Si u krijua kodi gjenetik, me letër e laps dhe pa kompjuter - Business Magazine Albania

Si u krijua kodi gjenetik, me letër e laps dhe pa kompjuter

Kur shkencëtarët zbuluan ADN-në dhe formën e saj të dyfishtë të bashkimit të kromozomeve, ata më në fund kishin identifikuar molekulat që përmbajnë kodin gjenetik unik të çdo njeriu. Por përcaktimi se si ato udhëzime interpretoheshin nga qelizat ishte një sfidë shumë e madhe. Shkencëtarët duhet të kuptojnë se si një spirale e dyfishtë nga vetëm katër blloqe enzimash mund të përkthehet në proteina, molekula që janë baza e indeve të gjalla dhe ata duhej ta bënin këtë pa ndihmën e asnjë kompjuteri.

Një tabelë e përpiktë dhe me shkrim dore është ruajtur nga Biblioteka Kombëtare e Mjekësisë në ShBA dhe tregon sa e ndërlikuar ishte zgjidhja. Tabela u plotësua nga biokimisti Marshall W. Nirenberg dhe kolegët e tij në Institutin Kombëtar të Shëndetësisë. Gjatë vitit 1960, ata u përpoqën së bashku me studiues të tjerë për të kuptuar kodin universal të ndarë nga qelizat e çdo organizmi të gjallë.

Proteinat përbëhen nga zinxhirë të lidhur të aminoacideve dhe realizohet në dy faza. Së pari, informacioni në një molekulë të ADN-së transferohet në një molekulë të ARN-së  që përbëhet nga kode. Qelizat, më pas, përdorin kodet e ARN si udhëzime për të krijuar zinxhirë të aminoacideve që, të marra së bashku, u tregojnë qelizave se kur të fillojnë ose të ndalojnë zinxhirët e aminoacideve.

Në 1961, Nirenberg dhe kolegu i tij, J. Heinrich Matthaei, vërtetuan se UUU e kombinimit ishte deshifruar si aminoacid fenilalanine. Gjatë pesë viteve të ardhshme, ekipi kreu më shumë eksperimente për të kuptuar se cilët kode u përdorën.

Ndërsa vazhduan, grafiku i tyre i punës i bërë nga copa të shumta letre të bashkuara fitoi një koleksion të gjerë kombinimesh letrash dhe simbolesh për të gjetur kombinimet gjenetike. Nirenberg fitoi cmimin Nobel të vitit 1968 në biologji për punën e tij, një zbulim që njihet si një nga më të rëndësishmit në historinë e shkencës.

WASHINGTON POST

Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.

Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.

Must watch
Business Mag Nr. #37 - Prill 2025

Mendo lokalisht, vepro globalisht

Viti 2025 vjen me sfida dhe mundësi të mëdha në sektorë të rëndësishëm të ekonomisë sonë. Turizmi shqiptar po përjeton një rritje të jashtëzakonshme, ku duket se pas një prezantimi mbresëlënës në ITB Berlin, Shqipëria është gati të pozicionohet si një destinacion i rëndësishëm në hartën botërore me një ofertë të larmishme turistike. Paralelisht, tregu i pasurive të paluajtshme po përballet me ndyshime të shumta, ku investimet strategjike dhe zhvillimi i qëndrueshëm janë kyç për suksesin e këtij sektori.
Teknologjia vazhdon të transformojë mënyrën se si jetojmë dhe punojmë. Inteligjenca Artificiale nuk është më thjesht një mjet ndihmës, por një faktor vendimtar që po shkruan rregulla të reja në çdo industri.

Bota përballë sfidës së krijimit të një axhende më humane për Inteligjencën Artificiale – si mund ta vendosim atë në shërbim të njeriut, pa e shndërruar në një rrezik për demokracinë dhe ekonominë globale? Ndërsa jetojmë në një botë që ndryshon vazhdimisht, shohim sesi Fintech është një realitet i padiskutueshëm që po lehtëson ditë pas dite jetën dhe veprimtarinë e bizneseve dhe individëve. Ajo që konfirmojmë me siguri në këtë edicion është sesi bizneset shqiptare po përqafojnë gjithnjë e më shumë një qasje europiane në menaxhim, kulturë, lidership dhe investime, duke u nxitur drejt inovacionit dhe …

Shiko më shumë
Na ndiqni në rrjetet sociale
0