Një studim i fundit ka zbuluar se shqiptarët paguajnë ndjeshëm më shumë për të njëjtat produkte që konsumojnë në tregjet e Bashkimit Europian. Studimi, i nxitur nga përvojat e përditshme të shqiptarëve dhe diskutimet mbi parimet themelore të ekonomisë, hedh dritë mbi një problematikë të rëndësishme në ekonominë shqiptare: diskriminimin e çmimeve.
Studimi merr shkas nga përvojat e shumë shqiptarëve që, kur udhëtojnë jashtë shtetit, vërejnë shpesh se në marketet e vendeve të Bashkimit Europian blejnë të njëjtat mallra që konsumojnë në Shqipëri, por me çmim ndjeshëm më të lirë. Ky fenomen, i diskutuar edhe në klasat e ekonomisë, veçanërisht ligji i çmimit të vetëm, tregon një paradoks në kontekstin shqiptar krahasuar me tregun e Bashkimit Europian. Për më tepër, me gjithë forcimin e konsiderueshëm të lekut ndaj euros gjatë vitit të fundit, në treg nuk është konstatuar ndonjë ulje çmimesh. Ky fakt është simptomë e mungesës së konkurrencës dhe ishte një arsye e rëndësishme për të analizuar seriozisht problematikën me të cilën përballet tregu shqiptar.
Studimi ballafaqon pritshmëritë e ndryshimeve të çmimeve për produkte të njëjtë, tregtuar nga të njëjtat kompani, sipas modeleve ekonomike, opinionit të biznesit në vend dhe konsumatorëve shqiptarë, me realitetin bazuar në informacionin mbi çmimet e tregtuara nga kompanitë. Pritshmëritë e biznesit dhe konsumatorëve janë marrë nga dy anketime të zhvilluara gjatë muajit maj të këtij viti. Informacioni mbi çmimet e produkteve të njëjta të tregtuara nga kompanitë europiane në Shqipëri dhe në vendet e BE nga ku kanë origjinën, është mbledhur nga faqet zyrtare të kompanive përkatëse.
Intervista me Ilir Ciko
Business Magazine: Si lindi nevoja për këtë studim dhe si e shtrite atë në nivel operacional?
Ilir Ciko: Studimi merr shkas nga përvojat e shumë shqiptarëve që, kur udhëtojnë jashtë shtetit, vërejnë se në marketet e vendeve të Bashkimit Europian blejnë të njëjtat mallra që konsumojnë në Shqipëri, por me çmim ndjeshëm më të lirë. Diskutimet me studentët mbi parimet themelore të ekonomisë, siç është ligji i çmimit të vetëm, që në kontekstin shqiptar rezulton paradoksal krahasuar me tregun e BE-së, më shtynë të analizoj më në detaje realitetin me të cilin përballemi. Për më tepër, fakti që me gjithë forcimin e konsiderueshëm të lekut ndaj euros gjatë vitit të fundit, në treg nuk është konstatuar ndonjë ulje çmimesh, ishte një arsye e rëndësishme për të analizuar seriozisht problematikën. Në thelb, studimi ballafaqon pritshmëritë e ndryshimeve të çmimeve për produkte të njëjta, tregtuar nga të njëjtat kompani, sipas modeleve ekonomike, opinionit të biznesit në vend dhe konsumatorëve shqiptarë, me realitetin bazuar në informacionin mbi çmimet e tregtuara nga kompanitë. Pritshmëritë e biznesit dhe konsumatorëve janë marrë nga dy anketime të zhvilluara gjatë muajit maj të këtij viti. Informacioni mbi çmimet e produkteve të njëjta të tregtuara nga kompanitë europiane në Shqipëri dhe në vendet e BE-së është mbledhur nga faqet zyrtare të kompanive përkatëse.
Business Magazine: Cilat ishin rezultatet dhe çfarë mësojmë prej tyre?
Ilir Ciko: Studimi tregon se, ndryshe nga parashikimet e modeleve teorike dhe pritshmëritë e drejtuesve të bizneseve (+2.7%) dhe konsumatorëve (+5.5%), çmimi mesatar i produkteve të shitura në tregun shqiptar nga tre kompani europiane është +79.7% më i lartë se çmimi mesatar i të njëjtave produkte të shitura në të njëjtën kohë dhe nga të njëjtat kompani në tregjet e BE-së. Diskriminimi më i lartë i çmimeve rezulton në kategoritë e produkteve të ushqimit për fëmijë dhe produkteve ushqimore (përkatësisht +147% dhe +107%, ose më shumë se dyfishi i çmimit të BE-së) dhe më i ulët në kategoritë e produkteve të mobiljeve të dhomës së ndenjes, produkteve kozmetike dhe kopshtarisë (përkatësisht +56%, +57% dhe +57%).
Business Magazine: Si e orienton tregun ky studim?
Ilir Ciko: Studimi hedh dritë mbi një terren të pashkelur të ekonomisë shqiptare, duke nxjerrë në pah një problematikë serioze: diskriminimin në çmim, si praktikë jokonkuruese dhe e padrejtë në treg, që rëndon së tepërmi xhepat e konsumatorëve shqiptarë. Kultura e tolerancës dhe mungesa e rolit të shtetit ndaj kompanive të mëdha që ushtrojnë aktivitet në pozicione dominuese në treg, shoqëruar me pozicionimin strategjik të tyre për të maksimizuar fitimet duke shfrytëzuar preferencat e konsumatorëve shqiptarë për produktet europiane, pengesat për hyrjen në treg, konkurrenca e kufizuar, fokusi në produktet e konsumit që kanë elasticitet të ulët dhe qëndrimi naiv se kompanitë e suksesshme ndërkombëtare nuk janë të prirura ndaj praktikave antikonkurruese, janë faktorët kryesorë që shpjegojnë diskriminimet e larta të çmimeve të evidentuara në studim. Mbiçmimi relativ i lekut shqiptar dhe normat e reduktuara të TVSH-së, të përdorura nga disa vende të BE-së për produkte specifike të konsumit – veçanërisht ushqimet – kontribuojnë në një masë shumë më të vogël dhe të kufizuar në thellimin e diferencave të çmimeve midis tregut të BE-së dhe atij vendas në Shqipëri.
Artikull ekskluziv i Business Magazine Albania.
Ky artikull gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.
Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Business Magazine Albania” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
