Në një kohë kur bota po përballet me tronditje të mëdha gjeopolitike, nga pushtimi i Ukrainës nga Rusia, deri te konflikti në Gaza , demokracia po dëshmohet gjithnjë e më shumë si një koncept jo vetëm i brendshëm, por thellësisht i ndërlidhur me zhvillimet ndërkombëtare. Një studim i ri i publikuar nga Bashkimi Europian, me titull “(Gjeo)politika e demokracisë në Europën e gjerë”, hedh dritë mbi ndikimet gjeopolitike në proceset demokratike në vendet e Ballkanit Perëndimor, me një fokus të veçantë edhe mbi Shqipërinë.
Shqipëria në një kontekst gjeopolitik të ndërlikuar
Shqipëria, si një vend në proces integrimi në BE dhe me një demokraci në zhvillim, ndodhet në një pikë kritike. Sipas studimit, Shqipëria është gjithnjë e më shumë e ekspozuar ndaj ndikimeve të aktorëve të jashtëm jodemokratikë si Rusia, Kina dhe Turqia, të cilët përmes investimeve, ndikimit kulturor, dhe propagandës mediatike, përpiqen të konkurrojnë ndikimin perëndimor dhe të ndikojnë në rrjedhën e demokracisë. Këto ndikime shpesh vijnë të maskuara përmes investimeve infrastrukturore, bashkëpunimeve në fushën e arsimit ose përmes platformave të mediave sociale, që mund të krijojnë narrativë alternative ndaj aspiratave euro-atlantike të vendit. Kjo përbën një sfidë serioze për Shqipërinë, e cila, megjithëse ka bërë hapa përpara në procesin e reformave demokratike, vazhdon të përballet me dobësi institucionale, polarizim politik dhe mungesë të besimit publik.
Zgjerimi i BE-së: një mjet, por jo garanci për demokracinë
Studimi vë në pah se procesi i zgjerimit të BE-së ka qenë historikisht një forcë shtytëse për demokratizim në Europën Qendrore dhe Lindore. Megjithatë, në rastin e Ballkanit Perëndimor, përfshirë Shqipërinë, ky proces po humbet vrullin. Pritjet e gjata, mungesa e një axhende të qartë dhe të besueshme për anëtarësim, si dhe lodhja nga zgjerimi në vendet anëtare të BE-së, e kanë zbehur fuqinë transformuese të këtij instrumenti. Në Shqipëri, kjo ka rezultuar në një dualizëm politik: nga njëra anë, retorika zyrtare mbështet integrimin europian; nga ana tjetër, ekzistojnë praktika politike që shpesh janë në kundërshtim me standardet demokratike që BE kërkon. Kjo hap rrugë për rritjen e forcave jodemokratike ose iliberale që mund të shfrytëzojnë boshllëqet e krijuara nga vakumi i ndikimit europian.
Rëndësia e ndalimit të forcave iliberale
Një nga përfundimet kryesore të studimit është domosdoshmëria për të mësuar nga përvojat e mëparshme të zgjerimit. Nëse gjatë tranzicionit nuk ndërtohen institucione të qëndrueshme, të pavarura dhe me legjitimitet publik, ekziston rreziku që forcat iliberale, që shpesh kanë mbështetje nga jashtë, të fitojnë terren. Për Shqipërinë, kjo përbën një sinjal paralajmërues për të forcuar shtetin e së drejtës, për të rritur transparencën dhe për të angazhuar qytetarët në mënyrë më aktive në proceset demokratike.
Shqipëria është pjesë e një loje të madhe gjeopolitike, ku demokracia nuk është vetëm një çështje vullneti të brendshëm, por edhe e orientimit strategjik dhe të qëndrueshmërisë përballë presioneve të jashtme. Ky studim i BE-së përbën një thirrje për reflektim, por edhe për veprim: për të mbrojtur dhe konsoliduar demokracinë, për të ruajtur orientimin euro-atlantik dhe për të forcuar rezistencën ndaj ndikimeve të huaja që nuk ndajnë të njëjtat vlera.
Lexoni të gjithë studimin në linkun zyrtar të Komisionit Europian:
https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/ab2fa008-605f-11f0-a9d0-01aa75ed71a1/language-en
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
