Nuk ka dyshim që një dietë e shëndetshme është e domosdoshme për të mbrojtur sistemin gastrointestinal dhe se ushtrimet e rregullta garantojnë shëndetin fizik. Megjithatë, truri gjithashtu ka nevojë për kujdes të përditshëm për të parandaluar degradimin e tij gradual. Për të arritur këtë, adoptimi i një stili jetese të shëndetshëm është thelbësor. “Truri është një organ i rëndësishëm që merr dhe përpunon informacionin nga ambienti që na rrethon përmes shikimit, dëgjimit, nuhatjes, shijes dhe ndjeshmërisë. Për më tepër, ai është përgjegjës për kontrollimin e lëvizjeve, të folurit, inteligjencës, kujtesës dhe emocioneve,” thotë Alejandro Andersson, neurolog dhe drejtor i Institutit të Neurologjisë në Buenos Aires.
Truri konsumon rreth 25% të oksigjenit që hyn në trup dhe është një nga organet që kërkon më shumë gjak, së bashku me zemrën, veshkat dhe mushkëritë, shpjegon Gabriel Lapman, kardiolog dhe autor i librit “Más zapatillas, minus pastillas: La mejor receta para una vida saludable” (Më shumë këpucë, më pak ilaçe: Receta më e mirë për një jetë të shëndetshme).
“Megjithatë, rrethanat me të cilat duhet të përballemi dhe ambienti që na rrethon ndikojnë në shëndetin tonë dhe na nxisin të krijojmë rutina që, ndonjëherë dhe pa e kuptuar, na dëmtojnë,” thekson Lapman.
Sipas një raporti nga Instituti Kombëtar i Shëndetit në Shtetet e Bashkuara, ky problem përkeqësohet kur zakonet e dëmshme që janë zhvilluar ofrojnë kënaqësi, duke i bërë më të vështira për t’u eleminuar. Hulumtimi sugjeron që, për të luftuar këto zakone, është e rëndësishme të kuptojmë se si janë shfaqur dhe si ndikojnë në funksionimin e trupit, dhe më pas t’i lëmë pas dhe të krijojmë praktika të reja që favorizojnë krijimin e një cilësie më të mirë të jetës.
Ekspertët bien dakord se nëse truri nuk merr përkujdesjen e duhur, mund të shfaqen sëmundje si goditjet në tru dhe gjendje të tjera që dobësojnë kapacitetin konjitiv, kujtesën dhe të mësuarit. Nisur nga kjo,më poshtë janë nëntë zakone që kërcënojnë vitalitetin e trurit:
- Luajtja e video lojërave gjatë gjithë ditës
Stresi është një faktor që, përveç se redukton kapacitetin mendor, krijon ankth dhe parandalon lidhjen me momentin e tanishëm, paralajmërojnë ekspertët. Në këtë kontekst, një raport nga Universiteti i Harvardit tregon se stresi kronik ndikon drejtpërdrejt në korteksin prefrontal, zona përgjegjëse për kujtesën dhe të mësuarit. Për të adresuar këtë çështje, rekomandohet përdorimi i ushtrimeve të frymëmarrjes, të cilat zhvillojnë qetësi dhe aftësinë për të menduar qartë. Mund të shtoni gjithashtu suplemente psikobiotike në dietën tuaj, pasi ato mbrojnë trurin nga stresi oksidativ si dhe ofrojnë një sërë përfitimesh të tjera.
2. Qëndrimi ulur për një kohë shumë të gjatë-stil jetese
Aktiviteti fizik i rregullt stimulon funksionin e trurit dhe shpërndan hormone si dopamina dhe endorfinat, të cilat nxisin lumturinë. Nga ana tjetër, një publikim në revistën Harvard Health Publishing thekson një studim që lidh një mënyrë jetese sedentare me ndryshime në zonën e trurit që përkon me kujtesën. Pas studimit të lobit temporal medial, ku krijohen kujtimet e reja, në njerëzit mes moshës 45 deri në 75 vjeçare, studiuesit zbuluan se ata që qëndronin ulur më gjatë kishin më shumë dështime në këtë zonë në krahasim me ata që ushtroheshin rregullisht.
Pas analizës, ata dolën në përfundimin se sa më i lartë të ishte niveli i pasivitetit, aq më i madh ishte rreziku i demencës dhe patologjive konjitive. Prandaj, Andersson sugjeron të praktikoni çdo lloj aktiviteti fizik tri deri në pesë herë në javë. “Kur dikush është në formë të mirë dhe aktive fizike, incidenca e çrregullimeve të kujtesës reduktohet me 50%,” shton ai.
Lexo:Rubik Garage, një nga inkubatorët më gjithpërfshirës për startup-e në Evropë
- Agjërimi me harqe kohore të ndërprera
Sipas Lapman, edhe pse agjërimi i ndërprerë është një praktikë që ka fituar popullaritet së fundmi(intermittent fasting ), ai beson se nuk ka prova të mjaftueshme që të vërtetojnë efektivitetin e saj. “Truri ka nevojë për energji për të nisur ditën, dhe kjo arrihet nëpërmjet marrjes së nutrienteve cilësor,” këshillon ai.
Nëse kjo nuk ndodh, Andersson shpjegon se trupi do të fillojë të kërkojë energji në mënyra të tjera—fillimisht duke përdorur rezervat e glikogjenit, më pas duke konsumuar yndyrnat dhe përfundimisht proteinat. Kështu do të krijohet një çrregullim hormonal me mundësinë e zhvillimit të diabetit, obezitetit dhe kolesterolit—shpjegon specialisti.
- Ngrënia e shumtë e sheqerit
Ushqimet dhe pijet me sasi të lartë sheqeri janë tërheqëse dhe stimulojnë aktivitetin e trurit, pasi ofrojnë një ndjenjë mirëqenieje, sugjeron Lapman. “Megjithatë, kjo është e lidhur me një kurth kënaqësie, sepse tepria e saj është gjithashtu e lidhur me zhvillimin e disa sëmundjeve kronike, si diabeti,” shton Andersson.
- Izolimi nga jeta sociale
Një studim i kryer nga Universiteti i Harvardit zbuloi se vetmia dhe depresioni janë të lidhura me rrezikun e Alzheimerit dhe rënien kognitive. Ata që nuk janë aktivë socialisht tendojnë të humbasin materien gri, që është shtresa e trurit që përpunon informacionin, sipas studimit.
- Të pushosh keq
Studiuesit në Mayo Clinic, një organizatë jofitimprurëse në Shtetet e Bashkuara që ofron informacion mjekësor dhe shkencor, sugjerojnë që për një gjumë të qetë, një i rritur duhet të flejë të paktën shtatë orë në ditë. Në këtë kuptim, Lapman thekson rëndësinë e një pushimi të mirë, pasi është koha kur substancat e dëmshme që grumbullohen gjatë ditës eliminohen, një fenomen që ai e quan “pastrimi metabolik”.
- Të pish shumë alkool
Pijet alkoolike, sipas Andersson, ndikojnë në neuronet duke dëmtuar degët dhe përhapjet e trurit, duke reduktuar shpejtësinë me të cilën transmetohen impulsat nervorë. Megjithëse ky fakt është i njohur, të dhënat nga Ministria e Shëndetësisë tregojnë një rritje të abuzimit me alkoolin në Brazil nga 18.4% në 20.8% mes 2021 dhe 2023. Ndër meshkujt, rritja është edhe më e madhe: numrat tregojnë një rritje nga 25% në 27.3% gjatë kësaj periudhe. Ndër femrat, përqindja ka variuar nga 12.7% në 15.2%.
8.Pirja e duhanit
Kur një person pi duhan, materja gri në tru dhe sasia e oksigjenit që arrin në të zvogëlohen gjithashtu, paralajmëron Lapman. Në anën tjetër, Andersson komenton se kjo praktikë gjeneron një predispozitë më të madhe për të vuajtur nga ateroskleroza, një gjendje në të cilën muret e arterieve bllokohen dhe rrjedhja e gjakut pengohet. Sipas tij, kjo e bën personin të prirur për të vuajtur nga mungesa e energjisë, gjë që mund të çojë gjithashtu në vështirësi në të mësuar dhe kuptuar.
9.Konsumimi i ushqimeve super të përpunuara
Një dietë e bazuar në yndyrna të ngopura dhe ushqime ultra të përpunuara, sipas ekspertëve, gjithashtu bllokon arteriet dhe gjeneron shqetësim fizik dhe mendor. — Edhe pse në fillim konsumimi i këtyre produkteve mund të gjenerojë kënaqësi, me kalimin e kohës shfaqen ndjenja faji dhe pendimi — komenton Lapman. Ai sugjeron që pacientët e tij të zgjedhin ushqime me vlerë të lartë ushqyese, të cilat përmbajnë vitamina, minerale, yndyrna të shëndetshme dhe, mbi të gjitha, proteina, të përbëra nga disa aminoacide esenciale që kontribuojnë në formimin e indeve. Në këtë kontekst, ai rekomandon që të prioritizohet konsumimi i arrave dhe frutave të kuqe, peshkut, avokados dhe të gjitha llojeve të frutave dhe perimeve.
Për të lënë pas zakonet e pashëndetshme, Instituti Kombëtar i Shëndetit rekomandon eliminimin e situatave dhe objekteve që mund të shkaktojnë tundim, si cigaret, pijet alkoolike ose ushqimet e dëmshme. Në këtë kontekst, ekspertët inkurajojnë gjithashtu njerëzit të angazhohen në hobi dhe aktivitete me interes personal dhe të punojnë në aftësinë e tyre për të thënë “jo” kur nuk duan më diçka në jetën e tyre.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
