Në një eksperiment të ri që përfshin një bollëk të rrezeve lazer dhe fishekëve të vegjël të karburantit të hidrogjenit, fizikanët filluan një bashkim të fuqishëm dhe të pashembullt bërthamor, duke lëshuar sasinë më të madhe të energjisë të arritur ndonjëherë për laboratorin e tyre dhe duke i sjellë shkencëtarët një hap më pranë qëllimit të “ndezjes”, e cila studiuesit shpresojnë se mund të nisë një epokë të re të teknologjisë së energjisë së pastër.
Kjo ndodh kur dy atome bashkojnë bërthamat e tyre së bashku, duke lëshuar një shpërthim energjie në proces. Në laboratorë, fizikantët mund të kanalizojnë një sasi të madhe energjie përmes rrezeve lazer për të shkaktuar shkrirjen, por kërkon shumë më tepër energji sesa ajo që përfitoni prej tij – vështirë se gjenerohet energji e zbatueshme. Për shkencëtarët bërthamorë, qëllimi përfundimtar është ndezja, kur energjia nga bashkimi tejkalon energjinë e ushqyer në proces.
Fizikanët në National Ignition Facility (NIF) në Laboratorin Kombëtar Lawrence Livermore në Kaliforni fokusuan 192 rreze lazer në një topth të vogël karburanti të hidrogjenit të rëndë (deuterium dhe tritium) në madhësinë e një kokrre piperi. Shkrirja që ata shkaktuan lëshoi 1.35 megajoule energji, rreth 70 përqind të energjisë së futur. Ky është rendimenti më i lartë që laboratori ka arritur deri më tani, tetë herë më i madh se rekordi i mëparshëm i NIF i vendosur në pranverë dhe 25 herë më i madh se eksperimentet e vetëm tre viteve më parë.
“Demonstrimi i ndezjes ka qenë një sfidë e madhe shkencore që kur idea u botua për herë të parë gati 50 vjet më parë,” tha fizikanti i Imperial College London, Jeremy Chittenden në një deklaratë.
Shkencëtarët bërthamorë nga universiteti po ndihmojnë në analizimin e të dhënave NIF. Ai shtoi se eksperimente si këto jo vetëm që do të hapin mundësinë e shkrirjes si një burim masiv energjie, por do të lejojnë fizikanët “të hetojnë kushtet në disa nga gjendjet më ekstreme në Univers, përfshirë ato vetëm pak minuta pas Big Bang.”
Ndërsa bashkimi i NIF zgjati vetëm 100 triliontë të sekondës, studiuesit besojnë se reagimet e tyre të bashkimit mund të bëhen të përjetshme me “plazmën e djegur”, ku nxehtësia nga bashkimi vepron si lëndë djegëse për më shumë bashkim.
“Djegia e qëndrueshme është thelbësore për të marrë rendiment të lartë,” shpjegoi Debbie Callahan, një fizikane në Laboratorin Kombëtar Lawrence Livermore, për BBC. Si një hap tjetër, shtoi ajo, eksperimentet duhet të përsëriten në mënyrë që ata të “kuptojnë sa të riprodhueshëm dhe sa të ndjeshëm janë rezultatet ndaj ndryshimeve të vogla”.
Eksperimenti ndodhi vetëm në fillim të këtij muaji, dhe rezultatet nuk janë publikuar ende zyrtarisht. Sidoqoftë, gjetjet tashmë po krijojnë një zhurmë të madhe në botën e fizikës bërthamore.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
