Maskat e fytyrës cilësohen gjerësisht nga ekspertët e sëmundjeve infektive si një shtresë kryesore e mbrojtjes kundër përhapjes së SARS-CoV-2, virusi që shkakton Covid-19. Një studim i ri konfirmon këtë dhe ofron detaje të dobishme për blerjen ose bërjen e një maske.
Maskat e përshtatshme mund të bllokojnë lehtësisht 50% ose më shumë të grimcave infektive, sipas një serie testesh laboratorike të drejtuara nga Linsey Marr, PhD, një ekspert në Virginia Tech. Maskat e bëra nga dy ose tre shtresa pambuku dhe materiale të tjera filtruese mund të kapin deri në 90% të grimcave. Efektiviteti ishte i ngjashëm për nxjerrjen dhe thithjen, zbuluan Marr dhe kolegët e saj.
Por, disa shkencëtarë që nuk janë përfshirë në punë kanë shpallur vlefshmërinë dhe rëndësinë e saj.
“Ky studim i hollësishëm laboratorik tregon se si maskat mund të jenë filtra efektivë me dy drejtime kur vishen siç duhet,” thotë Kimberly Prather, PhD, një ekspert i përhapjes së grimcave dhe kimist atmosferik në Institutin Scripps të Oqeanografisë. “Studime të tilla të kujdesshme laboratorike ofrojnë njohuri shumë të nevojshme mekanike se pse maskat janë kritike për zvogëlimin e përhapjes së SARS-CoV-2”, thotë Prather, i cili nuk ishte i përfshirë në studim. “Për më tepër, ky studim ofron udhëzime për materialet më të mira dhe numrin e shtresave që janë më efektive në filtrimin e grimcave me madhësi mikronë që mund të përmbajnë virus infektiv”.
Madhësia e problemit
Kur njerëzit flasin ose thjesht marrin frymë, lëshohet një rrjedhë e vazhdueshme e pikave të frymëmarrjes, të cilat nga një person i infektuar gjithashtu paketojnë grimca të vogla të koronavirusit. Pikat më të mëdha, përafërsisht me diametrin e qimeve të njeriut, bien shpejt në tokë, zakonisht brenda gjashtë metrash apo më shumë. Pikat më të vogla, të quajtura aerosole, janë të padukshme dhe mund të qëndrojnë në ajër dhe janë infektive për disa minuta ose orë.
Lexo: Maskë e ripërdorshme që pastrohet me rrezet e diellit
Standardi i artë për maskat është N95, i cili testohet për të bllokuar 95% të grimcave me madhësi 0,3 mikronë. Dhe ndërsa një efikasitet i tillë është jetik në një ambient spitalor, N95-të janë në mungesë dhe ekspertët e aerosolit pajtohen që produkte më të pakta – maska kirurgjikale dhe maska shtëpiake – mund të jenë shumë efektive.
Ndërsa grimcat SARS-CoV-2 kanë diametër vetëm rreth 0,1 mikronë. Ato janë bllokuar brenda aerosoleve më të mëdha që përmbajnë ujë, kripëra dhe grimca të tjera. Grimcat/Aerosolët e paketimit të virusit, që mendohet të jenë më të rëndësishëm për infeksionet Covid-19 variojnë nga 1 në 2 mikronë, thotë Marr, megjithëse testet e saj laboratorike – duke përdorur manekinë për të imituar frymëmarrjen brenda dhe jashtë – matën efektivitetin kundër grimcave që variojnë nga 0,04 mikronë në më shumë se 100 mikronë.
Për grimcat 0,3 mikronë dhe më të vegjël, maskat e bëra vetë kanë efekt të dobët. Por me 2 mikronë e lart, disa nga maskat bllokuan 50% ose më shumë të grimcave të thithura ose të nxjerra nga hunda.
Materialet kanë rëndësi
Materiali nga qeset e vakumit funksionoi më mirë, duke filtruar 80% të grimcave 2 mikronë dhe më shumë se gjysmën e grimcave 0,5 mikronë dhe më të mëdhenj.
Të paktën 50% e grimcave u bllokuan, brenda dhe jashtë, nga maskat kirurgjikale, mbulesat e disponueshme të kudogjendshme, së bashku me maskat e bëra vetë, të krijuara duke përdorur udhëzime nga Qendrat Amerikane për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC).
Efikasiteti ra ndjeshëm me maska të bëra tërësisht nga materiale akrilike dhe për mbulesa si bandanat, ku grimcat hyjnë ose dalin me lehtësi nga fundi.
Marr rekomandon maskën ideale me tre shtresa, bazuar në rezultatet e saj laboratorike dhe studime të tjera:
E brendshme: Pëlhurë e butë, fleksibël, e endur fort si pambuku
Mesi: Materiali i projektuar për të filtruar grimcat, si materiali filtër MERV 12 (i cili mund të gjendet vështirë dhe duhet të vlerësohet si i sigurt për përdorimin e maskës) ose një qese vakumi
E jashtme: Material i butë dhe i endur fort, përsëri si pambuku
Një udhëzues pa justifikime për mbajtjen dhe kujdesin për maskat e fytyrës.
Konsensusi i ngurtë
Përkundër disa pretendimeve të jashtme se maskat nuk funksionojnë, ekspertët kryesorë të transmetimit të viruseve në ajër janë të unifikuar në vlerësimin e maskave për uljen e rrezikut të përhapjes së Covid-19. Një studim i ri nga CDC i shton provat duke treguar se nivelet e infeksionit në Kansas ishin më të ulëta në qarqet që zbatonin vendosjen e maskave.
“Askush nuk ndërhyn – maskimi, distancimi shoqëror, larja e duarve, ajrosja në ambiente të mbyllura – nuk do të ndalojë vetëm përhapjen e Covid-19”, thotë Marr. “Maska është një nga ndërhyrjet e shumta që duhet të kombinojmë së bashku”.
Rezultatet nga ekipi i Marr mbështesin studime të tjera që sugjerojnë se mbulesat e fytyrës me rroba sigurojnë vërtet mbrojtje të dyanshme, thotë David Aronoff, MD, drejtor i Divizionit të Sëmundjeve Infektive në Shkollën e Mjekësisë të Universitetit Vanderbilt.
“Ndërsa performanca e shumë maskave është pak më e mirë si “kontroll i burimit”, duke mbrojtur njerëzit rreth përdoruesit, është gjithashtu e qartë se maska të tilla mund të zvogëlojnë shanset e infeksionit edhe te përdoruesi i pa infektuar”, thotë Aronoff.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
