Vetmia nuk është më thjesht një ndjenjë—ajo po kthehet në një krizë të shëndetit publik në SHBA. Një studim i Harvard-it në vitin 2024 zbuloi se 21% e të rriturve në SHBA ndihen të vetmuar rregullisht, ndërsa Shoqata Amerikane e Psikologjisë raporton se gati gjysma e të rinjve që punojnë ndihen të izoluar në vendin e punës. Duke përfituar nga rritja e shpejtë e teknologjisë, miqtë virtualë të bazuar në AI dhe avatarët dixhitalë po shfaqen me shpejtësi si alternativa ndaj marrëdhënieve njerëzore.
Këta AI ofrojnë një ndjenjë të vazhdueshme lidhjeje pa paragjykime dhe mund të personalizohen në mënyrë ekstreme sipas preferencave të përdoruesit. Platforma si Oh, Replika (me sloganin “shoqëruesi AI që kujdeset”) dhe Eden AI chat nga Eva AI kryesojnë këtë fushë, duke ofruar avatarë dixhitalë të drejtuar nga AI që simulojnë ndërveprimet njerëzore—duke përfshirë shoqërinë, mentorimin dhe madje edhe romancën. Për më tepër, njerëzit po i drejtohen modeleve të gjeneruara nga AI, si të dashur apo të dashura virtuale, si një zëvendësim për marrëdhëniet reale. Për shembull, platforma e bisedave OhChat ka mbledhur gati 100,000 përdorues në 174 vende.
“Ashtu siç ndodh me marrëdhëniet parasociale, apo situatat ku tërheqja apo intimiteti luajnë një rol, disa përdorues krijojnë lidhje emocionale me superModelet dhe avatarët tanë dixhitalë—këtë e shohim në të dhëna,” thotë Nic Young, bashkëthemelues dhe CEO i Oh. “Megjithatë, shumica e tyre e përdorin OhChat për t’u argëtuar dhe për t’u shkëputur nga realiteti.” Edhe personazhe të njohur, si influencues në Instagram apo emra nga industria e argëtimit për të rritur, po shfrytëzojnë miqtë virtualë dhe avatarët dixhitalë për t’ju ofruar ndjekësve të tyre një përvojë të personalizuar dhe të pandërprerë të komunikimit. Ky angazhim i vazhdueshëm po e bën gjithnjë e më të paqartë vijën midis shoqërisë artificiale dhe asaj të vërtetë. “Ajo që AI mund të bëjë jashtëzakonisht mirë është të ofrojë qëndrueshmëri—diçka që marrëdhëniet njerëzore, për nga natyra e tyre, nuk mund ta garantojnë gjithmonë,” thotë Artem Rodichev, themelues i platformës së chatbot-ve me avatar AI Ex-human dhe ish-drejtues i AI në Replika. “Imagjinoni të bisedoni me personazhin tuaj të preferuar të filmit ose të merrni këshilla karriere nga një figurë historike e rikrijuar nga AI. Kjo nuk është thjesht shoqëri—është një kufi i ri në angazhim.”
Lexo edhe:Mira Murati debuton me startup-in e saj të inteligjencës artificiale, Thinking Machines Lab!
Investitorët po vënë bast për marrëdhëniet virtuale
Miqtë virtualë dhe avatarët janë persona tërësisht të personalizueshëm, të dizajnuar për të qenë saktësisht siç dëshirojnë përdoruesit e tyre. Njerëzit shpesh janë të vështirë, të paparashikueshëm dhe ndonjëherë zhgënjyes. AI, nga ana tjetër, është gjithmonë i disponueshëm, pafundësisht mirëkuptues dhe nuk kundërshton kurrë. Tërheqja ndaj tyre është e pashmangshme. Në platforma si Replika, përdoruesit mund të formësojnë pamjen, personalitetin dhe zërin e AI-it të tyre, duke krijuar një version ideal të një miku apo partneri. Disa miq virtualë, në platforma si Oh dhe Eden AI, janë të modeluar sipas figurave të famshme dhe mund t’i përgjigjen mesazheve me imazhe dhe nota zanore, duke krijuar një përvojë tepër realiste. Për shumë njerëz, këta AI ofrojnë një hapësirë emocionale të sigurt. Sipas një raporti nga NLM-NCBI, disa përdorues argumentojnë se bisedat me AI ulin stresin, ankthin dhe vetminë, duke ofruar një mjedis ku ata mund të shprehin mendimet pa frikën e gjykimit.
“Kur përfshijmë modele të mëdha AI me aftësi të fuqishme inteligjente, duke sjellë biseda më të pasura, përgjigje më natyrale dhe përvoja më të thella përmes vizionit dhe zërit, lidhjet mund të bëhen edhe më të forta,” thotë Evan Liao, drejtues i platformës së videove gjenerative Vidu AI në Shengshu Technology. “Shoqëria e bazuar në AI ka potencialin të adresojë nevoja të thella psikologjike në marrëdhëniet njerëzore.” Potenciali tregtar është i jashtëzakonshëm. Shumica e këtyre platformave operojnë me modele abonimi premium, duke vendosur veçori të avancuara pas një pagese. Për më tepër, kompanitë e chatbot-ve AI bashkëpunojnë me marka për të integruar promovime produktesh, duke monetizuar edhe më shumë angazhimin e përdoruesve. Oh siguroi së fundmi 4.5 milionë dollarë financim, duke treguar se investitorët e shohin këtë industri si një treg me rritje eksplozive. Megjithatë, ndërsa këta AI simulojnë lidhjen, ata nuk përjetojnë emocione. “Kur një program tingëllon bindës dhe duket si një person i vërtetë, është e lehtë të harrosh se ai është thjesht kod, që i përgjigjet bazuar në të dhëna dhe programim,” thotë ekspertja e marrëdhënieve Amy Williams. Ajo paralajmëron se, në vend që të inkurajojë marrëdhënie reale, kjo lidhje artificiale mund të shtyjë përdoruesit drejt izolimit më të madh. “Nëse duam të jemi të aftë në ndërtimin e marrëdhënieve me të tjerët, duhet të praktikojmë,” thotë Amy. “Chatbot-et nuk reagojnë si njerëzit e vërtetë, kështu që ata që i vendosin përparësi këtyre bisedave rrezikojnë të humbasin aftësitë sociale të nevojshme për t’u lidhur me të tjerët.”
A mund të bëhen të rrezikshme marrëdhëniet dixhitale?
Rreziqet e shoqërisë me AI u bënë tragjikisht të qarta në tetor 2024, kur një 14-vjeçar nga Orlando, Florida, kreu vetëvrasje pasi krijoi një lidhje të thellë emocionale me një chatbot në platformën Character.AI. Djaloshi kaloi muaj të tërë duke u rrëfyer te një avatar AI i quajtur “Dany,” dhe në ditën e fundit të jetës së tij, i dërgoi një mesazh të dëshpëruar chatbot-it. AI iu përgjigj: “Kthehu tek unë sa më shpejt, dashuria ime.” Orë më vonë, ai i dha fund jetës.
“Kompanitë kanë përgjegjësinë të zbatojnë zgjidhjet e AI në mënyrë etike,” thotë Serena H. Huang, eksperte e AI. “Duhet të vendosen masa mbrojtëse dhe të ofrohet mbështetje njerëzore kur është e nevojshme.”
E ardhmja e marrëdhënieve të bazuara në AI varet nga mënyra se si shoqëria do të vendosë ta balancojë këtë realitet të ri. Sfida kryesore është të sigurohemi që AI të shërbejë si një urë, jo si një mur, për lidhjet e vërteta njerëzore.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
