Ndryshim sezonal i orës ndodh dy herë në vit, duke kaluar në orën e verës (DST) në pranverë, kur orët lëvizin një orë përpara dhe duke u kthyer në orën standarde në vjeshtë.
Megjithëse ndryshimi i orës ka qenë një praktikë e standardizuar prej vitesh dhe është e zakonshme në pjesën më të madhe të Evropës dhe Shteteve të Bashkuara, si dhe në pjesë të Kanadasë, Australisë dhe Amerikës Latine, ekspertët shëndetësorë paralajmërojnë se mund të jetë e dëmshme për mirëqenien e njerëzve.
Në fillim të kësaj jave, një ekip studiuesish të gjumit nga Shoqëria Britanike e Gjumit publikoi një deklaratë duke i kërkuar qeverisë së Mbretërisë së Bashkuar të heqë ndryshimet e orës dy herë në vit. Deklarata mbron miratimin e kohës standarde gjatë gjithë vitit, pasi ajo përputhet më ngushtë me “ciklet natyrale dritë-errësirë të ditës dhe natës”.
“Rivendosja e përhershme e kohës standarde do të nënkuptonte që orët tona do të ishin të lidhura ngushtë me kohën diellore dhe ndërsa do të nënkuptonte perëndime të hershme të diellit në verë, do të kishte përfitime shtesë për shëndetin nga gjumi i përmirësuar dhe ritmi ditor për shkak të rritjes së ekspozimit ndaj dritës së diellit në mëngjes nga vjeshta në pranverë”, tha në një deklaratë Malcolm von Schantz, profesor i kronobiologjisë.
Studiuesit shtuan se mbajtja e një rutine të mirë gjumi dhe ekspozimi ndaj dritës natyrale të ditës në mëngjes janë komponentë të rëndësishëm të shëndetit të njeriut dhe ndërprerjet e secilit prej këtyre faktorëve mund të çojnë në efekte negative shëndetësore.
“Nëse nuk po merrni ekspozimin ndaj dritës së mëngjesit, nuk po e rregulloni sa duhet orën biologjike të trupit tuaj. Ekziston një periudhë specifike në mëngjes kur ky ekspozim ndihmon në sinkronizimin e ritmit tuaj ditor, duke ju mundësuar të bini në gjumë mjaftueshëm herët gjatë natës, “tha Dr Megan Crawford, pedagoge e psikologjisë.
“Nëse nuk veproni kështu, po e shteroni energjinë nga të dyja anët: po humbisni gjumin e nevojshëm gjatë natës dhe po përjetoni gjumë të dobët, i cili lidhet ngushtë me pasoja negative për shëndetin mendor dhe fizik”, shtoi ajo.
Një arsye kryesore që ekspertët ofrojnë në favor të ndërprerjes së ndryshimit sezonal të orës është ndikimi i tij në ritmin cirkadian njerëzor.
Ritmi cirkadian është ora biologjike e trupit, e cila funksionon në një cikël 24-orësh dhe sipas studiuesve, luan një rol në rregullimin e funksioneve thelbësore trupore, duke përfshirë gjumin, lirimin e hormoneve, metabolizmin dhe disponimin. Çrregullimet që vijnë nga fitimi, ose humbja e një ore gjumi ndërhyjnë në ciklin natyral të gjumit dhe ndikojnë në këto funksione. Crawford shpjegoi se ndërsa ndryshimi i orës “nuk bën ndryshim” në verë, kur lindja e diellit është ende shumë herët, e njëjta gjë nuk është e vërtetë në stinët e tjera.
“Në pranverë dhe në vjeshtë, lindja e diellit është pak më vonë, kështu që duke u ngritur një orë më herët mund të ngrihemi në errësirë. Dhe kjo është me të vërtetë problematike, sepse ne kemi nevojë për rrezet e diellit në mëngjes për të rregulluar orën e trupit tonë dhe për gjumë optimal”, tha ajo.
Lexo edhe: Pse faktet nuk e ndryshojnë mendjen tonë?
Ekspozimi në kohë i mirë i dritës e mban ciklin cirkadian të përafruar me ditën 24-orëshe pasi drita e mëngjesit promovon zgjimin natyral dhe mundëson fillimin e hershëm të gjumit në mbrëmje, thuhet në deklaratë. Megjithatë, ekspozimi ndaj dritës gjatë natës, i cili mund të ndodhë gjatë ndërrimeve të kohës, e bën më të vështirë të biesh në gjumë dhe të zgjohesh në kohë. Studime të shumta shkencore kanë gjetur gjithashtu prova të rritjes së pasojave negative shëndetësore pas ndryshimit të orës.
Për shembull, një meta-analizë e bazuar në shtatë studime që përfshinin më shumë se 100,000 pjesëmarrës zbuloi se ekzistonte një rrezik dukshëm më i lartë i sulmeve në zemër, në javët pas tranzicionit të DST-së në pranverë dhe në vjeshtë. Një studim tjetër nga studiues në Finlandë zbuloi se shtrimet në spital për goditje në tru u rritën në dy ditët e para pas ndryshimit të orës. Hulumtimet e kanë lidhur gjithashtu me rritjen e çështjeve të shëndetit mendor dhe çrregullimeve të humorit, veçanërisht te individët vulnerabël, duke përfshirë një rritje të shkallës së vetëvrasjeve në javët pas fillimit të orës së diellit.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
