbëjë molekulat në atmosferën e sipërme të Venusit.
“E gjithë fosfina është pjekur dhe kjo është arsyeja pse ju nuk e shihni atë”, tha Clements, duke shtuar se përjashtimi i vetëm ishte Observatori Stratosferik për Astronominë Infra të Kuqe, i cili bënte vëzhgime gjatë natës. Por, analiza e mëtejshme e këtyre të dhënave nga ekipi i Clements zbuloi gjurmë të dobëta të molekulës, duke përforcuar teorinë.
Amoniaku në Venus do të bënte një zbulim edhe më befasues. Prezantuar në bisedimet në Hull nga Jane Greaves, profesoreshë e astronomisë në Universitetin e Cardiff-it në Mbretërinë e Bashkuar, gjetjet do të jenë baza për një punim të veçantë shkencor, duke përdorur të dhëna nga teleskopi Green Bank në Virxhinia Perëndimore.
Retë e Venusit janë bërë nga pika, tha Clements, por ato nuk janë pika uji. Ka ujë në to, por edhe aq shumë dioksid squfuri të tretur saqë ato bëhen acid sulfurik jashtëzakonisht i koncentruar, një substancë shumë gërryese që mund të jetë vdekjeprurëse për njerëzit me ekspozim të rëndë. “Është aq i përqendruar saqë, me sa dimë, nuk do të ishte në përputhje me asnjë jetë për të cilën jemi në dijeni në Tokë, duke përfshirë bakteret ekstremofile, të cilat pëlqejnë mjediset shumë acide”, tha ai.
Megjithatë, amoniaku brenda këtyre pikave të acidit mund të veprojë si një tampon ndaj aciditetit dhe ta ulë atë në një nivel mjaft të ulët sa disa baktere të njohura tokësore të mund të mbijetojnë në të, shtoi Clements.
“Gjëja emocionuese pas kësaj do të ishte nëse është një lloj jete mikrobiale që prodhon amoniakun, sepse kjo do të ishte një mënyrë e mirë që ai të rregullonte mjedisin e vet. Ai do ta bënte mjedisin e tij shumë më pak acid dhe shumë më të mbijetueshëm, deri në atë pikë sa është aq acid sa disa nga vendet më ekstreme në Tokë, pra jo plotësisht i çmendur”, tha Greaves.
Roli i amoniakut, me fjalë të tjera, është më i lehtë për t’u shpjeguar sesa fosfina.
“Ne e kuptojmë pse amoniaku mund të jetë i dobishëm për jetën. Ne nuk e kuptojmë se si prodhohet amoniaku, ashtu siç nuk e kuptojmë se si prodhohet fosfina, por nëse ka amoniak atje, ai do të kishte një qëllim funksional që ne mund ta kuptojmë”, tha Clements.
Megjithatë, Greaves paralajmëroi, edhe prania e fosfinës dhe amoniakut nuk do të ishte dëshmi e jetës mikrobike në Venus, sepse mungon shumë informacion për gjendjen e planetit. “Ka shumë procese të tjera që mund të vazhdojnë, dhe ne thjesht nuk kemi ndonjë të vërtetë bazë për të thënë nëse ai proces është i mundur apo jo,” tha ajo, duke iu referuar provave të forta që mund të vijnë vetëm nga vëzhgimet e drejtpërdrejta nga brenda.
Nga një këndvështrim shkencor, të dhënat e reja rreth fosfinës dhe amoniakut janë intriguese, por garantojnë optimizëm të kujdesshëm, tha Javier Martin-Torres, një profesor i shkencave planetare në Universitetin e Aberdeen në Mbretërinë e Bashkuar.
Kuptimi aktual i shkencëtarëve për kiminë atmosferike të Venusit nuk mund të shpjegojë praninë e fosfinës, tha Dr. Kate Pattle, një pedagoge në departamentin e fizikës dhe astronomisë në University College London. “Është e rëndësishme të theksohet se ekipi që qëndron pas matjeve të fosfinës nuk po pretendon se ka gjetur jetë në Venus. Nëse fosfina është me të vërtetë e pranishme në Venus, mund të tregojë jetë, ose mund të tregojë se ka kimi atmosferike Venusiane që ne ende nuk e kuptojmë.”
Zbulimi i amoniakut do të ishte emocionues nëse konfirmohet, shtoi Pattle, sepse amoniaku dhe acidi sulfurik nuk duhet të jenë në gjendje të bashkëjetojnë pa ndonjë proces, qoftë vullkanik, biologjik apo diçka që ende nuk është marrë në konsideratë, duke nxitur prodhimin e vetë amoniakut.
Ajo theksoi se të dyja këto rezultate janë vetëm paraprake dhe do të kërkonin konfirmim të pavarur, por ato i bëjnë intriguese misionet e ardhshme në Venus, si Jupiter Icy Moons Explorer dhe DAVINCI, përfundoi ajo.
“Këto misione mund të japin përgjigje për pyetjet e ngritura nga vëzhgimet e fundit dhe sigurisht që do të na japin njohuri të reja magjepsëse mbi atmosferën e fqinjit tonë më të afërt dhe kapacitetin e tij për të strehuar jetë”, tha Pattle.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
