Hendeku midis vendeve të pasura dhe të varfra është rritur që nga vitet 1990, pasi barnat e reja bëhen të disponueshme në rajonet me të ardhura më të larta, por jo në pjesën tjetër të botës. Përparimet në trajtimet e kancerit po shfaqen me shpejtësi, me 197 ilaçe të reja të lançuara vetëm nga viti 2018 deri në vitin 2022, por ndërkohë që vendet me të ardhura të larta po sjellin përfitimet, shumica e botës po lihet pas, ka zbuluar një analizë e re.
Një total prej 568 ilaçesh kundër kancerit hynë në treg në 111 vende midis 1990 dhe 2022, shumica e tyre brenda dekadës së fundit. Shumë trajtime u prezantuan për herë të parë në vendet me të ardhura të larta, ndërsa rajonet me të ardhura më të ulëta përballen me vonesa të gjata dhe në disa raste këto ilaçe mund të mos jenë kurrë të aksesueshme për ta, sipas studimit të botuar në revistën BMJ Global Health.
Këto boshllëqe janë zgjeruar që nga vitet 1990, që do të thotë se ndërsa njerëzit në vendet e pasura kanë më shumë gjasa se kurrë të marrin trajtime të reja të kancerit, aksesi mbetet i kufizuar në zonat me të ardhura më të ulëta.
“Ka filluar nga viti 2000 e tutje, ku ka shumë barna të reja dhe tani është thjesht në vazhdim, por ekziston shtresa e aksesit dhe ka një lidhje me të ardhurat” , tha Carin Uyl-de Groot, profesoreshë e vlerësimit të teknologjisë shëndetësore në Holandë.
Cilat vende kanë më shumë akses?
Shtetet e Bashkuara kanë pasur më shumë ilaçe të reja kundër kancerit të disponueshme (345), nga 1990 deri në 2022, ndjekur nga Japonia (224), Kanadaja (221), Australia (204), Mbretëria e Bashkuar (191) dhe Kina (169). Vendet e tjera të Evropës Perëndimore ishin gjithashtu afër majës së paketës, me 10.2% të barnave të lëshuara fillimisht në Gjermani, Francë, Itali, Spanjë. Ndërkohë, Afrika, Azia Juglindore, Lindja e Mesme dhe Azia Qendrore, Evropa Lindore patën akses më të pakët sipas analizës.
Një pjesë e sfidës është se kompanitë e barnave mund të jenë të ngadalta në nxjerrjen e trajtimeve të reja përtej tregjeve të tyre fillestare. Deri në vitin 2022, më shumë se një e treta e 568 barnave kundër kancerit të prezantuara gjatë tre dekadave të fundit ishin të disponueshme vetëm në një vend dhe vetëm 28% ishin në dispozicion në më shumë se 10 vende. Pasi një medikament lëshohet në një vend, duhen mesatarisht 1.5 vite që të hidhet në treg në të dytin dhe dy vjet, ose më shumë për t’u vënë në dispozicion në tregje të tjera. Vendet me të ardhura më të larta dhe rastet e kancerit në përgjithësi përjetuan më pak vonesa, zbuloi studimi. Në vendet pa trajtimet më të fundit, pacientët, ose marrin “terapi inferiore” në shtëpi, ose duhet të udhëtojnë jashtë vendit për kujdes mjekësor të avancuar. Ky mund të bëhet një problem më i madh në dekadat e ardhshme, pasi vendet me të ardhura të ulëta përjetojnë një rritje të jetëgjatësisë dhe ngarkesave shëndetësore, përfshirë kancerin, që vijnë me të.
“Kur mbijetoni, ose jetoni më gjatë, atëherë sigurisht që probabiliteti që të diagnostifikohesh me kancer rritet”, tha Uyl-de Groot.
Lexo edhe: Kush është shteti me popullsinë më të zgjuar në botë?!
Megjithatë, evropianët gjithashtu përballen me akses të pabarabartë në trajtime. Në një analizë të 12 ilaçeve të kancerit të lëshuara në 28 vende evropiane midis 2011 dhe 2018, ekipi hulumtues i Uyl-de Groot identifikoi pabarazitë që janë të ngjashme me studimin e ri global. Në këto vende, koha mesatare për të futur një ilaç të ri varionte nga 17 ditë në 3.3 vjet, me akses më të shpejtë në Gjermani, Mbretërinë e Bashkuar dhe Austri dhe më shumë vonesa në Greqi dhe shumë vende të Evropës Lindore. Megjithatë, të kesh më shumë trajtime në treg nuk është gjithmonë më mirë për pacientët, tha Dr Dario Trapani, një onkolog mjekësor në Institutin Evropian të Onkologjisë në Milano.
“Harta vërtet tregon se SHBA-ja ka numrin maksimal të miratimeve çdo vit, por shumë prej këtyre barnave nuk po u japin vërtet vlerë të lartë pacientëve. Ata i ekspozojnë ndaj toksicitetit financiar, apo të kohës”, tha Trapani, kryetar i komitetit të ilaçeve kundër kancerit në Shoqatën Evropiane për Onkologjinë Mjekësore (ESMO).
Raporti i ri ka disa kufizime të tjera. Një lançim i ri i barit nuk përkthehet gjithmonë drejtpërdrejt në aksesin e pacientit dhe studiuesit nuk kishin të dhëna për çmimin, gjë që mund të ndikojë nëse një kompani ilaçesh prezanton një ilaç të ri në një vend të caktuar, apo jo. Uyl-de Groot tha se disa ilaçe kundër kancerit janë aq të shtrenjta saqë qeveritë e ndërgjegjshme për buxhetin, madje edhe në vendet e pasura të Evropës Perëndimore, janë të kujdesshme të angazhohen për të paguar për to. Për të frenuar pabarazitë në aksesin ndaj ilaçeve të kancerit, si në Evropë ashtu edhe në nivel global, Uyl-de Groot tha se vendet duhet të marrin çmime të niveleve për barnat e reja bazuar në aftësinë e tyre për të paguar dhe se duhet të ndërmerren hapa për të adresuar “importin paralel”, i cili është kur një vend blen një drogë dhe më pas e shpërndan atë diku tjetër.
Ndërkohë, Trapani tha se një kornizë për të identifikuar barnat me vlerë të lartë mund të ndihmojë rregullatorët dhe politikëbërësit të negociojnë çmimet e barnave, duke i bërë ato më të përballueshme për sistemet kombëtare shëndetësore dhe pacientët. Megjithatë, çmimi i barnave nuk është pengesa e vetme. Shumë vende me të ardhura të ulëta kanë rregullatorë të dobët të barnave dhe mund të mos kenë të gjitha shërbimet mbështjellëse të nevojshme për kujdesin me cilësi të lartë ndaj kancerit, si mjekët, infermierët dhe institucionet shëndetësore.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
