Nga Fatima Gorezi – Shqipëria përgatitet të shkojë drejt zgjedhjeve qendrore të dielën e 11 majit. Ndërsa fushata është në orët e saj të fundit, retorika politike bëhet edhe më e fortë dhe hera-herës thumbuese. Mungojnë idetë, mungon debati me argumente , mungon përballja dhe ‘përplasja’ e programeve politike në sferën publike, ndërsa ligjërimi i liderëve kryesorë është fokusuar më shumë në një narrativë personale, me një gjuhë të së përditshmes, ndonjëherë edhe populiste, e cila në të shumtën e rasteve është jo etike dhe denigruese, por çuditërisht (ose jo)….virale.
Esiona Konomi, gazetare politike e Report TV, shprehet për Businessmag se kjo fushatë është dominuar nga gjuha tallëse, fyese dhe pa substancë: ‘’ Gjuha e përdorur është më e polarizuar se më parë, por fatkeqësisht është edhe më banale e më pak përmbajtësore. Nga fushata në fushatë është bërë gjithnjë e më pak e rëndësishme për palët të flasin për idetë dhe alternativat, por secila stërmundon veten të gjejë figura të manipulimit emocional të masës. Kjo fushatë u karakterizua nga gjuha bullizuese, tallëse e fyese, dhe palët nuk u përballën në debate për tu shpjeguar votuesve alternativën e tyre apo për të bindur zgjedhësit se alternativa e kundërshtarit është e parealizueshme. Votuesve iu ngelet të zgjedhin tallësin më të madh apo bullizuesin më të fuqishëm, teksa partitë ofruan kryesisht “bukë dhe cirk”. ‘’
Holta Heba, eksperte komunikimi e sheh stilin e komunikimit të partive politike gjatë kësaj fushate në dy drita kryesore: si komunikim afirmues dhe kritik. ‘’Nga njëra anë, kemi parti që kanë ndjekur një qasje afirmuese, të përqendruar në theksimin e arritjeve aktuale, ruajtjen e vazhdimësisë dhe angazhimin për përmirësim të mëtejshëm në kuadër të një narrative të suksesshme. Ky stil komunikimi synon të krijojë një perceptim stabiliteti dhe vazhdimësie në mendjen e elektoratit. Nga ana tjetër, disa aktorë politikë kanë adoptuar një stil komunikimi kritik dhe sfidues, duke përqendruar komunikimin në evidentimin e problematikave, akuzave për keqqeverisje dhe nevojës për ndryshim rrënjësor. ‘’
‘’Në Shqipëri, modeli mbizotërues mbetet ai i retorikës së lartë, teknike, shpeshherë propagandistike, që rrallë përkthehet në histori me potencial frymëzues dhe mobilizues. Retorika është shpesh konfliktuale dhe retrospektive, duke i bërë liderët e partive në garë të duken më shumë si aktorë në një rol të paracaktuar sesa si udhëheqës të përfshirë në një marrëdhënie të hapur e të ndërsjellë me qytetarët.’’ -thotë Ana Kekezi, eksperte e komunikimit dhe pedagoge e ligjërimit të marketingut politik.
Duket se kjo është një fushatë ku mungesa e ideve ka lënë terren të lirë për protagonizëm të zbrazët, ku figurat politike nuk debatojnë për vizione, por grinden për klikime.
‘’Ka vetëm spektakël, nga “bufi” tek “miu”, ka valle e këngë apo veshje uniforme minatori, por pak debat real për çështje konkrete. Megjithëkëtë, opozita përpiqet më shumë të vërë programin e saj në qendër të diskursit, krahasuar me mazhorancën që ofron vetëm argëtim masash në betejën e memeve, nga dueli “Rama-Basha” me Unikatilin, apo “Zegjineja” e Roskovecit. Pala në pushtet nuk jep llogari për premtimet e pambajtura, ndërsa opozita ra shpesh në kurthin e PS për tu përgjigjur me të njëjtat metoda Ramës. ‘’ – thotë znj.Konomi
Në vend të një përballjeje dinjitoze të alternativave, publiku është përballur me një garë të shfrenuar për vëmendje, ku tonet janë bërë më të mprehta, gjuha më tallëse dhe sulmet personale më të përhapura se kurrë më parë.
Lexo edhe: A e ndikojnë zgjedhjet kursin e këmbimit?
Lufta e programeve apo lufta e memeve?
Platformat mediatike, kryesisht ‘’mediat e reja’’ janë përdorur gjerësisht nga të gjitha palët, me synimin për të prodhuar më shumë spektakël e ‘’meme’’, sesa për të ruajtur qartësinë dhe koherencën e mesazhit. ‘’Në përpjekje për t’u shfaqur dhe për të krijuar një lidhje emocionale me votuesin, shumë kandidatë kanë përqafuar trendet më të fundit të komunikimit në platformat online, duke përdorur një gjuhë të thjeshtë, shpesh populiste, dhe imazhe të kuruara vetëm për efekt viraliteti.’’- thotë zonja Heba.
‘’Edhe pse debatet mes kandidatëve ndiqen në masë përmes mediave online, shpesh krijohet përshtypja se ato shihen më shumë si formë argëtimi sesa si proces serioz informimi, një pasojë kjo e vetë logjikës që imponojnë këto platforma. Kjo nuk do të thotë domosdoshmërisht se shikueshmëria e lartë do të përkthehet në mbështetje elektorale. Publiku mund të ndjekë, jo për shkak të pëlqimit të stilit të komunikimit, por sepse në një realitet të mbingarkuar me informacion, është i prirur që të kapërdijë më shpejt mesazhet e copëzuara dhe fragmentuese që ofron komunikimi digjital, një rrezik ky për partitë ku një like, jo domosdoshmërisht mund të përkthehet në një votë. ‘’- thekson znj.Heba
Si reportere politike me 15 vite eksperiencë, për Esiona Konomin kjo fushatë është më shumë e vendosur në median sociale sesa atë tradicionale. Ajo e sheh me kritikë edhe rolin e medias tradicionale, të cilat të detyruara nga ligji duhet të transmetojnë lajme e video nga fushatat ( edhe pse masisvisht ato përdorin materialet e gatshme që serviren nga partitë apo kandidatët). Për gazetarët profesionistë që duan të prodhojnë përmbajtje orgjinale, fushatat janë kthyer në sfidë të vërtetë pasi aksesi në takime elektorale është gati i pamundur. ‘’Gazetarët nuk njoftohen për axhendën e kandidatëve për kryeministra. Kështu ata nuk kanë mundësi të ndjekin në terren mitingjet. Në rast se gazetarët tentojnë të shkojnë të paftuar, ata nuk lejohen nga zyrat e shtypit apo forcat e sigurisë së palëve. Në këto kushte, gazetarët janë kthyer në zgjatim të propagandës së palëve.‘’ – thotë znj. Konomi.
‘’Në mënyrë të përgjithshme, kandidatët në tërësi, por veçanërisht partitë e reja, përdorën masivisht rrjetet sociale për të përcjellë mesazhet e tyre. Kryeministri nuk zhvilloi asnjë konferencë shtypi nga dhjetori e këtej, por zgjodhi që përditë të komunikojë e tu përgjigjet ndjekësve në rrjetet sociale. Media tradicionale u bë zgjatim i propagandës që palët shpërndanë në rrjetet sociale. ‘’ – shton Konomi.
Mungon dialogu dhe sinqeriteti. Komunikimi politik në krizë?
Në këtë periudhë të nxehtë parazgjedhore, fokusi i opinionit publik nuk qëndron më vetëm te përmbajtja e programeve politike, por gjithnjë e më shumë te mënyra se si ato komunikohen nga liderët. Mënyra e të folurit, qëndrimi trupor, intonacioni dhe pamja e jashtme janë shndërruar në elementë kyç për të kuptuar jo vetëm strategjitë që përdorin forcat në garë, por edhe sa afër ndihen këta përfaqësues me njerëzit që kërkojnë t’i përfaqësojnë, brenda dhe jashtë kufijve të vendit.
‘’Fushata e këtij viti ka nxjerrë në pah një kontrast të fortë mes atyre që zotërojnë natyrshëm artin e komunikimit politik publik dhe atyre që ende e përjetojnë atë si një detyrë të rënduar, të stërmunduar dhe shpesh me artificë.’’ – thotë pedagogia e marketingut politik, znj. Ana Kekezi.
‘’Kemi aktorë politikë që ndjeshëm e menaxhojnë mirë ritmin dhe strukturën e fjalimit, përdorin gjuhë të thjeshtë dhe të kuptueshme për këdo votues, me referenca kulturore që i japin mesazhit elasticitet dhe rezonancë. Megjithatë, në raste të caktuara, kjo qasje rrëshqet drejt monologëve të gjatë dhe vetë-promovues, ku ndihet një mungesë e dimensionit të dialogut dhe sinqeritetit.’’ – thekson Kekezi.
Dështimi i lidhjes emocionale me publikun
Në komunikimin politik bashkëkohor, lidhja emocionale nuk është luks, por domosdoshmëri. Ajo është elementi që ndan retorikën që dëgjohet nga retorika që ndjehet. Në këtë fushatë, ky dimension mbetet i munguar, edhe pse nëse nuk jemi të vëmendshëm duket sikur është prezent nga çdo lider dhe është një qasje kyçe e komunikimit të tyre.
‘’Përpjekjet për të ndërtuar ndjeshmëri shpesh shfaqen si akte të inskenuara – me tone dramatike, lot apo fjalime të ngarkuara emocionalisht, që shpesh perceptohen si strategji, jo si reflektim i sinqertë. Komunikimi shoqërohet nga një gjuhë e rënduar me akuza dhe kundër-akuza, që ndonëse arrijnë viralitet në rrjete sociale, nuk mjaftojnë për të ndërtuar një identitet politik të qartë apo për të artikuluar dallime ideologjike të thelluara.’’ – thotë znj. Kekezi.
Sipas saj edhe pse ka figura që duken më afër qytetarit dhe që shfaqin spontanitet, është e vështirë të identifikohet një figurë publike që në mënyrë konsistente e ndjen, e kupton dhe i përgjigjet emocionalisht publikut.
Lexo edhe: Shqipëria humb garën e pagave: 770 € në 2024, rajoni mbi 1000 €
Nga kostumi te atletet, veshja një mesazh i ri apo një maskë e re
Veshja, ashtu sikundër gjuha e trupit dhe intonacioni janë elementë të rëndësishëm komunikues në përcjelljen e mesazhit politik. Ndryshe nga vitet e mëparshme ku veshja me kostum apo këmishë, një stil më formal, zyrtar dhe prej ‘’zotërie’’ ishte dominant për shumicën e kandidatëve burra, në 2-3 fushatat e fundit shohim sesi stili casual dhe sportiv, po bëhet më prezent. Kreu i partisë Socialiste Edi Rama ka qënë ndër të parët që e ka përqafuar këtë stil, por në këtë fushatë i është bashkuar edhe kreu i partisë Demokratike Sali Berisha. Vendosja e një kapeleje sportive gjatë ligjërimit të fushatës apo edhe veshja e atleteve, duket se e ka thyer pak ‘’ formalizmin’’ e tij në veshje. Një veshje e tillë, e cila të jep përshtypjen se vjen e frymëzuar nga fushata e fundit e presidentit amerikan Donald Trump, duket se do të çojë në publik mesazhin se ‘’unë jam këtu, di të përshtatem dhe mosha nuk është kurrësesi pengesë ‘’ Sipas znj. Kekezi përpjekjet për të përcjellë një imazh të afërt përmes veshjes sportive, smart casual apo thjesht pantallona dhe bluzë janë të dukshme, por përmbajtja dhe pozicionimi fizik në skenë shpesh i zbehin këto sinjale.
Fushata dhe inteligjenca artificiale
Në këtë fushatë zgjedhore, për herë të parë në Shqipëri, inteligjenca artificiale është përdorur në arsenalin e komunikimit politik, jo thjesht si një ndihmës teknologjik, por si një instrument strategjik për të gjeneruar përmbajtje të kuruar me qëllim ndikimin emocional dhe vizual te publiku. Dy partitë kryesore, Partia Demokratike dhe Partia Socialiste, e kanë shfrytëzuar AI për të prodhuar meme, imazhe të manipuluara dhe video të animuara që shpesh shërbejnë për të denigruar kundërshtarin.
Një tjetër rast domethënës ishte ai i partisë “Mundësia”, e cila deklaroi publikisht se këngën e saj të fushatës e kishte krijuar me ndihmën e ChatGPT, për vetëm 10 dollarë. Ky veprim, edhe pse i paraqitur me humor dhe si shembull i efikasitetit teknologjik, ngre disa pikëpyetje të rëndësishme: A po zëvendëson teknologjia lidhjen njerëzore në komunikimin politik? A po përdoret AI për të afruar liderët me publikun, apo për të ndërtuar një realitet të manipuluar që fsheh boshllëkun e vizionit?
Kur një këngë fushate krijohet me një algoritëm dhe një video virale me një klik, a kemi ende të bëjmë me politikë apo me marketing politik të paketuar për konsum të shpejtë?
Koha do e tregojë nëse inteligjenca artificiale do të jetë mjeti që do të pasurojë debatin publik apo do të jetë thjesht një maskë e re në një fushatë gjithnjë e më… artificiale.
Artikull ekskluziv i Business Magazine Albania.
Ky artikull gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.
Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Business Magazine Albania” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
