Rusia kryen gjenocid mbi popullatën civile. Pritet përballje me gjykatën ndërkombëtare për krime lufte

Përgatiti: Armela Toska, kontributore

Ndërsa agresioni i Rusisë ndaj Ukrainës vazhdon, provat në rritje sugjerojnë se mizoritë, përfshirë krimet e luftës dhe krimet kundër njerëzimit, janë në vazhdim. Forcat ruse kanë shkelur tashmë norma të shumta të së drejtës ndërkombëtare, duke pushtuar një komb sovran, duke shkelur armëpushimin, duke bombarduar korridoret humanitare dhe duke sulmuar me qëllim civilët – duke përfshirë ata që kërkojnë strehim në spitale, shkolla dhe zona të banuara. Ndërsa forcat e armatosura të Ukrainës vazhdojnë të pengojnë përparimin e përpjekjeve ushtarake ruse, aktorët ndërkombëtarë po paralajmërojnë gjithnjë e më shumë se Rusia po vazhdon gjithnjë edhe më shumë krimet kundër civilëve me shpërnguljen e detyruar, vrasjen e civilëve dhe marrjen me dhunë të fëmijëve duke i zhvendosur në territorin Rus.

Rusia sot po kryen tre lloje thelbësore krimesh: një luftë agresioni, krime lufte dhe gjenocid. Në fillim të luftës, shumica e shteteve anëtare në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së e njohën Rusinë si agresore. Për më tepër, edhe pse veprimi i Këshillit të Sigurimit të OKB-së pengohet për shkak të të drejtës së vetos së Rusisë, në një takim të Këshillit të Sigurimit më 27 shtator, më 2022 disa shtete akuzuan Rusinë për përdorim të dhunës armëve ndaj popullatës. Për sa i përket krimeve të Rusisë gjatë kryerjes së luftës, Gjykata Penale Ndërkombëtare dhe Komisioni i Pavarur Ndërkombëtar i OKB-së të Hetimit për Ukrainën kanë dokumentuar prova të akteve që përbëjnë krime lufte, të tilla si vrasje pa dallim dhe dhunë seksuale dhe me bazë gjinore kundër civilëve. Së fundmi, më shumë se dhjetra shtete kanë dorëzuar dokumentacion në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë me akuzat për gjenocid të kryer nga Rusia në Ukrainë.

Edhe pse të gjitha këto janë krime të tmerrshme, krimi i agresionit në veçanti kërcënon vetë strukturën e ligjeve ndërkombëtare që u mundësojnë të gjitha shteteve të ekzistojnë pa kërcënime të vazhdueshme ndaj kufijve të tyre. Respektimi i ligjit ndërkombëtar bën të mundur paqen. Udhëheqësit e Rusisë duhet të mbajnë përgjegjësi.

Vetë presidenti i Rusisë rrezikon të përballet me gjykatën ndërkombëtare nëse provohet që në Ukrainë janë kryer krime lufte.

Nëse gjenden prova të mjaftueshme për të mbështetur akuzat për krime lufte, është e mundur që presidenti Putini dhe zyrtarë të tjerë të mund të sillen përpara Gjykatës Penale Ndërkombëtare ose një gjykatë tjetër ndërkombëtare.

Në fund të fundit, vendimi për të ndjekur penalisht individët për krime lufte është një vendim kompleks që varet nga shumë faktorë, duke përfshirë fuqinë e provave, klimën politike dhe vullnetin e shteteve për të bashkëpunuar me gjykatat ndërkombëtare.

Ndërsa është e mundur që Putini mund të përballet me akuza për krime lufte në të ardhmen, është e pamundur të parashikohet me siguri se çfarë do të ndodhë. Pasi historia na ka treguar që fajtorët nuk gjykohen për krimet e tyre sidomos krimet e luftës. Një ngjarje e tillë të bën të mendosh krimet e luftës të kryera nga Serbia në Kosovë në 1998.

Lexo: “Kumbari i AI” largohet nga Google: Inteligjenca Artificiale po rrezikon njerëzimin

Gjatë agresionit, forcat serbe u akuzuan për kryerjen e krimeve të luftës, duke përfshirë masakra, spastrim etnik dhe zhvendosje të detyruar të civilëve. Forcat serbe ishin përgjegjëse për një numër të lartë të krimeve të luftës, duke përfshirë masakrën në fshatin Raçak në janar 1999, e cila çoi në rritjen e presionit ndërkombëtar ndaj Serbisë për t’i dhënë fund konfliktit.

Në vitin 2001, Gjykata Penale Ndërkombëtare për ish-Jugosllavinë (ICTY) paditi Slobodan Millosheviçin, ish-presidentin e Serbisë, për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit të kryera në Kosovë. Millosheviç vdiq në vitin 2006 para se të përfundonte gjyqi, por disa zyrtarë serbë u dënuan për krime lufte dhe u dënuan me burg.

Por teksa u vërtetua që u kryen krime lufte u mohua gjenocidi i kryer në Kosovë dhe përgjegjësit e vërtet, pra shteti Serb nuk mori kurrë përsipër krimet që u kryen sepse Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë vendosi në vitin 2010 se Serbia nuk kishte kryer gjenocid në Kosovë, por kishte shkelur të drejtën ndërkombëtare duke dështuar në parandalimin e gjenocidit, ndëshkimin e përgjegjësve apo bashkëpunimin me gjykatën penale ndërkombëtare.

Lufta vazhdon por pas disa kohësh do ndaloj, me marrëveshje të përbashkët ose me një ndikim nga jashtë, por  shpresojmë që një ditë agresorët e vërtetë të dënohen për të gjitha krimet e kryera ndaj civilëve edhe pse dëmi sdo mund të zhbëhet.