Gati 200 kimikate të lidhura me kancerin e gjirit përdoren në prodhimin e paketimeve të ushqimit dhe enëve plastike dhe dhjetëra prej këtyre kancerogjenëve mund të migrojnë në trupin e njeriut, zbuloi një studim i ri.
“Ka prova të forta që 76 kancerogjenë të njohur, ose të mundshëm të gjirit nga materialet e kontaktit me ushqimin të blera kohët e fundit në të gjithë botën mund të gjenden te njerëzit”, tha bashkëautorja e studimit Jane Muncke.
“Heqja e këtyre kancerogjenëve të njohur ose të dyshuar në furnizimin tonë ushqimor është një mundësi e madhe për parandalimin e kancerit,” shtoi ajo.
“Shumë prej këtyre kimikateve tashmë janë klasifikuar si rreziqe për shëndetin e njeriut, megjithatë ato lejohen të përdoren në materialet që vijnë në kontakt me ushqimin, duke i lejuar kështu të migrojnë në ushqimin që ne hamë,” tha Jenny Kay, shkencëtare hulumtuese.
Shkalla e shfaqjes së hershme të kancerit të gjirit tek gratë nën 50 vjeç po rritet dhe ekspertët thanë se tendenca nuk mund të shpjegohet vetëm nga gjenetika.
“Përqindjet e kancerit të zorrës së trashë po rriten gjithashtu tek të rinjtë,” tha Dr. Len Lichtenfeld.
“A është obeziteti? A është alkool? Është mungesa e aktivitetit fizik? A është mjedisore? Ka shumë arsye,” tha Lichtenfeld” dhe do të duhet një kohë e gjatë për të klasifikuar se cili ka ndikimin më të madh, pasi disa nga këto kimikate mund të jenë me rrezik të lartë, disa me rrezik të ulët.”
Shoqata e markave të konsumatorit, e cila përfaqëson industrinë e produkteve të konsumit, është shprehur se anëtarët e saj i përmbahen standardeve të sigurisë të bazuara në prova të Administratës së Ushqimit dhe Barnave të SHBA-së.
“Paketimi ekziston për të mbrojtur dhe mbajtur ushqimin të sigurt për konsum”, tha Sarah Gallo, nënkryetare e lartë e shoqatës për politikën e produkteve dhe çështjet federale.
Lexo edhe: A shkaktojnë celularët kancer në tru? Studimi i ri jep përgjigje përfundimtare
“FDA shqyrton dhe miraton substancat e kontaktit me ushqimin përmes sistemit të tyre shkencor dhe të bazuar në rrezik përpara se të dalin në treg,” tha Gallo. “Rishikimi i agjencisë pas tregut ofron gjithashtu analiza të vazhdueshme të sigurisë dhe rregullim të substancave të miratuara.”
FDA ka qenë nën kritika për dështimin e saj për të vepruar shpejt ndaj shqetësimeve shëndetësore në lidhje me rreth 14,000 kimikate që dihet se i shtohen ushqimit.
Kancerogjene të mundshme të gjirit
Një përditësim i janarit 2024 gjeti 921 kimikate ndoshta kancerogjene, duke përfshirë 642 që mund të stimulojnë prodhimin e estrogjenit ose progesteronit, një tjetër faktor rreziku i njohur për kancerin e gjirit.
“Fakti që kaq shumë kancerogjenë të mundshëm të gjirit janë të pranishëm në paketimin e ushqimit dhe mund të prekin ushqimin tonë, është vetëm një shembull se sa kimikate ne jemi të ekspozuar pa dashje çdo dit”, tha Kay.
“Shumë nga kancerogjenët e qumështit janë gjithashtu përçarës të hormoneve dhe shumë nga kimikatet në listën tonë gjithashtu mund të dëmtojnë ADN-në. Nuk është detyrë e konsumatorëve të ndjekin të gjithë studimet shkencore për të kuptuar cilat kimikate duhet të shmangin. Rregullatorët duhet të jenë ata që identifikojnë rreziqet dhe veprojnë në përputhje me to”, shtoi ajo.
Kancerogjenët në plastikë, letër dhe karton
Studimi i ri, i botuar të martën në revistën Frontiers in Toxicology, krahasoi bazën e të dhënave Silent Springs të kancerogjenëve të njohur për kancerin e gjirit me bazën e të dhënave për kimikatet e kontaktit me ushqimin e monitoruar te njerëzit, ose FCChumon.
FCChumon, i krijuar nga Forumi i Paketimit të Ushqimit, është një listë e kimikateve në kontakt me ushqimin që janë zbuluar në qumështin e gjirit, gjakun, urinën dhe indet e njeriut.
“Studimi i ri mori listën tonë të kancerogjenëve të mundshëm të gjirit dhe e krahasoi atë me listën e tyre të kimikateve që janë gjetur në materialet në kontakt me ushqimin për të zbuluar se cilët nga kancerogjenët e mundshëm të gjirit mund të futen në dietat e njerëzve,” tha Kay. “Kjo është një mënyrë e shkëlqyer për t’i dhënë përparësi kimikateve për veprime rregullatore.”
Studimi gjeti kimikate të tilla si benzeni, një kancerogjen i njohur i lidhur me kancerin e gjirit tek kafshët dhe njerëzit; 4,4′-Methylenebis-(2-Chloroaniline) , një kancerogjen i mundshëm i lidhur me kancerin e fshikëzës; 2,4-Toluenediamine, e gjetur se shkakton kancer të gjirit dhe kancere të tjera te kafshët dhe 3,3′-Dimetilbenzidin dhe o-Toluidinë, të cilat janë ngjyra që përdoren për të ngjyrosur plastikën dhe letrën.
“Ngjyrat mund të përdoren në plastikë, letër, karton dhe të ngjashme dhe mund të kenë disa veti mjaft toksike,” tha Kay. Plastika nuk është fajtori i vetëm. Në fakt, ndërsa studimi zbuloi se shumica e ekspozimit ndaj kancerogjenëve vinte nga plastika e përdorur në paketimin e ushqimit, 89 kancerogjenë të dyshuar u gjetën në kontejnerë letre dhe kartoni.
“Letra ka aditivë të tillë si emulsifikues dhe ngjitës, le të themi nëse letrat janë ngjitur së bashku, ose ka një shtresë plastike të ngjitur në letër,” tha Muncke.
Një numër i kimikateve të gjetura në studim ishin bisfenole, ftalate ose substanca perfluoroalkil dhe polifluoroalkil, të njohur si PFAS – kimikate shqetësuese që janë lidhur me shumë shqetësime shëndetësore. Shpesh të quajtura “kimikate të përhershme” sepse ato nuk shpërbëhen në mjedis , PFAS përdoren në paketimin e ushqimit për të parandaluar njomjen e yndyrës dhe ujit përmes mbështjellësve të ushqimit dhe gotave të pijeve. PFAS mund të gjendet gjithashtu në bojën e përdorur për të printuar logot dhe udhëzimet në kontejnerët e ushqimit.
Sipas një raporti nga Akademitë Kombëtare të Shkencave, Inxhinierisë dhe Mjekësisë , kimikatet në familjen PFAS janë të lidhura me kolesterolin e lartë, kancerin dhe sëmundjet e ndryshme kronike, si dhe me një përgjigje të kufizuar të antitrupave ndaj vaksinave si tek të rriturit ashtu edhe tek fëmijët. Ftalatet janë të lidhura me obezitetin e fëmijërisë, astmën, problemet kardiovaskulare, kancerin dhe vdekjen e parakohshme te njerëzit e moshës 55 deri në 64 vjeç.
Bisphenol A, ose BPA, është një përçarës endokrin që është lidhur me anomalitë e fetusit, peshën e ulët të lindjes dhe çrregullimet e trurit dhe sjelljes tek foshnjat dhe fëmijët. Tek të rriturit, kimikati ka qenë i lidhur me zhvillimin e diabetit, sëmundjeve të zemrës, mosfunksionimit erektil, kancerit dhe një rreziku 49% më të lartë të vdekjes së hershme brenda 10 viteve.
Hapat që duhen ndërmarrë për të reduktuar ekspozimin
Ndërsa i takon agjencive rregullatore të bëjnë ndryshime gjithëpërfshirëse për të mbrojtur furnizimin me ushqime, ka hapa që konsumatorët mund të ndërmarrin për të reduktuar rrezikun e kimikateve toksike dhe kancerogjenëve, sipas Silent Spring.
Shmangni djegien e ushqimit, pasi mishi i muskujve të viçit, derrit, peshkut ose shpendëve prodhon kimikate që dëmtojnë ADN- në kur piqen në skarë në temperatura të larta ose në flakë të hapur. Përdorni një ventilator ajrimi kur gatuani.
Ndotës të tillë si bifenilët e poliklorinuar ose PCB-të, grumbullohen në yndyrë, kështu që hiqni yndyrën dhe lëkurën nga mishi dhe peshku përpara se të gatuani dhe kullojeni atë që krijohet gjatë përgatitjes së vaktit. Zgjidhni produktet organike, mishin dhe bulmetin mbi ato të zakonshme kur mundeni, ndërsa metalet e rënda mund të jenë ende të pranishme, ushqimi organik është i ekspozuar ndaj më pak pesticideve. Hidhni enë plastike. Në vend të kësaj, ruani dhe vendosni të gjitha ushqimet në mikrovalë në gotë dhe jo në plastikë, mos përdorni tigan që nuk ngjiten për gatim dhe zëvendësoni çdo shishe plastike dhe aparat kafeje me xhami ose çelik inoks.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
