Maqedonia2025 shpreh se është në favor të një marrëveshjeje që do të normalizojë më tej marrëdhëniet politike dhe ekonomike mes dy vendeve. Madje kjo marrëveshje mund të nxisë bashkëpunimin në fushat e ekonomisë, investimet dhe zhvillimin e bashkëpunimit strategjik. Ajo gjithashtu mund të përshpejtojë perspektivat e Maqedonisë për t’u bashkuar me aleancat ndërkombëtare, gjë që është e rëndësishme për mbrojtjen e kufijve të vendit. Ndërsa kjo marrëveshje është një demonstrim i të dy vendeve që tregojnë bashkëpunimin dhe përparimin, në vazhdim theksohen disa pika të rëndësishme.
1. Ndikimet ekonomike
Maqedonia është një ekonomi e hapur tashmë e integruar në sistemin tregtar global. BE është partneri kryesor tregtar i vendit, duke përbërë 80% të totalit të eksporteve dhe 61% të importeve në vitin 2017 *. (* Burimi: Banka Kombëtare e Republikës së Maqedonisë). Ndërsa integrimi në BE do të sjellë përfitime shtesë ekonomike për vendin, ai tashmë po përfiton nga tregjet e ngushta të BE-së, FDIs dhe marrëdhëniet tregtare preferenciale të përcaktuara në Marrëveshjen e Stabilizim Asociimit midis Maqedonisë dhe BE.
Aktualisht, Maqedonia duhet të kalojë të gjitha ndryshimet e saj, vetëm atëherë Greqia do të vendosë nëse do të ratifikojë marrëveshjen apo jo. Kjo mund të krijojë pasoja. Maqedonasit duhet të kenë një kuptim të qartë se çfarë do të ndodhë në rast se marrëveshja nuk miratohet nga Greqia dhe cila është alternativa, veçanërisht nëse nuk ka lëvizje në integrimin e plotë si një vend i BE. Deri më tani, BE ka shtyrë vendimin deri në vitin 2019, që kalon datën e referendumit. Nga ana tjetër dhe si një zhvillim pozitiv, NATO ka bërë kohët e fundit një ftesë për anëtarësimin e saj, megjithatë anëtarësimi përfundimtar është i kushtëzuar qartë nga fakti nëse Maqedonia përmbush të gjitha kushtet e marrëveshjes së parë.
2. Të drejtat e njeriut dhe trashëgimia
Çdo qytetar ka të drejtën e vetëvendosjes së identitetit, i cili bazohet në ndjenjat personale dhe / ose ndodhitë historike ose kombëtare dhe askush nuk mund ta marrë atë menjëherë. Maqedonasit që ekzistojnë në Republikën e Maqedonisë, Greqisë, Bullgarisë dhe Shqipërisë janë me origjinë nga rajoni.
Duke pasur parasysh këtë dhe duke marrë parasysh këto zhvillime më të fundit pozitive midis Maqedonisë dhe Greqisë, tani është edhe koha për ta kthyer faqen dhe për t’u larguar nga e kaluara. Duke vepruar kështu, duhet të ketë njohje të pakicës maqedonase në Greqi historikisht dhe aktualisht. Një falje zyrtare për mënyrën e trajtimit të kësaj pakice në të kaluarën, pa ndonjë implikim financiar të kërkuar. Përveç kësaj, Greqisë duhet t’i kërkohet që të lejojë një kthim të “Deca Begalci”, fëmijët të cilët u larguan nga rajoni mbi 50 vjet më parë. Shumë maqedonas etnikë kanë prona apo asete në Maqedoninë e Egjeut dhe një premtim për të lejuar që këto prona të jenë në pronësi dhe të arrihen lirshëm është e rëndësishme dhe do të ishte në përputhje me ligjin ndërkombëtar për mbrojtjen e të drejtave, pronës dhe bizneseve. Duhet të përfshihet edhe leja e shkollave dhe kishave maqedonase në Greqi. Të gjitha këto veprime duhet të ndihmojnë në shërimin e plagëve të së kaluarës dhe pajtimit të përgjithshëm midis vendeve.
3. Mirëkuptim reciprok
Maqedonia2025, thotë në raport se, beson se markat tregtare duhet të jenë në liri të plotë veprimi të njerëzve që i zotërojnë ato. Atyre nuk duhet t’u kërkohet të ndryshojnë me këtë marrëveshje. “Në parim, nuk e shohim nevojën për ekzistencën e një komisioni të përbashkët që do të shqyrtojë historinë, arkeologjinë dhe arsimin, duke përfshirë tekstet shkollore, hartat, të fokusuara në mënyrë të njëanshme në Maqedoni. Kjo është ndërhyrje e tepërt dhe e panevojshme në aspektet kulturore dhe arsimore të një entiteti të huaj në çështjet e brendshme të një vendi fqinj dhe ne besojmë se krijon një precedent historik global shumë negativ”.
Sipas raportit, duhet të sigurohet që kultura dhe traditat bashkëkohore maqedonas të lulëzojnë ndërsa të promovohet background-i, kultura, tradita, trashëgimia dhe tregtia ekonomike midis dy vendeve. Greqia duhet të pranojë historinë e Maqedonisë në rajon dhe shtetasit maqedonas duhet të jenë të lirë të përdorin çdo referencë gjeografike që përdorin aktualisht.
Përfaësuesit e organizatës që promovon demokracinë, thonë se, “njerëzit duhet të kenë një njohuri gjithëpërfshirëse të marrëveshjes për të qenë në gjendje të marrin një vendim të caktuar. Ata presin që një referendum i tillë të jetë i hapur dhe transparent në mënyrë që, pavarësisht nga rezultati, të qëndrojnë pas vendimit të popullit”.
Duke pasur parasysh rëndësinë e ndonjë marrëveshjeje të propozuar, organizata vëren se, implikimet serioze të kësaj marrëveshjeje kërkojnë konsensus kombëtar dhe unitet midis palëve, Presidentit dhe njerëzve që jetojnë në Maqedoni.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
