Zyrtarët amerikanë të tregtisë paralajmëruan në platformën X se ofruesit europianë të shërbimeve mund të përballen me tarifa dhe kufizime, nëse Bashkimi Europian vijon me rregulla teknologjike që i cilësojnë si “diskriminuese”.
Zyra e Përfaqësuesit të Tregtisë së Shteteve të Bashkuara publikoi javën e kaluar në X një listë me ofrues shërbimesh europiane që mund të ndëshkohen, nëse Bashkimi Europian vazhdon me masa diskriminuese ndaj teknologjisë amerikane.
Në deklaratë thuhet se SHBA do të shqyrtojë vendosjen e tarifave dhe kufizimeve të tjera ndaj shërbimeve të huaja, nëse BE dhe shtetet anëtare “këmbëngulin të vazhdojnë të kufizojnë, të frenojnë dhe të dekurajojnë konkurrueshmërinë e ofruesve amerikanë të shërbimeve përmes mjeteve diskriminuese”.
Pse mesazhi amerikan nuk po depërton në Europë
Ndjeshmëria negative amerikane është e kuptueshme, pasi SHBA aktualisht ka një suficit tregtar në shërbime me BE-në mbi 148 miliardë euro, duke përfshirë tarifat për pronësinë intelektuale, shërbimet profesionale, shkencore dhe teknike, si edhe telekomunikacionin, shërbimet kompjuterike dhe të informacionit.
Për më tepër, kuadri rregullator europian, si ai aktual ashtu edhe ai i planifikuar, pritet t’ua vështirësojë jetën kompanive amerikane të teknologjisë në tregun europian.
Megjithatë, këndvështrimi amerikan dhe argumentet e fundit gjejnë pak ose aspak pranim në BE. Në disa raste, reagimi është madje negativ, duke forcuar zërat realisht anti-amerikanë dhe duke heshtur moderatët dhe transatlantistët.
Së pari, përzierja e qëndrimit rregullator të BE-së mbi teknologjinë me mesazhe gjeopolitike, si edhe përdorimi i një retorike të fortë kundër BE-së në tërësi, siç është parë në postimet e fundit të Elon Musk, mund të radikalizojë moderatët europianë, përfshirë ata që ndajnë shqetësime për mbirregullimin, dhe shpesh perceptohet si kërcënim gjeopolitik. Kur një zyrtar rus si Dmitry Medvedev përsërit opinionet e një drejtuesi amerikan të teknologjisë, imazhi nuk është aspak pozitiv.
Së dyti, kur SHBA flet për masa hakmarrëse ndaj kompanive teknologjike të BE-së, kjo mund të fuqizojë forcat politike që kërkojnë veprime më të ashpra kundër firmave amerikane, përfshirë gjoba, detyrime për çinvestim dhe taksa të reja. Axhenda e Komisionit Europian për periudhën 2025–2029 përfshin disa iniciativa të reja në përgatitje, të cilat balancohen më së miri nga aktorë që perceptohen si liberalë klasikë ose konservatorë.
Lexo edhe: Shërbimi postar danez ndalon shpërndarjen e letrave pas mbi 400 vitesh
Së treti, mesazhet politike amerikane shpesh janë të përshtatura fort për audiencën e brendshme dhe në Europë perceptohen si të pasakta. Për shembull, gjoba prej 120 milionë eurosh ndaj platformës X është portretizuar nga shumë figura publike amerikane si sulm ndaj lirisë së shprehjes, ndonëse vetë gjoba ka pak lidhje me këtë çështje.
Kompania u gjobit për “sistemin mashtrues të verifikimit me shenjë blu, arkiv të pamjaftueshëm reklamash dhe akses të kufizuar të të dhënave për studiuesit”. Mbirregullim zhgënjyes, pa dyshim. Çështje e lirisë së shprehjes, me shumë gjasë jo.
Përdorimi i mesazheve të thjeshta dhe bindëse është i kuptueshëm, por që të rezonojnë në Europë, ato duhet të jenë më të sakta dhe më qartësisht të lidhura me thelbin e problemit.
Së katërti, duke vënë në pah sistemin rregullator europian dhe të ashtuquajturin “efekti i Brukselit”, amerikanët mund të nxisin pa dashje pjesë të tjera të botës ta shohin këtë model si një levë të dobishme kundër SHBA-së.
A po bëhen detyrat pas marrëveshjes tregtare SHBA–BE
Situata dukej pak më premtuese në gusht 2025, kur SHBA dhe BE nënshkruan një marrëveshje tregtare. Dukej se më në fund do të nisnin diskutime më të fokusuara në përmbajtje, pasi neni 8 parashikon angazhimin e të dyja palëve për “reduktimin ose eliminimin e barrierave jotarifore”, ndërsa neni 17 përcakton angazhimin SHBA–BE për të adresuar më tej “barrierat e pajustifikuara në tregtinë digjitale”.
Pyetja tani është nëse po bëhen realisht detyrat pas marrëveshjes. Fatkeqësisht, duket se kjo pyetje është kryesisht retorike.
Natyrisht, SHBA duhet të fokusohet jo vetëm te rregulloret ekzistuese si Akti i Tregjeve Digjitale, Akti i Shërbimeve Digjitale dhe Akti për Inteligjencën Artificiale, por edhe te rreziqet që vijnë nga axhenda e re, përmes iniciativave si Akti i Drejtësisë Digjitale, i cili mund të riformësojë ndjeshëm tregun e reklamimit të personalizuar.
Do të jetë tepër vonë për të vepruar pasi këto rregullore të miratohen. Përvoja me DSA, DMA dhe Aktin për IA tregon se rregulloret nuk mund të anulohen thjesht pasi hyjnë në fuqi, ndaj puna paraprake duhet bërë në kohë.
Cilat kompani europiane janë në rrezik
Kompanitë europiane të përmendura si objektiva janë: Accenture, me seli në Irlandë, Amadeus, me seli në Spanjë, SAP, Siemens dhe DHL, me seli në Gjermani, Capgemini, Mistral AI dhe Publicis, me seli në Francë, si edhe Spotify, me seli në Suedi.
Pse pikërisht këto kompani po shënjestrohen dhe jo të tjera mbetet e paqartë. Disa ofrues europianë shërbimesh, përfshirë kompani teknologjike, janë lënë jashtë listës, disa nga kompanitë e përmendura kanë partneritete të thella me firmat amerikane të teknologjisë, ndërsa disa të tjera janë shprehur kryesisht në linjë me qëndrimin amerikan kundër mbirregullimit të teknologjisë nga BE-ja.
Në korrik, për shembull, drejtori ekzekutiv i SAP, Christian Klein, theksoi se Europa nuk duhet të konkurrojë drejtpërdrejt me SHBA-në, por të fokusohet te pikat e saj të forta dhe te sektorët e specializuar. “Unë nuk do të konkurroja me kompani që kanë bërë një punë të shkëlqyer, si Shtetet e Bashkuara apo Kina. Gara e inteligjencës artificiale nuk është vendosur ende në shtresën e softuerit. Ka shumë kërkesë aty”, u shpreh ai.
Mistral AI, nga ana e saj, ishte ndër kritikët më të zëshëm gjatë debatit për Aktin e Inteligjencës Artificiale në Parlamentin Europian. Siemens, së bashku me SAP, kërkuan rishikimin e Aktit për IA që në korrik.
Mbirregullimi është problem edhe për europianët
Portretizimi i rregulloreve teknologjike të BE-së si problem vetëm për kompanitë amerikane është i pasaktë dhe i dëmshëm. Mbirregullimi i sektorit të teknologjisë është një problem i madh edhe për kompanitë europiane dhe konkurrueshmërinë e tyre.
Vetë Mario Draghi ka deklaruar se Rregullorja e Përgjithshme për Mbrojtjen e të Dhënave e bën të dhënën 20 për qind më të shtrenjtë për themeluesit europianë krahasuar me ata amerikanë.
Rregullat e BE-së që synojnë platformat shumë të mëdha online, si DSA, DMA dhe të tjera, së shpejti do të kthehen në problem për shumë kompani teknologjike europiane, përfshirë edhe “unicornët”. Me rritjen e tyre, ato ka të ngjarë të përballen me të njëjtin nivel kontrolli si firmat amerikane.
BE-ja po lëviz më në fund në drejtimin e duhur me të ashtuquajturën thjeshtim përmes Digital Omnibus, që synon të racionalizojë rregullat për të dhënat, Aktin për IA dhe fusha të tjera.
Për shumë europianë, thjeshtimi i regjimit rregullator teknologjik të BE-së, dhe reduktimi më i gjerë i rregullimit, shihet si i domosdoshëm për konkurrueshmërinë europiane, dhe kjo përputhet me atë që SHBA ka argumentuar prej kohësh.
Ky artikull u publikua fillimisht në EU Tech Loop dhe është shpërndarë në Euronews në kuadër të një marrëveshjeje bashkëpunimi.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
