Nga Craig Douglas
Financimi i inovacionit klimatik duket se ka humbur shkëlqimin e tij për politikanët evropianë. Nëse kjo nuk ndryshon së shpejti, Bashkimi Evropian rrezikon të humbasë statusin e tij si pionier në teknologjitë e lidhura me klimën.
Në fillim të këtij viti, fondi i Platformës për Teknologjitë Strategjike për Evropën (STEP) të BE-së, i cili premtoi të mbështeste zgjidhjet e reja në teknologjitë e pastra, u zvogëlua nga 10 miliardë euro (11 miliardë dollarë) në vetëm 1.5 miliardë euro. Për më tepër, një pjesë e rëndësishme e fondeve të mbetura u caktua për projekte mbrojtjeje, në vend që për teknologjitë e gjelbra dhe investimet në infrastrukturën e lidhur me klimën.
Që nga zgjedhjet e Parlamentit Evropian në qershor, politikanët e BE-së kanë dërguar sinjale të përziera në lidhje me probabilitetin e financimit të ri publik për tregtimin dhe shkallëzimin e teknologjive të pastra. “Fondi për Konkurrueshmërinë Evropiane” që Presidentja e Komisionit Evropian Ursula Von Der Leyen ka premtuar të avancojë si pjesë e mandatit të saj të dytë do të financojë investime në teknologjitë e pastra, por gjithashtu në inteligjencën artificiale, hapësirën dhe teknologjitë e tjera “strategjike.” Si do të shpërndahen fondet mbetet e panjohur.
Kërkohet një qartësi më e madhe. Evropa është në një garë globale për liderësi në inovacionin e gjelbër dhe konkurrentët e tjerë, veçanërisht Shtetet e Bashkuara dhe Kina, kanë treguar një angazhim të qartë për të fituar. Akti i Reduktimit të Inflacionit në SHBA, për shembull, ka injektuar 240 miliardë dollarë në sektorin e teknologjive të gjelbra, me çdo 1 dollar të investimit nga qeveria që është përputhur me 5.50 dollarë në shpenzime private.
Kur startup-et me rritje të shpejtë nuk kanë qasje në burimet e kapitalit të mbështetur nga qeveria në vend, ato largohen. Tashmë, firmat po zhvendosen nga Evropa në SHBA, duke marrë me vete kapitalin privat, talentin dhe teknologjitë që do të udhëheqin botën në të ardhmen. Për të përmbysur këtë tendencë, BE duhet të çlirojë sasi të mëdha kapitali për të mbështetur kërkimin dhe zhvillimin në teknologjitë e gjelbra të së ardhmes.
Por, me botën që është në prag të recesionit dhe shtetet anëtare të BE-së nën presion të madh financiar, ky kapital duhet të sigurohet pa prekur të ardhurat, ose burimet aktuale të financimit. Fatmirësisht, një ndryshim i vetëm kreativ në politikë mund të çlirojë një pjesë të konsiderueshme të kapitalit, pa rritur shpenzimet fiskale. Çelësi mund të gjendet në Sistemin e Tregtisë me Emisionet të BE-së.
I nisur në vitin 2005, ETS i BE-së funksionon si një sistem i kufizimit dhe tregtimit që ndan vëllimin total të emisioneve të gazrave serë (GHG) në leje, të cilat pastaj i caktohen kompanive brenda territorit të ETS. Një kompani që tejkalon lejet e emisioneve të caktuara duhet të blejë të tjera, ose nga një kompani që ka leje të mjaftueshme, ose në ankande publike.
Në vitin 2022, ETS i BE-së gjeneroi 38.8 miliardë euro në të ardhura nga ankandet. Shumica e të ardhurave kthehen te shtetet anëtare, të cilat supozohet të shpenzojnë paratë kryesisht për prioritete të lidhura me klimën dhe energjinë. Por, edhe kur të ardhurat nga ankandet kanalizohen për projekte të nevojshme në teknologjitë e pastra dhe infrastrukturën e gjelbër (çka nuk është gjithmonë rasti), ato mbeten të pamjaftueshme për të financuar nivelin e investimeve të nevojshme sot.
Kjo do të ndryshojë: të ardhurat nga ETS pritet të rriten ndjeshëm gjatë dekadës së ardhshme, ndërsa çmimi i karbonit rritet. Por, financimi i teknologjive të pastra nuk mund të presë. Kjo është arsyeja pse disa investitorë dhe politikanë, përfshirë anëtarin e Parlamentit Evropian Thomas Pellerin-Carlin, kanë kërkuar që BE të huazojë kundrejt të ardhurave të ardhshme nga ETS, duke gjeneruar kështu më shumë kapital për investime të gjelbra sot.
Një qasje e ngjashme tashmë po zbatohet diku tjetër. Japonia njoftoi në shkurtin e kaluar se planifikon të emetojë obligacione për kalimin në klimë prej 20 trilionë yenësh (137 miliardë dollarë) gjatë dekadës së ardhshme për të mbështetur investimet e gjelbra, duke përdorur të ardhurat e ardhshme nga ETS e saj dhe taksat mbi karburantet fosile për të shërbyer borxhin. Njoftimi u mirëprit nga tregjet, industria dhe inovatorët klimatikë.
Lexo edhe: BE-ja vonon përsëri sistemin e ri elektronik për kontrollet e kufijve
Sigurisht, zbatimi i një skeme të tillë në Evropë do të ishte më i komplikuar, pasi do të kërkonte që BE të merrte borxh të përbashkët në emër të shteteve anëtare. Por, kjo nuk do të ishte një pengesë politike aq e frikshme sa mund të mendohet, sepse ETS tashmë është një skemë në nivel të BE-së. Prandaj, duhet të jetë e realizueshme që liderët evropianë të miratojnë huazimin e përbashkët kundrejt të ardhurave të ardhshme nga ETS, veçanërisht duke marrë parasysh përfitimet e dukshme dhe të thella të dhënies së startup-eve të teknologjive të pastra qasje më të madhe në kapital.
Huazimi kundrejt të ardhurave të ardhshme nga ETS do t’i mundësonte BE-së të reduktonte emisionet në afat të mesëm dhe të investonte në infrastrukturën dhe teknologjitë transformuese që janë të nevojshme për të arritur qëllimet e saj klimatike. Politikanët evropianë e kanë borxh ndaj inovatorëve të teknologjive të pastra, dhe qytetarëve evropianë, t’i japin kësaj politike një shans.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
