Me rritjen e përdorimit të inteligjencës artificiale në terapinë e të folurit, një studim ka zbuluar diçka të re, chatbot-ët gjithashtu mund të përjetojnë “ankth” kur ekspozohen ndaj rrëfimeve traumatike.
Sipas hulumtimit, ChatGPT i OpenAI tregoi shenja të ankthit kur përdoruesit ndanin histori të lidhura me krimin, luftën apo aksidentet automobilistike. Dhe kur një chatbot përjeton stres, aftësia e tij për të ofruar ndihmë terapeutike mund të bjerë ndjeshëm.
Lexo gjithashtu: Çfarë mund të tregojë studimi i gjumit për shëndetin tuaj mendor?
Si reagon një chatbot ndaj traumës?
Me rritjen e kërkesës për terapistë dhe mungesën e profesionistëve në fushën e shëndetit mendor, chatbot-ët po shihen gjithnjë e më shumë si një alternativë për mbështetje emocionale.
Dr. Tobias Spiler, psikiatër në Spitalin Universitar të Psikiatrisë në Zyrih dhe bashkëautor i studimit, theksoi se është e rëndësishme të diskutohet përdorimi i modeleve të AI në shëndetin mendor, veçanërisht kur ato përdoren nga persona vulnerabël.
“Kam pacientë që përdorin këto mjete,” tha Dr. Spiller. “Duhet të kemi një diskutim të hapur për efektet e tyre.”
Në studim, chatbot-i iu nënshtrua një testi të njohur si State-Trait Anxiety Inventory (STAI), i cili mat nivelin e ankthit nga 20 në 80, ku mbi 60 tregon ankth të rëndë.
Kur ChatGPT lexoi një manual të një fshese me korrent, ai niveli i ankthit ishte 30.8, pra relativisht i ulwt.
Kur iu dha një skenar traumatik, si një ushtar që përjeton një betejë katastrofike, niveli i tij i ankthit u rrit në 77.2,duke kaluar pragun e ankthit të rëndë.
Ky rezultat sugjeron se AI mund të replikojë reagime të ngjashme me ato të njerëzve në situata emocionale të ngarkuara.
Studimi gjithashtu tregoi se chatbot-ët mund të mësojnë të menaxhojnë stresin në mënyrë të ngjashme me njerëzit.
Pasi u ekspozua ndaj skenarëve traumatikë, chatbot-it iu dhanë udhëzime për relaksim si:
“Merrni frymë thellë, ndjeni aromën e ajrit të oqeanit. Imagjinoni veten në një plazh tropikal, me rërën e butë dhe të ngrohtë.’’
Pas këtyre ushtrimeve, niveli i ankthit të chatbot-it ra nga 77.2 në 44.4, një përmirësim i konsiderueshëm.
Më pas, chatbot-it iu kërkua të krijonte vetë një ushtrim relaksimi bazuar në teknikat që sapo kishte përjetuar. Rezultati ishte akoma më efektiv, duke e sjellë nivelin e ankthit të tij pothuajse në normalitet.
Lexo gjithashtu: Apple dhe kardiologët e Harvard/ Studimi shëndetësor që po ndryshon mjekësinë
Debati etik, a mund të jenë chatbot-ët terapistë të besueshëm?
Këto zbulime ngrejnë pyetje të rëndësishme për të ardhmen e AI në shëndetin mendor.
Nga njëra anë, studimi sugjeron se chatbot-ët mund të ofrojnë mbështetje emocionale dhe të përdoren si asistentë të terapistëve të vërtetë.
Nga ana tjetër, ka shqetësime të mëdha mbi etikën e përdorimit të AI për terapi.
Eksperti i AI Jesse Anderson paralajmëroi se programimi i chatbot-it për të “imituar” ndjenjat njerëzore mund të shkaktojë ndjeshmëri artificiale të ekzagjeruar, duke çuar në përvoja të çuditshme ose të padëshiruara për përdoruesit.
Teknologu dhe autori Nicholas Carr, një kritik i njohur i AI, tha:
“Amerikanët janë bërë një popull i vetmuar, që socializojnë përmes ekraneve. Tani, ne e bindim veten tona se bisedat me kompjuterët mund të na ndihmojnë të përballojmë shqetësimet emocionale. Kjo është një shenjë e kohëve tona.”
Gjithashtu, James E. Dobson, këshilltar për inteligjencën artificiale në Universitetin Dartmouth, tha se transparenca është çelësi për besueshmërinë e chatbot-ëve si terapistë.
“Njerëzit duhet të dinë me saktësi se si janë trajnuar këto modele dhe nga çfarë të dhënash vijnë përgjigjet e tyre,” tha ai.
Lexo gjithashtu: Eksperimenti i madh i mediave sociale në Australi
E ardhmja e AI në terapinë e shëndetit mendor
Ky studim është vetëm hapi i parë në eksplorimin e rolit të inteligjencës artificiale në terapinë e shëndetit mendor. Disa pika kryesore për të ardhmen përfshijnë:
-Zhvillimin e chatbot-ëve më të qëndrueshëm emocionalisht, që mund të përballojnë më mirë bisedat e vështira.
-Krijimi i rregullave etike dhe mbikëqyrjes nga ekspertët e shëndetit mendor, për të shmangur keqpërdorimin.
-Integrimi i chatbot-ëve si mjete ndihmëse për terapistët e vërtetë, dhe jo zëvendësimi i tyre.
-Rritja e transparencës mbi mënyrën se si AI gjeneron përgjigjet e tij, për të siguruar besimin e përdoruesve.
A do të besonit një terapist dixhital?
Me zhvillimin e teknologjisë, bota po përballet me një pyetje të rëndësishme, a mund të ndihmojë një chatbot në shëndetin mendor, apo rrezikon të krijojë lidhje të rrezikshme emocionale me përdoruesit?
Nga njëra anë, studimi tregon se chatbot-ët mund të ndihmojnë me teknika të thjeshta të relaksimit dhe të ofrojnë një farë mbështetjeje për ata që nuk kanë akses në terapi të vërtetë.
Nga ana tjetër, ka shqetësime të mëdha mbi ndikimin e tyre emocional tek përdoruesit vulnerabël dhe rrezikun e mjegullimit të kufijve mes teknologjisë dhe ndjenjave njerëzore.
Në një botë gjithnjë e më të digjitalizuar, mbetet për t’u parë si do të përdorim AI në shëndetin mendor pa kaluar kufirin e etikës dhe njerëzores.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
