Filantropia kurrë nuk do të zëvendësojë ndihmën publike, por mund të jetë një forcë e fuqishme nëse e përdorim si duhet. Me financimet globale për zhvillim në presion, buxhetet e ndihmave evropiane po ridrejtohen drejt mbrojtjes dhe riarmatosjes, ndërsa Shtetet e Bashkuara po rishikojnë tërësisht ndihmën e tyre për jashtë. Kjo situatë ka lënë komunitetin e ndihmës të kapur në befasi.
Reagimet deri tani kanë qenë të dy llojeve: thirrje që filantropia të mbushë boshllëkun dhe deklarata moralizuese që turpërojnë qeveritë për tërheqjen e tyre. Për fat të keq, e para është jorealiste dhe e dyta është joefektive. Donatorët privatë nuk mund të zgjidhin sfida globale sistematike vetëm, dhe t’i thuash politikanëve se ata janë moralisht të falimentuar rrallëherë i sjell në anën tënde. Në vend të kësaj, duhet të takohemi me politikëbërësit aty ku janë, të mprehim argumentet tona dhe të fokusohemi në atë që funksionon në të vërtetë.
E vërteta e hidhur është se shumica e ndihmave qeveritare nuk janë projektuar për efektivitet, sepse ato përparësojnë proceset mbi rezultatet. As filantropia nuk ka qenë imune ndaj kësaj tendence. Në vitet tona të para në Fondacionin Eleanor Crook, financuam programe gjithëpërfshirëse, multisektoriale që përpiqeshin të trajtonin të gjitha shkaqet e kequshqyerjes njëkohësisht. Por rezultatet ishin të pakënaqshme. Qasja dukej mirë në letër, por nuk prodhoi përmirësime të matshme në kequshqyerjen.
Pra, ne mësuam nga ajo dështim dhe ndryshuam kurs. Tani, ne drejtojmë financimet tona aty ku evidenca është më e fortë dhe rezultatet më të menjëhershme. Në Samitin e fundit të Nutrition for Growth (N4G) në Paris, ne njoftuam një angazhim prej 50 milionë dollarësh, së bashku me 200 milionë dollarë nga donatorë të tjerë, për të rritur një nga ndërhyrjet më efektive në shëndetin global: vitaminat prenatale – të njohura si Suplementet e Mikronutrientëve të Shumëfishtë (MMS). Kjo financim do të shkojë drejt një plani prej 1 miliard dollarësh për të siguruar akses në MMS për gratë shtatzëna, kudo që ato jetojnë.
Shkenca mbi këtë çështje është e qartë. MMS zëvendëson tabletat e vjetëruara të hekurit dhe acidit folik (IFA) që ende u jepen shumë grave shtatzëna në vendet me të ardhura të ulëta. Me MMS, gratë marrin 15 lëndë ushqyese, në vend të vetëm dy, çka çon në një ulje të ndjeshme të anemisë së nënave, lindjeve të vdekura dhe peshës së ulët të foshnjave. Përfitimet ekonomike të vlerësuara janë të mëdha – 37 dollarë për çdo 1 dollar të investuar – dhe përfitimet njerëzore edhe më shumë, me uljen e vdekshmërisë së foshnjave me gati një të tretën.
Pabarazitë globale në shëndetin e nënave janë të thella. Në Londër, një grua shtatzënë ka akses të rregullt në vitamina prenatale të plota. Në Lagos, ajo mund të marrë IFA ose fare asgjë. Diferenca reflekton një mungesë vullneti, jo dijesh. Për t’i dhënë fund këtyre pabarazive nuk kërkohet një zbulim shkencor, vetëm investime më të mëdha në zgjidhje tashmë të provuara.
Lexo edhe:10 projektet arkitekturore më të shtrenjta në botë!
Mbi dy dekada kërkimesh, tre studime në Lancet dhe disa raste investimi nga Banka Botërore kanë identifikuar afërsisht dhjetë ndërhyrje ushqimore që vazhdimisht mbeten të nënfinancuara, megjithëse janë të provuara në efektivitetin e tyre. Këto nuk janë iniciativa shumësektoriale të mbivlerësuara. Janë programe të fokusuara, të bazuara në evidencë që mund të zbatohen menjëherë, në shkallë të gjerë, për të dhënë rezultate të matshme.
Zgjidhje si mbështetja për ushqyerjen me gji, suplementimi me vitaminë A, vitaminat prenatale dhe ushqimet e gatshme për fëmijët rëndë të kequshqyer janë pjesë e një pakete ndërhyrjesh që mund të shpëtojë të paktën dy milionë jetë gjatë pesë viteve nëse zbatohen në nëntë vende me barrën më të madhe. Rezultatet e tilla që ndryshojnë jetën do të kushtojnë vetëm 887 milionë dollarë në vit.
Kequshqyerja tani është faktori kryesor i vdekshmërisë së fëmijëve globalisht, duke kontribuar në rreth tre milionë vdekje vetëm në vitin 2023. Këto nuk janë tragjedi të paqarta. Ato janë të parashikueshme dhe në shumë raste kushtojnë pak për t’u parandaluar. Në një botë që dërgon turistë në hapësirë, padyshim që mund të përballojmë t’i sigurojmë të gjitha grave shtatzëna një shishe vitaminash që kushton vetëm 2 dollarë.
Samiti i këtij viti i N4G mund të jetë i fundit i këtij lloji. Ai ishte pjesë e një serie samitesh të lidhura me Olimpiadën, të cilat do të mbahen më tej në SHBA. Me administratën aktuale amerikane që tashmë sinjalizon se nuk do të vazhdojë traditën, angazhimet e fundit të bëra në Paris kanë fituar urgjencë të re. Premtimet e vagullta dhe qëndrimet politike nuk mjaftojnë më.
Në Fondacionin Eleanor Crook, nuk po u kërkojmë qeverive të shpenzojnë si më parë. Përkundrazi, ne po i bëjmë thirrje të shohin evidencën dhe të përdorin buxhetet e tyre të mbetura për ndihmën për zhvillim për të rritur zgjidhjet e provuara dhe me kosto efektive. Një investim i moderuar në MMS – që përfaqëson më pak se kostoja e një jave të shpenzimeve të mbrojtjes të vendeve të G7 – mund të shpëtojë 600,000 jetë.
Edhe me buxhete të kufizuara, ne kemi një mundësi për të shpëtuar miliona jetë. Por vetëm nëse ndalojmë së përpjekuri për të bërë gjithçka dhe përqendrohemi në atë që është gjëja e duhur për t’u bërë.
William Moore, CEO i Fondacionit Eleanor Crook dhe Kryetar i Stronger Foundations for Nutrition, është ish-drejtuesi kryesor i rrëfimeve për Fushatën e Mijëvjeçarit të Kombeve të Bashkuara, anëtar i Koalicionit Global të Lidershipit të SHBA-së dhe anëtar i bordit të Këshillit Global të Lidershipit të Fondacionit të Kombeve të Bashkuara.
Copyright: Project Syndicate, 2025.
www.project-syndicate.org
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
