Studiuesit kanë realizuar një zbulim shkencor që me kalimin e kohës mund të përdoret për të ngadalësuar shenjat e plakjes. Një ekip ka zbuluar se si trupi i njeriut krijon lëkurë nga një qelizë staminale dhe madje ka riprodhuar sasi të vogla të lëkurës në një laborator. Studimi është pjesë e një kërkimi për të kuptuar se si krijohet çdo pjesë e trupit të njeriut, një qelizë në një kohë. Përveç luftimit të plakjes, gjetjet mund të përdoren gjithashtu për të prodhuar lëkurë artificiale për transplantim dhe për të parandaluar shenjat.
Projekti Atlas i Qelizës Njerëzore është një nga programet më ambicioze kërkimore në biologji. Ai është ndërkombëtar, por i përqendruar në Institutin Wellcome Sanger në Cambridge.
Një nga drejtuesit e projektit, Prof Muzlifah Haniffa, tha se ai do t’i ndihmonte shkencëtarët të trajtonin sëmundjet në mënyrë më efektive, por gjithashtu të gjenin mënyra të reja për të na mbajtur më të shëndetshëm për më gjatë dhe ndoshta edhe për të na mbajtur të dukemi më të rinj.
“Nëse mund të manipulojmë lëkurën dhe të parandalojmë plakjen, do të kemi më pak rrudha”, tha Prof Haniffa i Institutit Wellcome Sanger.
“Nëse ne mund të kuptojmë se si qelizat ndryshojnë nga zhvillimi i tyre fillestar në plakje në moshë madhore, atëherë mund të provoni dhe të thoni: “Si t’i rinovoj organet, ta bëj zemrën më të re, si ta bëj lëkurën më të re?”, shtoi ai.
Ky vizion është disi larg, por studiuesit po bëjnë përparim, së fundmi në të kuptuarit e tyre se si zhvillohen qelizat e lëkurës tek fetusi gjatë fazës së hershme të zhvillimit të jetës njerëzore. Kur një vezë fekondohet për herë të parë, qelizat njerëzore janë të gjitha të njëjta. Por, pas tre javësh gjenet specifike brenda këtyre të ashtuquajturave “qeliza burimore” ndizen, duke përcjellë udhëzime se si të specializohen dhe të grumbullohen së bashku për të formuar pjesë të ndryshme të trupit.
Studiuesit kanë identifikuar se cilat gjene aktivizohen në çfarë kohe dhe në cilat vende për të formuar organin më të madh të trupit, lëkurën. Nën mikroskop dhe të trajtuara me kimikate ato duken si drita të vogla zanash. Gjenet që kthehen në portokalli formojnë sipërfaqen e lëkurës. Të tjera në të verdhë përcaktojnë ngjyrën e tij dhe ka shumë të tjera që formojnë strukturat e tjera që rritin flokët, na mundësojnë të djersijmë dhe të na mbrojnë nga bota e jashtme.
Studiuesit kanë marrë në thelb grupin e udhëzimeve për të krijuar lëkurën e njeriut dhe i kanë publikuar ato në revistën Nature. Seti i ri i udhëzimeve përmban detaje se si ndodh kjo dhe një fushë kërkimore mund të jetë për të parë, nëse kjo mund të përsëritet në lëkurën e të rriturve, ndoshta për përdorim në procedurat kirurgjikale.
Në një zhvillim të madh, shkencëtarët zbuluan se qelizat imune luajtën një rol kritik në formimin e enëve të gjakut në lëkurë dhe më pas ishin në gjendje të imitonin udhëzimet përkatëse në një laborator. Ata përdorën kimikate për të ndezur dhe fikur gjenet në kohën e duhur dhe në vendet e duhura për të rritur lëkurën artificialisht nga qelizat burimore. Deri më tani, atyre u janë rritur njolla të vogla të lëkurës, nga të cilat kanë mbirë qime të vogla.
Sipas Prof Haniffs, qëllimi përfundimtar është përsosja e teknikës.
“Nëse dini se si të ndërtoni lëkurën e njeriut, ne mund ta përdorim atë për pacientët me djegie dhe kjo mund të jetë një mënyrë për të transplantuar indet. Një shembull tjetër është se nëse mund të ndërtoni folikulat e flokëve, ne në fakt mund të krijojmë rritje të flokëve për njerëzit tullac”, tha ajo.
Udhëzimet për ndezjen dhe fikjen e gjeneve dërgohen në të gjithë embrionin në zhvillim dhe vazhdojnë pas lindjes deri në moshën madhore për të zhvilluar të gjitha organet dhe indet tona të ndryshme. Projekti Human Cell Atlas ka analizuar 100 milionë qeliza nga pjesë të ndryshme të trupit në tetë vitet që ka qenë në funksion. Ai ka prodhuar “draft atlase” të trurit, mushkërive dhe studiuesit janë duke punuar në veshkat, mëlçinë dhe zemrën.
Faza tjetër është bashkimi i atlaseve individuale, sipas Prof Sarah Teichmann, i cili është një nga shkencëtarët që themeloi dhe drejton Konsorciumin Atlas të Qelizës Njerëzore.
Lexo edhe: 10 statujat më të larta në botë
“Është tepër emocionuese sepse po na jep njohuri të reja mbi fiziologjinë, anatominë, një kuptim të ri të njerëzve. Kjo do të çojë në një rishkrim të teksteve shkollore për sa i përket vetes, indeve dhe organeve tona dhe si funksionojnë ato”, tha ajo.
Udhëzimet gjenetike për mënyrën se si rriten pjesët e tjera të trupit do të publikohen në javët dhe muajt e ardhshëm, derisa përfundimisht të arrihet një pamje më e plotë se si janë ndërtuar njerëzit.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
