Shkencëtarët që po punojnë për të krijuar një enzimë e cila tret plastikën e që mund të përdoret në riciklim, kanë gjetur një mënyrë për ta bërë procesin më të shpejtë. Studiuesit britanikë dhe amerikanë kanë kombinuar dy enzima për të krijuar një ‘super enzimë’ më të fuqishme e cila e tret plastikën gjashtë herë më shpejt.
Mbetjet plastike janë një problem i madh i kohës sonë. Plastika është e rrezikshme për shëndetin dhe gjatë prodhimit të saj konsumohen burime natyrore të çmuara. Kështu që gjetja e mënyrave për ta tretur dhe për ta ricikluar, është një përparësi kryesore.
Në vitin 2016, shkencëtarët në Japoni zbuluan enzima që krijohen natyrshëm në bakterie, të cilat janë të afta të shpërbëjnë plastikën, por ato nuk ishin aq të fuqishme sa për t’u përdorur në një proces industrial.
Dy vjet më vonë, hulumtime të drejtuara nga ekipe në Universitetin Portsmuth në Britani dhe Laboratorin Kombëtar për Energjinë e Ripërtëritshme në Departamentin Amerikan të Energjisë (NREL) që studionin enzimën e njohur si PETase, aksidentalisht arritën ta bënin atë edhe më të fuqishme për të tretur plastikën.
Tani ata kanë shkuar një hap më tej dhe kanë kombinuar enzimën PETase me një tjetër, të quajtur MHETase për të shpejtuar procesin.
Ekipi i Universitetit Portsmuth drejtohet nga John McGeehan, Profesor i Biologjisë Strukturore dhe Drejtor i Qendrës për Inovacionin e Enzimave. Ai thotë se kërkimet ndoqën procesin që ndodh natyrshëm në natyrë.
“Ne po kopjojmë nga natyra dhe po e përsërisim procesin në laborator. Kemi marrë dy enzima nga një bakterie që jeton nga plastika në grumbujt e riciklimit, dhe i kemi bashkuar në laboratorët tanë këtu në Portsmuth. Enzima e krijuar si rezultat, kjo super enzimë, aktualisht vepron shumë shpejt, gati gjashtë herë më shpejt se enzima origjinale që po studionim”, shpjegon zoti John McGeehan.
Enzimat PETase dhe MHETase veprojnë së bashku për të dekompozuar lëndën plastike.
Teorikisht, kjo do të thotë se plastika mund të riciklohet vazhdimisht, duke pakësuar nevojën për të krijuar lëndë plastike të re. Bashkimi i enzimës PETase dhe MHETase dyfishon shpejtësinë e shpërbërjes së plastikës. Por duke e bërë këtë bashkim në laboratore, procesi bëhet edhe më i shpejtë.
“Kjo enzimë e re e shpejton procesin gjashtë herë. Kjo e bën vërtetë interesante për ta vënë në veprim në impiantet e riciklimit për të shpejtuar reagimin”, thotë zoti McGeehan.
“Mbetjet plastike mund të qëndrojnë për qindra vjet në mjedis. Por, nëse i çojmë në një fabrikë riciklimi, duhet që dekompozimi i tyre të mund të bëhet brenda disa orësh në mënyrë që procesi t’ja vlejë”.
Zoti McGeehan thotë se ekipi i tij po punon tashmë me industrinë e riciklimit për ta vënë në zbatim këtë zbulim. Ai sheh përfitime të mëdha nga përdorimi i enzimës në luftën kundër mbetjeve plastike.
Studimi është publikuar në revistën Proceedings të Akademisë Kombëtare të Shkencave në Shtetet e Bashkuara./VOA
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
