E veshur zakonisht me termin e përgjithshëm PPP (Partneritet Publik Privat) Shqipëria është e mbushur me koncesione. Sipas një publikimi të BIRN, në periudhën 2004-2020 ka patur 219 kontrata koncesionare me një vlerë të jashtëzakonshme: 4.27 miliardë Euro!
Përdorimi i PPP si instrument në vetvete, nuk është i gabuar. Por përdorimi pa kritere ka krijuar problematika me kosto afatgjatë për Shqipërinë:
QËLLIMI AFATGJATË I PAPËRMBUSHUR. Një nga objektivat publik të koncesioneve është ndërtimi i shërbimeve publike moderne për qytetarët. Në 16 vite, ekonomia duhet të njihte rritje, të tërhiqte investime të tjera madhore, të kryesonte garën rajonale dhe të rriste ndjeshëm cilësinë e shërbimeve publike ndaj qytetarëve. Por asnjë nga këto nuk ka ndodhur, ritmi përballë pritshmërive është i ngadaltë, në disa raste frenues, dhe suksesi afatgjatë i koncesioneve i papërmbushur.
PROCEDURAT PPP NUK PËRMBUSHIN STANDARDET NDËRKOMBËTARE. FMN dhe Banka Botërore i ka tërhequr publikisht vëmendjen Shqipërisë për mungesën e procedurave të nevojshme. Vendet që kanë përdorur me sukses PPP kanë aplikuar instrumentet ndërkombetare pa përjashtim. Këto mekanizma janë komplekse dhe kërkojnë ekspertizë të lartë, por garantojnë rezultate. Është e paqartë pse Shqipëria ka refuzuar asistencën e organizatave ndërkombëtare si IFC, EBRD në përgatitjen e kornizave legjislative për rregullimin e koncesioneve.
MUNGESA E TRANSPARENCËS. Përfituesit e koncesioneve shpesh rezultojnë me kompani të sapo krijuara, dhe aktivitet të dyshimtë. Rasti më i fundit ai i koncesionit të mbetjeve shkaktoi debat të madh publik, dyshime të forta dhe hetime nga organet anti-korrupsion. Mos respektimi i standardeve dhe mungesa e transparences ka kosto të rëndë që përfundon direkt në financat publike dhe xhepin e qytetarëve.
SHMANGIA NGA GARA E KOMPANIVE NDËRKOMBËTARE ME PËRVOJË. Nëse synimi afatgjatë është të injektohet ekspertiza e avancuar e sektorit privat në shërbimet publike, atëherë zbatuesit kryesor duhet të ishin kompanitë ndërkombëtare me eksperiencë. Kjo rrallë herë ka ndodhur. Shpesh koncesionet i janë besuar bizneseve të vogla, lokale ose off-shore pa pervojë, të krijuara vetëm disa muaj para tenderimit.
KAMUFLIMI I BORXHIT PUBLIK. IMF ka ngritur shpeshherë shqetësimin, të mbështetur dhe nga Dhoma Amerikane, se borxhi publik i Shqipërisë nuk është saktësisht i raportuar, kosto e koncesioneve është shmangur. Raportimi i pasaktë i borxhit publik krijon kosto shtesë për financat publike shqiptare dhe ka pasoja aftagjata për koston e huamarrjes dhe vlerësimin nga institucionet globale.
Lexo: Qeveria gati 7 koncensione të reja në 2022, nga aeroporti Sarandës deri tek kolaudimi
Ngjarjet e fundit por dhe debati i vazhdueshëm mbi PPP duhet të japë disa mësime të forta – të reflektohet me ndryshime konkrete dhe të shtyjë parlamentarët të mendojnë seriozisht për përgatitjen e një legjislacioni serioz mbi PPP. Por më e rëndësishmja, zbatimin e kritereve të pakundërshtueshme që PPP do garantojnë rezultate reale dhe t’i shërbejnë qëllimit publik!
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
