Gregory becker, shefi ekzekutiv i bankës Silicon Valley u mbështet pas në karrigen e tij në një konferencë teknologjie javën e kaluar në një prej hoteleve luksove të San Franciskos, Palace Hotel dhe dha disa mesazhe mjaft entuziaste.
Në mënyrë konfidente, pothuajse bombastike, në stilin që e dallonte nga të tjerët, Mr.Becker i tha audiencës së investitorëve, se analistët e Wall street dhe ekzekutivët e teknologjisë, pasditen e asaj të marte (7 mars), gjithmonë e më shumë po tregonin se sa e ndritur është e ardhmja industrisë së teknologjisë – dhe po kështu vendi që Banka Silicon Valley kishte në të.
Ajo ccfarë ai nuk tha ishte fakti, se më pak se një javë më parë, agjencia vlerësuese e kreditimit Moody’s kishte telefonuar për t’I thënë z.Becker se gjendja shëndetësore e bankës së tij ishte në rrezik dhe se bondet qeveritare që kishte blerë po shndërroheshin në të pavlera. Duke e kuptuar se banka kishte nevojë për të thithur më shumë para, z.Becker kishte hasur në vështirësi që atëherë për t’I rregulluar gjërat.
Ajo telefoantë vuri në lëvizje një përleshje kaotike brenda bankës silicon valley. Vetëm një ditë pasi z.Becker projektoi konfidencë në konferencë, banka njoftoi 1.8 milairdë dollarë humbje dhe një plan të hartuar me nxitim për të thithur 2.25 milairdë dollarë në kapital të ri. Lajmi frikësoi depozitorët e bankës dhe investitroët aq shumë saqë të enjten (9 mars), aksionet e bankës ranë me 60%, ndërsa klientët tërhoqën gati 40 miliardë dollarë nga depozitat e tyre.
Të premten (10 mars), banka e Silicon valley kishte vdekur.
Dështimi i bankës i dërgoi aksionet e një pakice bankash të tjera, të madëhsive të vogal dhe të mesme në rënie të Hënën, por ato u rikthyen sërish në trend pozitiv të Martën. Por, kjo ngritje rezultoi më e uëlt se shkalla e humbjeve që kishin pësuar ditët e fundit.
Korporata Federale e Sigurimit të Depozitave, e cila mori nën kontroll bankën, është pëprjkeur që ta nxjerrë në ankand të gjithën ose pjesë të saj. Të dielën mbrëma, qeveria federale tha se të gjithë klientët do t’I gjenin llogaritë e tyre të sigurta.
Historia e Bankës Silicon Valley në thelbin e saj ka ambicien e tepruar gabime në menaxhim, nga një drejtues ekzekutiv që flsite shumë për inovacionin dhe të ardhmen, saqë harroi t’i kushtonte vëmendje punës rutinore por jashtëzakonisht të rëndëishme të menaxhimit të riskut dhe të rigorozitetit financiar. Kur banka u zu ngushtë në një mjedis ekonomik që po ndryshonte me shpejtësi, priti deri në momentin e fundit, që të ndryshonte fatin e saj.
“Kjo nuk është lakmi, në nivel bankar”, thotë Danny Moses, një investitor që njihet për rolin e tij në parashikimin e krizës financiare të 2008-ës, në librin dhe filmin “The Big Short”, “Është thjesht menaxhim I keq risku”, shton më tej ai. “Ishte tërësisht menaxhim i keq risku nga ana e Bankës Silicon Valley”.
Banka e Silicon Valley filloi në 1983 si një bankë e vogël komunitare që u shërbente kompanive të reja të teknologjisë. Gjatë gjithë viteve 1980 dhe 1990, pasuria dhe madhësia e saj u rritën së bashku me sektorin e teknologjisë.
Pas një sulmi fatkeq në kreditimin e pasurive të paluajtshme në fillim të viteve 1990, banka u kthye në rrënjët e saj, duke ofruar shërbimet e saj për kompanitë me rritje të shpejtë, por zakonisht jo me fitime të mëdha gjatë bumit të internetit.
Becker, i cili u rrit në një fermë në Indiana, iu bashkua firmës në 1993 menjëherë pas diplomimit në Universitetin e Indianës. Ai punoi një vit në një bankë tjetër në Kaliforni në fillim të viteve 1990, ndërs pjesën tjetër të karierrës e kaloi në Silicon Valley Bank.
Në vitin 2011, kur z. Becker u emërua drejtor ekzekutiv, banka ishte zgjeruar në dhjetëra qytete në Amerikë dhe në mbarë botën. Ai pa një mundësi për të joshur bizneset e reja dhe sipërmarrësit me oferta të reja.
“Kur Greg mori detyrën si C.E.O., ai kishte një vizion përfundimtar për atë që donte të ishte Silicon Valley Bank,” tha Timothy Coffey, një analist bankar në Janney Montgomery Scott. “Ai dëshironte të ishte zemra dhe shpirti i asaj që ne përfunduam duke e quajtur ekonomia e inovacionit.”
Në këtë, tha z. Coffey, ai ia doli: “Asgjë nuk ndodhi brenda Luginës që të mos përfshinte Silicon Valley Bank”.
Themeluesit e një firme mund të mbajnë paratë e saj në bankë ose të marrin një linjë kredie, të investojnë pasurinë e tyre personale, të marrin hua kundrejt aksioneve të tyre private dhe madje të marrin një hipotekë për shtëpinë e tyre të parë atje. Silicon Valley shpesh punonte me biznese fillestare që më vonë u bënë gjigantë të teknologjisë, duke ngjallur besnikëri nga shumë themelues dhe investitorë të kapitalit sipërmarrës.
Bankierët e SVB ishin të kudondodhur në orët e lumtura të teknologjisë dhe konferencat, dhe ata shpesh organizonin ngjarje dhe darka të rrjetit ku klientët mund të dëfreheshin. Ata mësuan për bizneset e ndryshme të teknologjisë, nga inteligjenca artificiale te klima, dhe madje ndihmuan themeluesit me rekrutimin.
Becker e pozicionoi veten si një kampion i inovacionit. Në biografinë zyrtare, ai e përshkroi veten “një avokat për sipërmarrësit, investitorët e tyre dhe korporatat në sektorin e inovacionit ndërkombëtarisht”. Ai kultivoi miqësi me kapitalistët sipërmarrës.
“Greg ishte gjithmonë i kujdesshëm për të parë pesë deri në 10 vjet përpara,” tha z. Coffey nga Janney Montgomery Scott. “Ai ishte më shumë një investitor kapitali se një bankier.”
Për mijëra themelues dhe mbështetësit e tyre të kapitalit sipërmarrës, SVB u bë zgjedhja e parë si bankë. Kjo u reflektua në rritjen e depozitave të saj: deri në fund të vitit 2021, banka kishte 189.2 miliardë dollarë depozita nga 102 miliardë dollarë në 2020 dhe 49 miliardë dollarë në 2018. Çmimi i aksioneve të saj afërsisht u trefishua nga 2018 në 2021.
I mbushur me para për të investuar, z. Becker ofroi pako të mëdha pagese për bankierët nga rivalët më të mëdhenj. Ajo bleu një bankë në Boston për 900 milionë dollarë për të menaxhuar paratë për klientët e pasur në Bregun Lindor.
Pavarësisht rritjes së depozitave, banka u përpoq të gjente mënyra për të fituar para nga ato. Bankat zakonisht investojnë depozitat e klientëve në një sërë aktivesh nga të cilat mund të fitojnë kthim, duke përfshirë një përzierje obligacionesh afatgjata dhe afatshkurtra të emetuara nga qeveria – që kryesisht janë investime të sigurta.
Por SVB vendosi që borxhi i qeverisë që duhet të paguhet për 10 deri në 30 vjet – dhe ofronte norma më të larta interesi në atë kohë – ishte një bast më i mirë se obligacionet me kohëzgjatje më të shkurtër, të cilat paguanin më pak interes, sipas analistëve. Kështu, ajo bëri një bast të madh për obligacionet me afat të gjatë, një mungesë diversiteti që rriti rrezikun e saj.
Që nga 31 dhjetori, SVB klasifikoi pjesën më të madhe të portofolit të saj të borxhit, ose afërsisht 95 miliardë dollarë, si “të mbajtur deri në maturim”. Për shkak të një çuditshmërie në rregullimin bankar, banka nuk duhej të llogariste për luhatjet në vlerën e atyre obligacioneve në bilancin e saj.
Mesatarisht, bankat me të paktën 1 miliard dollarë aktive klasifikuan vetëm 6 për qind të borxhit të tyre në këtë kategori në fund të vitit 2022. Por Silicon Valley Bank vendosi 75 për qind të borxhit të saj si “të mbajtur deri në maturim”, sipas një raporti kërkimor nga Janney Montgomery Scott.
Duke klasifikuar pjesën më të madhe të borxhit të saj në këtë mënyrë, SVB ishte në gjendje të maskonte problemet e saj që po rriteshin dita-ditës, më gjatë se sec ishte e mundur. Por ndërsa normat e interesit u rritën, investitorët rillogaritën se ku t’i vendosnin paratë e tyre. Investimi i kapitalit sipërmarrës është ngadalësuar. Stat-upet filluan të tërheqin më shumë para nga llogaritë e tyre.
Udhëkryqi i bankës: Nëse do të vazhdonte t’u kthente klientëve paratë e tyre, SVB do të vuante të kishte para në gjendje. Por nëse do t’i shiste ato obligacione afatgjata, do të duhej ta bënte këtë me humbje. Për shkak se obligacionet më të reja po paguanin më shumë interes, blerësit do të blinin borxhin afatgjatë me një zbritje nga vlera e tyre kur SVB-ja i bleu ato.
Problemet nuk ishin menjëherë të dukshme për analistët, sepse humbjet në portofolet e borxhit konsiderohen humbje letre – derisa ato të shiten në të vërtetë me humbje.
Nuk ndihmoi që shefja e rrezikut të bankës, Laura Izurieta, filloi të diskutonte për pensionimin e saj në fillim të vitit 2022. Ajo u largua zyrtarisht në prill, por qëndroi për t’u fokusuar në “detyra të caktuara të lidhura me tranzicionin” deri më 1 tetor, sipas një dosjeje. Më 27 dhjetor, banka emëroi Kim Olson si shefin e ri të rrezikut.
Edhe pse menaxhimi i rrezikut dukej se ishte në vend të dytë, z. Becker vazhdoi të shprehte entuziazmin e tij për ekonominë e inovacionit. “Tregu është ende kaq i fuqishëm,” u tha ai analistëve në një telefonatë konferencë në fillim të vitit të kaluar. “Ka shumë potencial. Ka aq shumë gjëra për tu eksploruar saqë ne mbetemi ende shumë optimistë.” Ai hodhi poshtë shqetësimet për një rënie.
Deri në verë, gjendja e ekonomisë ishte acaruar. Kompanitë po ndalonin planet për t’u bërë publike ose për të ruajtur paratë e tyre. Ndërsa Banka Silicon Valley mirëpriti klasën e saj të praktikantëve të vitit 2022 në Nju Jork, një rinovim i planifikuar shumë milionë dollarësh i zyrës së saj në Midtoën Manhattan ishte në pauzë, tha një ish-punonjës. Kondicioneri ishte I prishur dhe minjtë vraponin nëpër dysheme.
Në fund të shkurtit, z. I pyetur nga një gazetar në lidhje me portofolin e obligacioneve rezervë të bankës, zoti Becker tha se ajo kishte “zero synim” për të shitur letrat me vlerë.
Ky plan do të ndryshonte së shpejti.
Menjëherë pasi Moody’s paralajmëroi z.Becker, banka duhej të shiste një pjesë të borxhit të saj dhe të mblidhte para të reja nga investitorët e tregut të aksioneve.
Disa ditë pas thirrjes së Moody’s, banka tha në një dosje të 3 marsit se do të ishte në gjendje të “mbante nivele të përgjithshme të shëndetshme të fondeve të klientëve, pavarësisht presioneve të bilancit nga rënia e depozitave, djegia e rritur e parave të klientit dhe sfidat e përgjithshme të mjedisit të tregut”.
Të mërkurën e kaluar, banka lëshoi një njoftim për shtyp pas mbylljes së tregut, duke thënë se kishte shitur 21 miliardë dollarë të borxhit të saj me një humbje prej 1.8 miliardë dollarësh dhe po kërkonte të mblidhte 2.25 miliardë dollarë në kapital të ri. Firma e investimeve General Atlantic tha se do të blinte 500 milionë dollarë të aksioneve të bankës.
Atë pasdite, dhe të enjten, bankierët e Goldman filluan të kërkojnë investitorë për blerjen e aksioneve të SVB. Njoftimi i kishte trembur investitorët, të cilët shqetësoheshin se banka ishte në telashe më të thella se sa dukej. Kur tregjet u hapën të enjten, aksionet e bankës ranë ndjeshëm.
Silicon Valley u zgjua nga një stuhi mesazhesh me tekst, telefonata dhe postime në Tëitter për problemet në rritje të bankës. Klientët e bankës nxituan për të tërhequr depozitat. Vetëm të enjten, ata tërhoqën 42 miliardë dollarë.
Në mëngjes vonë në kohën e Paqësorit, z. Becker mori pjesë në një ëebinar me qindra investitorë dhe avokatë. Banka kishte shumë likuiditet, tha ai, por e mbylli thirrjen me një paralajmërim: Nëse njerëzit do të fillonin t’i tregonin njëri-tjetrit se SVB ishte në telashe, kjo do të përbënte një sfidë, sipas njerëzve të informuar për thirrjen.
Kur David Selinger, shefi ekzekutiv i firmës së sigurisë Deep Sentinel, i cili kishte qenë klient i Silicon Valley Bank për dy dekada, e pa atë rresht në një transkript që i kishte dërguar avokati i tij, ai menjëherë u tha anëtarëve të bordit të tij se duhej të tërheqin të gjitha paratë e tyre nga banka.
“Është sikur në ato fjalë ai na krijoi një dilemë të burgosuri,” tha zoti Selinger. “Sa shumë dashuri dhe dëshirë që kemi për SVB, frika ishte e para.” Por deri të enjten pasdite, rregullatorët bankarë përfshirë F.D.I.C. po paralajmëronin SVB se banka mund të mos mbijetonte, thanë dy persona të informuar mbi negociatat. Këshilltarët financiarë të bankës u përpoqën për të gjetur një blerës të mundshëm, por asnjë nuk doli.
Të premten në mëngjes, tregtimi i aksioneve të saj u ndërpre. Atë pasdite, rregullatori kishte sekuestruar bankën. Mandati gati 30-vjeçar i zotit Becker në Silicon Valley Bank kishte mbaruar./ New York Times
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
