Individët apo sipërmarrjet? Cilët kanë më shumë nevojë për mbështetje - Business Magazine Albania

Individët apo sipërmarrjet? Cilët kanë më shumë nevojë për mbështetje


Shkruar nga Zef Preçi

Është e vështira të portretizosh se cili subjekt ka më shumë nevojë për mbështetje financiare: individët apo sipërmarrjet? Lë te përpiqemi të hedhim sadopak dritë në këtë drejtim. Fillimisht t’i analizojmë me radhë. Le të fillojmë me individët.

Pranohet gjerësisht se rreth 40% e të punësuarve në sektorin privat paguhen me paga të ulëta, afër pagës minimale zyrtare. Kuptohet duke përjashtuar këtu atë pjesë relativisht të madhe të tyre, të cilët janë edhe nën këtë nivel për shkak se një pjesë të pagës së marrë përmes pageses bankare detyrohen t’ia kthejnë punëdhënësit në cash… Kjo do të thotë se paga e punës, edhe pse në nivele shumë të ulëta – afër minimumit jetik – përsëri mbetet burimi kryesor i (mbi)jetesës së një numri të madh familjesh shqiptare. Kështu që humbja e saj, qoftë edhe e përkohshme i bën këto familje edhe më vulnerabël dhe i çon në kufinjtë e varfërisë ekstreme e pse jo edhe të urisë. Natyrisht këtu nuk mendoj aspak sipas propagandës zyrtare se “nuk ka vdekë njeri për bukë” e të tjera slogane të dala boje si këto. As se varfëria e shkaktuar nga kriza aktuale mund të zbutet me dy qese ushqimesh që shpërndan kryebashkiaku i Tiranës, e që kushtojnë as sa 1/10 e mbulimit mediatik të filmimeve të llojit “porno me varfërinë” që shoqërojnë këtë akt.

Bizneset: Ndoshta është më e udhës që të veçojmë biznesin e vogël, biznesin e madh dhe brenda këtij të dytit bizneset e llojit PPP. Biznesi i vogël, sipas vlerësimit tim, gjendet në kushte krejtësisht të ngjashme me individët apo të punësuarit që përmendëm më lart. Ky grupim i biznesit (biznesi i vogël) bëhet edhe më i ndjeshëm sa i takon nevojës për mbështetje për faktin se biznesi i vogël përfaqëson edhe pjesën dërmuese të bizneseve në vend. Biznesi i madh, përtej zhurmës dhe propozimeve të ndryshme që hidhen në opinion, mendoj se ka probleme të tjera më thelbësore të sistemit që lidhen me konkurrencën e pandershme, me mosfunksionimin e sistemit juridik të vendit, me klientelizmin dhe favorizimin në prokurimet publike, etj.

Këto dhe probleme të tjera të ngritura në vijimësi nga komuniteti i biznesit nuk zgjidhen thjesht me mbështetje financiare, edhe pse ky instrument nuk duhet nënvlerësuar. Natyrisht ky arsyetim nuk vlen për bizneset e mëdha të rregulluara nga shteti (tele-komunikacionet, bankat, e sidomos për ato të llojit PPP).

Lexo: Liderët e botës duhet të reagojnë menjëherë ndaj COVID-19

Është e çuditshme refuzimi dhe shurdhëria e qeverisë lidhur me kërkesat e përsëritura për rishikimin e kontratave koncesionare në formën e partneritetit publik-privat, megjithë kërkesat dhe sugjerimet e herëpashershme të opozitës, të ekspertëve të botës akademike, etj. Të krijohet përshtypja se “force majour” (që mendoj se duhet konsideruar edhe pandemia aktuale e coronavirusi-it) nuk vepron në kontratat publike, gjë që me siguri do të jetë edhe objekt i hetimeve të specializuara në të ardhmen e afërt.

Personalisht mendoj se megjithë paqartësitë apo ambiguiteti ligjor rreth definimit të këtij nocioni të së drejtës, injorimi i këtij në kushtet e gjendjes së fatkeqësisë natyrore në të cilën ndodhet aktiviteti ekonomik në vend e vendos qeverinë e pozitat e anësimit në favor të këtyre bizneseve dhe mosveprimit në mbrojtje të interesit publik. Madje kjo shkon edhe më tej. Kështu, nëse flasim për koncesionin famëkeq të “check-up”-it, as pas tre muajsh nga shfaqja e pandemisë së coronavirus-it, opinioni publik nuk është njohur me asnjë referencë justifikuese të këtij studimi mbi sëmundshmërinë në vend, e cila mund të ndihmonte në shpëtimin e jetëve të qytetarëve. E kam fjalën për mundësinë e identifikimit të personave me sëmundje shoqëruese apo të grupit të riskuar nga kjo pandemi…

Përfundimisht, për biznesin mendoj se paketa apo rishikimet e saj në të ardhmen duhet të mbështesin fuqimisht dhe në formën e financimeve në cash për biznesin e vogël, ndërsa te biznesi i madh mendoj se duhet të mbështeten në cash drejtpërdrejt të punësuarit në këto biznese, si dhe më shumë në formën e lehtësirave fiskale, në pezullimin e disa tatime-taksave, duke përfshirë edhe ato vendore për periudhën e bllokimit të aktivitetit ekonomik në vend, kurse mbështetja në cash duhet parë e lidhur me garancinë sovrane të ofruar nga qeveria.

Për bizneset e llojit PPP, si dhe duke marrë parasysh faktin se këto biznese prej një dekade rezultojnë ndër bizneset me normën më të lartë të fitimit dhe se vendi gjendet në një situatë të jashtëzakonshme, mendoj se qeveria duhet të rinegociojë kontratat në fjalë me qëllim që brenda një periudhe sa më të shkurtër kohe të fiksojë normën e fitimit si tregues të aktivitetit në këto kontrata me qëllim që ta përafrojë me të njëjtin tregues në sektorët e tjerë të ngjashëm. Kuptohet se kjo vlen pas anullimit de facto dhe de jure të një numri kontratash të tilla të dyshuara gjerësisht si korruptive dhe për të cilat nuk kemi akoma asnjë hetim nga SPAK (përderisa dyshohet përfshirja e zyrtarëve të lartë të qeverisë në aferat e dyshuara me këto kontrata).

Lexo: Si të komunikojnë bizneset lokale me klientët gjatë COVID-19

Pavarësisht se qeveria ka kapacitete të reduktuara të ekspertizës dhe është prirur që të ruajë status quo-në në ekonominë tonë kombëtare, mendoj se kjo krizë duhet të shihet gjerësisht edhe si një mundësi për të rishikuar strukturën e kësaj ekonomie, aftësinë e saj konkurruese dhe rolin apo kontributin e degëve kryesore të saj. Kështu që adresimi i mbështetjes shtetërore sipas llojeve të biznesit dhe duke përfshirë edhe të punësuarit, por vetëm për kohën e krizës, mendoj se e lejon një ristrukturim të ekonomise dhe në perspektivë edhe rritjen e fuqisë konkurruese të saj.

Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.

Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.

Must watch
Business Mag Nr. #34 - Mars 2024

Për një vit të mbarë!

Viti 2024 ka nisur me sfidat dhe mundësitë e tij. Ndërsa kompanitë do të duhet të përballen me disa ndryshime ligjore dhe njëkohësisht trendet e tregjeve: si rritje çmimesh dhe rritje e kostos së fuqisë punëtore, startupet janë para mundësive dhe një klime favorizuese. Thirrje të shumta janë hapur në fushën e biznesit, kulturës dhe ideve të gjelbërta. Ndër më të rëndësishmit, programi i qeverisë për financimin e 80 startupeve në tre faza zhvillimi të tyre

Për të kuptuar rëndësinë e bizneseve të reja, veçanërisht në teknologji, mjafton të shohim që edhe sipërmarrje të konsoliduara vendase, si një grup kompanish si Balfin, kanë një vëmendje të theksuar tek startupet. Z. Samir Mane, President i këtij grupi, prej kohësh ka treguar interes, duke i mbështetur, por edhe duke investuar në një prej startupeve që pritet të sjellë revolucion në bio-inxhinieri. Vëmendja tek risia dhe inovacioni vlerësohet të jetë një nga arsyet kryesore, përse audienca jonë e zgjodhi në kompeticionin tonë të dhjetorit si Sipërmarrësi i Vitit. Në një intervistë ekskluzive, z. Mane tregon për ne copëza domethënëse nga …

Shiko më shumë
Na ndiqni në rrjetet sociale
0