Nga Sophie Scherger
Toka e begatë është e domosdoshme për jetën në Tokë, duke mbajtur gati 60% të të gjitha specieve të gjalla. Si rezervuari i dytë më i madh i karbonit pas oqeaneve, toka është gjithashtu ndër pasuritë natyrore më të rëndësishme të planetit në luftën kundër ndryshimeve klimatike.
Por, tokat e botës janë nën tendosje të madhe. Thatësirat po e kthejnë gjithnjë e më shumë tokën pjellore në shkretëtira, ndërsa përdorimi i pesticideve redukton në mënyrë drastike biodiversitetin e tokës, duke kërcënuar aftësinë tonë për të prodhuar ushqim të shëndetshëm. Ndërsa toka bujqësore me cilësi të lartë bëhet më e rrallë, konfliktet për tkurrjen e shtresës së sipërme të tokës, kritike për rritjen e të korrave, po intensifikohen.
Atlasi i fundit i tokës i Fondacionit Heinrich Böll thekson mënyrat e shumta se si po humbasim tokën nën këmbët tona. Sistemi aktual i bujqësisë industriale ka qenë një shtytës kryesor i degradimit të tokës, duke përshpejtuar humbjen e biodiversitetit dhe duke varfëruar rezervat jetike të karbonit. Megjithatë, pavarësisht ndikimit të tij, sektori i bujqësisë ka bërë pak përparim në avancimin e synimeve klimatike. Emetimet e tij globale të gazeve serrë kanë mbetur kryesisht të pandryshuara gjatë dekadës së fundit.
Ndërsa vendet në mbarë botën vendosin objektiva të reja për reduktimin e emetimeve sipas marrëveshjes së klimës së Parisit të vitit 2015, është e qartë se arritja e shkurtimeve reale të emetimeve do të kërkojë zhvillimin e strategjive për të reduktuar gjurmën e karbonit në sektorin e bujqësisë.
Një qasje e shpallur si një zgjidhje e mundshme është “bujqësia e karbonit“, e cila përdor stimujt e tregut për të shpërblyer fermerët për ruajtjen e karbonit në tokën e tyre. Duke adoptuar praktika si mbjellja e kulturave mbuluese, fermerët mund të fitojnë certifikata për rritjen e ruajtjes së karbonit. Këto certifikata më pas mund të shiten si kredi karboni në tregje vullnetare, ose të mandatuara nga qeveria, duke u siguruar fermerëve një rrjedhë shtesë të ardhurash.
Ky koncept ka fituar tërheqje si në qarqet e politikave publike ashtu edhe në sektorin privat. Kompanitë e plehrave dhe pesticideve si Yara dhe Bayer kanë zhvilluar tashmë programet e tyre të certifikimit, ndërsa prodhuesit kryesorë të bujqësisë si Kanadaja dhe Australia i kanë integruar këto kredi në tregjet e tyre. Bashkimi Evropian po zhvillon gjithashtu një program certifikimi për bujqësinë e karbonit dhe tregjet globale të karbonit pritet të ndjekin shembullin.
Fatkeqësisht, popullariteti i ri i bujqësisë së karbonit rrezikon të përjetësojë nocionin e rremë se reduktimet e emetimeve dhe ruajtja e karbonit në tokë janë të këmbyeshme. Edhe nëse e pranojmë këtë premisë, zhvillimi i një sistemi për të kompensuar emetimet përmes ruajtjes së karbonit është jashtëzakonisht i vështirë. Që një sistem i tillë të jetë efektiv, magazinimi duhet të vijë nga një ndryshim në praktikat e fermës dhe të jetë i matshëm dhe i sigurt për të paktën një shekull.
Por, duke pasur parasysh se karboni i ruajtur në tokë është në thelb i paqëndrueshëm dhe mund të ri-lëshohet lehtësisht në atmosferë nga thatësirat, përmbytjet ose ndryshimet në praktikat bujqësore, ruajtja afatgjatë mbetet shumë e pasigurt.
Përpjekjet e mëparshme për të trajtuar këtë paqëndrueshmëri në rezervat e tjera natyrore kanë qenë të pasuksesshme. Për shembull, kreditë rezervë të lënë mënjanë për të kompensuar lëshimet e paqëllimshme të karbonit nga pyjet në Kaliforni po shterohen më shpejt se sa parashikohej pas zjarreve intensive atje. Dhe ka pasur pak interes për kreditë me afate skadence, gjë që do të kërkonte që blerësit t’i rinovonin ato periodikisht.
Ndërsa është e mundur të matet karboni i ruajtur në tokë, ta bësh këtë nuk është as e thjeshtë dhe as e lirë. Saktësia e këtyre matjeve varet nga disa faktorë, duke përfshirë thellësinë e kampionimit , vendndodhjen dhe kornizën kohore. Metodat alternative, të bazuara në kampionime të kufizuara ose modele matematikore, nuk kanë arritur të kapërcejnë sfidat e matjes.
Meqenëse çmimet për kreditë e karbonit të tokës kanë qenë shumë të ulëta për të mbuluar kostot e ndryshimit të praktikave bujqësore, fermerët nuk kanë gjasa t’i përqafojnë ato. Si përgjigje, rregullatorët evropianë kanë zgjedhur të bëjnë më të lehtë gjenerimin e kredisë, në vend që të rregullojnë stimujt e çmimeve, duke kompromentuar kështu integritetin e sistemit.
Lexo edhe: Banania me shirit ngjitës shitet për 6.2 milionë dollarë në New York
Përtej sfidave metodologjike, bujqësia e karbonit mund të shërbejë si një perde tymi për industrinë e blegtorisë. Grupet e industrisë pretendojnë se ruajtja e karbonit në kullota mund të kompensojë emetimet e metanit dhe oksidit të azotit. Por ky skenar është joreal, duke qenë se do të kërkonte sasi të mëdha kullotash. Është vërtetuar mirë se mënyra më efektive për të reduktuar emetimet e bagëtive është ulja e numrit të kafshëve dhe konsumi i mishit dhe qumështit.
Qasja e tregut të karbonit e sheh ruajtjen e shëndetit të tokës dhe reduktimin e emetimeve si një zgjedhje 50 me 50. Në realitet, të dyja janë të nevojshme, pasi toka e shëndetshme është thelbësore për prodhimin e ushqimit. Paneli Ndërqeveritar për Ndryshimet Klimatike ka gjetur se sekuestrimi i karbonit në tokë, ose kudo tjetër, nuk mund të zëvendësojë reduktimin e emetimeve. Synimi i reduktimeve të emetimeve, në vend që të mbështetet vetëm në kreditë e tokës, mund të ketë përfitimin shtesë të dobësimit të tërheqjes së teknologjive të diskutueshme që synojnë të largojnë karbonin nga atmosfera.
E thënë thjesht, një qasje e bazuar në treg për ruajtjen e karbonit nuk mund të sjellë ndryshimin transformues që na nevojitet. Ne nuk mund të kompensojmë rrugën tonë për të dalë nga kriza klimatike. Në vend të kësaj, ne duhet t’i ridrejtojmë fondet publike të shpenzuara aktualisht për subvencionet bujqësore në investime që përmirësojnë shëndetin e tokës dhe mbështesin fermerët ndërsa ata ndërmarrin kalimin në një sistem ushqimor rezistent ndaj klimës.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
