Ideja e printimit të ushqimit apo rritjes së tij në laborator dikur dukej si një skenar i trillimeve shkencore, por tashmë është realitet—disa kompani madje kanë filluar të prezantojnë prototipat e tyre. Kjo ka kuptim po të mendosh se sa shumë kemi ecur përpara: një dekadë më parë, pak veta do ta kishin imagjinuar që një vakt mund të dorëzohej nga një dron. Sot, shumë prej nesh mezi e vënë re këtë ndryshim. Ushqimi është personal; është i lidhur me kulturën, familjen dhe ngrohtësinë emocionale. Pikërisht për këtë arsye, biftekët e printuar në 3D dhe burgerët e rritur në laborator shkaktojnë reagime të forta. Le të eksplorojmë drejtimin që po marrin këto teknologji, si po i pranojnë njerëzit dhe nëse ato do të jenë më shumë se një tendencë e përkohshme.
Disa vite më parë, ideja që mund të printonim proteina të ngrënshme, njësoj siç printojmë një dokument, do të më dukej qesharake. Por evolucioni i printimit të ushqimit në 3D ka qenë befasues. Disa startup-e tashmë përdorin proteina bimore të kombinuara me teknika të specializuara të printimit për të imituar strukturën dhe shijen e mishit të vërtetë. Ky proces funksionon përmes “karikatorëve të përbërësve,” të cilët futen në një printer dhe ndërtojnë shtresë pas shtrese një produkt që ngjan me një biftek tradicional. Një nga arsyet kryesore pse kjo teknologji po fiton terren është kërkesa për burime më të qëndrueshme ushqimore. Studimet tregojnë se bujqësia dhe blegtoria tradicionale janë përgjegjëse për një pjesë të madhe të emetimeve të gazeve serrë. Printimi i mishit—veçanërisht nëse është me bazë bimore—mund të ulë ndjeshëm konsumin e burimeve natyrore. Fillimisht mendova se kjo ishte thjesht një strategji marketingu. Por duke u thelluar në të dhënat mjedisore, u bë e qartë se nuk është thjesht një ide e pazakontë. Printimi i një bifteku mund të kursejë ujë, tokë bujqësore dhe të zvogëlojë emetimet krahasuar me rritjen e një lopa për të njëjtën sasi mishi. Natyrisht, ka edhe një element “wow.” Teknologjia gjithmonë më ka intriguar, por e kuptoj pse për shumë njerëz ideja e një vakti të printuar duket e çuditshme. Megjithatë, në histori ka pasur shumë raste kur një inovacion ka kaluar nga një ide e pazakontë në një produkt të zakonshëm. Shembulli më i mirë është telefoni inteligjent—dikur i përqeshur, sot një mjet i pandashëm për shumicën e njerëzve. Po të ndodhë e njëjta gjë me ushqimin e printuar, ai do të pranohet gjerësisht nëse është i shijshëm, i përballueshëm dhe i qëndrueshëm për mjedisin.
Lexo edhe:Skuteri fluturues nga BYD prej $2,999 që do të ndryshojë industrinë e transportit!
Një zhvillim tjetër është mishi i rritur në laborator—i njohur ndryshe si “mishi i kultivuar” apo “mishi me bazë qelizore.” Në vend që të rritet një kafshë e tërë, shkencëtarët marrin qeliza nga një kafshë e gjallë dhe i kultivojnë në bioreaktorë derisa ato të shndërrohen në ind muskulor. Rezultati? Mish i vërtetë, pa nevojën për therje të kafshëve. Burgeri i parë i rritur në laborator u prezantua në vitin 2013 me një kosto prej 300,000 dollarësh. Sot, kostot kanë rënë ndjeshëm dhe ekspertët parashikojnë se shumë shpejt produktet do të jenë të përballueshme për konsumatorët. Nga një këndvështrim mjedisor, mishi i kultivuar mund të sjellë përfitime të mëdha. Studimet sugjerojnë se ky proces mund të reduktojë ndjeshëm përdorimin e tokës dhe emetimet e gazeve serrë krahasuar me blegtorinë tradicionale. Nga ana etike, është gjithashtu një zgjidhje e rëndësishme. Shumë njerëz që janë bërë veganë apo vegjetarianë për shkak të shqetësimeve për mirëqenien e kafshëve janë të intriguar nga kjo ide, pasi u ofron mundësinë të konsumojnë mish të vërtetë pa sakrifikuar kafshët.
Adoptimi i një produkti të ri është gjithmonë një sfidë. A jemi gati të pranojmë biftekë të printuar apo burgerë të rritur në laborator? Përvoja ime më ka mësuar se pranimi i risive është një proces gradual, i formësuar nga ekspozimi, komunikimi dhe ndryshimet gjeneracionale. Për shembull, sushi dikur konsiderohej diçka e çuditshme në Perëndim, por sot është po aq i zakonshëm sa pica. Narrativa kulturore dhe përvoja personale ndihmuan që ai të bëhej i pranueshëm. E njëjta gjë mund të ndodhë me ushqimet e reja nëse kompanitë janë transparente dhe edukojnë konsumatorët për përfitimet e tyre. Një studim në revistën Future Foods tregon se njerëzit që janë të informuar mbi ndikimin mjedisor dhe etik të mishit të kultivuar janë më të hapur për ta provuar atë. Kjo tregon se edukimi dhe transparenca janë çelësi për të ndryshuar perceptimet e konsumatorëve.
A do ta provoja një biftek të printuar apo një burger të rritur në laborator? Pa dyshim—sidomos nëse vjen nga një kompani që është e hapur për proceset e saj. Në fund të fundit, e ardhmja e ushqimit ka qenë gjithmonë e lidhur me inovacionin. Ruajtja e mishit me kripë apo tymosja e tij dikur ishin shpikje revolucionare. E njëjta gjë vlen për konservimin dhe ngrirjen e ushqimeve. Nëse teknologjitë e reja mund të ndihmojnë në uljen e ndikimit në mjedis, zvogëlimin e vuajtjeve të kafshëve dhe përmirësimin e sigurisë ushqimore, atëherë ia vlen t’i eksplorojmë. Ky ndryshim nuk është thjesht një trend—është pjesë e evolucionit tonë të vazhdueshëm në mënyrën se si ushqehemi.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
