Bojkoti i naftës ruse dhe efektet për BE-në

Që nga kjo e dielë, BE-ja po ndjek shembullin e SHBA-së dhe Britanisë së Madhe dhe nuk do të importojë më naftë ose produkte të tjera të nafës nga Rusia për të reduktuar më tej varësinë nga burimet ruse.

Ky bojkot lidhet me një kufi të çmimit të naftës së rafinuar nga Rusia. Çmimi tavan është 100 dollarë për fuçi për produktet e naftës me cilësi të lartë si nafta dhe 45 dollarë për fuçi për produktet më të lira si gazi për ngrohje. Kjo duhet të reduktojë më tej të ardhurat ruse dhe në të njëjtën kohë të parandalojë rritjen e çmimit edhe ashtu të lartë në tregun global të naftës.

Embargoja vjen pas bojkotit të naftës bruto ruse të importuar nga deti – të dyja të shpallura në qershor të vitit të kaluar si pjesë e paketës së gjashtë të bojkotit të BE-së të prodhimeve ruse, për shkak të ndërhyrjes ushtarake në Ukrainë. Sipas Presidentes së Komisionit të BE-së, Ursula von der Leyen, kufiri i sipërm ekzistues i çmimit për naftën ruse tashmë i kushton Kremlinit 160 milionë euro në ditë.

Pasiguria e madhe

Embargoja e naftës së papërpunuar dhe kufizimi i çmimit hynë në fuqi më 5 dhjetor dhe nuk shkaktuan ndonjë tronditje të madhe. Në të kundërt, ndalimi aktual i produkteve të naftës së rafinuar – dhe veçanërisht dizelit, i cili kërkohet shumë në Gjermani – ka shkaktuar pasiguri të madhe në treg – ndërkohë që rezervat vendase të naftës janë në nivelin më të ulët historik.

Eugene Lindell dhe Joshua Folds nga firma për konsulenca e energjisë FGE theksojnë se nafta nuk është aq e lehtë për t’u zëvendësuar: “Është shumë e ndërlikuar të prodhosh naftë, gaz për ngrohje dhe naftë të rëndë, ndërsa prodhimi i naftës bruto është më i thjeshtë dhe shumë më i ndryshueshëm.

A do të rritet çmimi?

Kjo do të varet shumë nga ajo se sa të suksesshëm janë evropianët në gjetjen e burimeve alternative të importeve dhe sa e shkathët është Moska në hapjen e tregjeve të reja për të zëvendësuar BE-në. Nëse të dyja kanë sukses, presioni mbi zhvillimet e ofertës dhe çmimeve do të ishte i ulët dhe vetëm afatshkurtër. Ndryshe bojkoti mund të shkaktojë probleme të konsiderueshme në industritë e varura nga nafta, si transporti dhe bujqësia. Çmimet e karburantit do të rriteshin dhe do të nxiste inflacionin.

Çmimet e naftës tashmë janë rritur ndjeshëm dhe kanë mbetur në nivele të larta për një vit e gjysmë. Rezervat janë zvogëluar në mënyrë alarmante sepse nafta shpesh është përdorur për ngrohje si zëvendësim i LNG-së, i cili është shtrenjtuar edhe më shumë. Edhe pse situata deri tani nuk është dramatike, për shkak të një dimri jo tepër të ftohtë.

“Tregu është shumë i ndjeshëm dhe i frikësuar për momentin”, thonë për DW analistët e FGE. “Ne duhet të presim dhe të shohim se si do të zhvillohet puna me eksportet ruse dhe më pas pritet që gjërat do të qetësohen.”

Ku mund të blejë BE naftë?

Para luftës në Ukrainë, BE-ja merrte pothuajse gjysmën e importeve të saj me naftë nga Rusia. Kjo përqindje ka rënë gjatë 12 muajve të fundit, por është ende e lartë – rreth 200 milionë fuçi deri në vitin 2022.

Bojkoti shkakton një defiçit në BE prej rreth 600.000 fuçi naftë dhe produkte të tjera të lidhura me naftë – në ditë. BE-ja dëshiron ta mbushë këtë boshllëk me importe nga Lindja e Mesme, Azia dhe SHBA. Unioni, kapacitetet rafinuese të të cilit tashmë janë shtrirë qartë, i ka përdorur këto burime prej muajsh.

Në fund të fundit, Evropa ende mund të përfitojë nga ajo që njihet “Diesel-Washing”. Ky është karburant nga Rusia që përzihet me naftë nga vende të tjera, si Turqia, dhe më pas dërgohet në BE.

Si qëndron puna me Indinë dhe Kinën?

Këto dy vende, të cilat janë bërë blerësit kryesorë të naftës ruse gjatë vitit të kaluar, mund të luajnë një rol të rëndësishëm në importet në BE. Eksportet e naftës së Indisë në Evropë janë rritur që nga fitimi i luftës, kur rafineritë e saj kanë përfituar nga kostot e tyre të ulëta të magazinimit dhe çmimet më të ulëta të naftës së papërpunuar.

Kina ka rritur kuotat e saj të para të eksportit këtë vit për naftë dhe produkte të ngjashme. Kjo tregon se eksportet duhet të mbahen në këtë nivel të lartë dhe se si rezultat kapacitetet e prodhuesve të tjerë mund të drejtohen edhe në Evropë.

Lexo: Franca kërkon ndihmën e Amerikës në konkurrencën me Kinën

Kush blen nga Rusia?

Rusia ka arritur të mbajë të larta eksportet e saj të naftës bruto. Me ndihmën e Indisë dhe Kinës, të cilët ishin në gjendje të devijonin naftën e papërpunuar që në fakt ishte menduar për Evropën, përmes uljes së të çmimeve. Megjithatë, devijimi i eksporteve në këto tregje të reja përbën një rrezik të madh për Moskën: të dy vendet, tani blerësit më të mëdhenj, kanë edhe vetë kapacitete të mëdha rafinimi. Prandaj, ekspertët presin që Rusia të orientohet drejt tregut në Turqi, Amerikën Latine dhe Afrikë.

DW