A do t’i zëvendësojnë trenat e rinj me bateri ata me naftë dhe a janë të sigurt?

Ndërsa flota e motorëve me naftë në Mbretërinë e Bashkuar i afrohet “daljes në pension”, prodhuesit po kërkojnë t’i zëvendësojnë ato me alternativa miqësore me mjedisin.

Trenat aktualisht marrin energji nga telat e elektrizuar lart ose, në linjat pa këto tela, nga gjeneratorët me naftë në bord. Shumë trena janë të aftë të qarkullojnë nga të dy burimet e energjisë dhe të kalojnë midis tyre. Trenat me bateri do t’u kursenin operatorëve hekurudhor koston e instalimit të telave ajrore në binarët e paelektrizuar. Në fabrikën e Hitachi në Newton Aycliffe, Anglia verilindore, testimi sapo ka përfunduar në një tren të ri “tri-mode”, në të cilin një gjenerator nafte është ndërruar me bateri litium. Kjo e lejon atë të përdorë deri në 50% më pak karburant kur punon në linja pa tela lart.

Bazuar në këtë provë, kompania po planifikon gjithashtu një model treni pa gjeneratorë fare me naftë, i cili shpreson se do të jetë në gjendje të udhëtojë deri në 90 km (56 milje) me synimin që i gjithë rrjeti hekurudhor të shkojë pa naftë. Siemens po zhvillon gjithashtu trenat vetëm me bateri në fabrikën e saj në Goole, East Yorkshire. Kompania thotë se po parashikon porosi për më shumë se 600 trena nga operatorë duke përfshirë ScotRail, Great Western Railway (GWR) dhe Transport for Wales. GWR testoi gjithashtu trenin e vet të baterive në fillim të këtij viti. Trenat e vetëm me bateri funksionojnë tashmë në Japoni dhe Gjermani, por ekspertët në Mbretërinë e Bashkuar thonë se ata mund të paraqesin sfida unike të sigurisë nga zjarri. Inxhinierët e Hitachi thonë, megjithatë se kanë bërë testime të gjera mbi bateritë për të siguruar që pasagjerët të jenë të sigurt në rast emergjence.

Si funksionojnë trenat me bateri?

Trenat aktualë me naftë-elektrikë janë projektuar për të tërhequr fuqinë e tyre nga linjat ajrore në seksionet e elektrizuara të hekurudhës. Diku tjetër, ata përdorin gjeneratorë me naftë të vendosur nën karrocat e tyre. Treni i ri i Hitachi zëvendëson një nga këto njësi gjeneratorësh me naftë me 16 bateri, si ato që gjenden në automjetet elektrike (EV). Ai thotë se trenat mund të kalojnë automatikisht midis burimeve të energjisë dhe se versioni me tri modalitete do të përdorte kryesisht bateritë e tij në stacione dhe zona urbane. Hitachi thotë se këto bateri mund të rimbushen ndërsa treni është duke udhëtuar në shina të elektrizuara, ose në 10-15 minuta ndërsa është i palëvizshëm. Kompania thotë se trenat ekzistues elektrikë me naftë mund të pajisen gjithashtu me bateri për të kursyer para.

Pse tani?

Treni i parë që mbështetej vetëm në bateritë e litiumit hyri në shërbim në vitin 2016 në Japoni, më shumë se gjashtë dekada pas një përdorimi të kufizuar të trenave në Skoci të mundësuar nga bateritë e acidit plumb. Pra, pse opsioni i baterisë së litiumit po zhvillohet vetëm tani në Mbretërinë e Bashkuar?

Koji Agatsuma, shefi teknik i Hitachi Rail, i cili mbikëqyri projektin e trenit të baterive të kompanisë, thotë se tani ka interes në Mbretërinë e Bashkuar falë një përzierje të përmirësimit teknologjik dhe një ndryshimi në klimën politike. Ai thotë se vizioni i qeverisë së re është që trenat të jenë “më të lirë, më të gjelbër, më të besueshëm”, ndërsa bateritë po bëhen më të vogla dhe më të fuqishme. Megjithatë edhe tani, kufizimet mbeten. Hitachi projektoi trenin me tri modalitete, sepse bateritë e tij nuk ishin ende në gjendje të zgjasin aq gjatë sa të mbulonin të gjitha seksionet e hekurudhës së paelektrizuar. Siemens thotë se për të drejtuar trenat e saj me bateri në rrjetin hekurudhor të Mbretërisë së Bashkuar, seksione të vogla të hekurudhës do të duhet të elektrizohen dhe pikat e karikimit të shpejtë të vendosen përgjatë rrugëve të trenave. Treni testues i Hitachi ishte në gjendje të udhëtonte 70 km (44 milje) duke përdorur vetëm bateritë e tij. Kjo do të funksiononte për shërbimet midis Londrës dhe Oksfordit, për shkak të sasisë së hekurudhave të elektrizuara në këto rrugë, por nuk do të ishte në gjendje të kryente të gjithë gjatësinë e linjës midis Crewe dhe Holyhead, për shembull.

A ka rreziqe sigurie?

Ekspertët thonë se kur bateritë e litiumit, përdoren në automjetet rrugore, bateritë EV kanë të paktën 20 herë më pak gjasa të marrin flakë, sesa makinat me naftë, ose benzinë.

“Menaxhuar siç duhet, bateritë e litiumit janë shumë të sigurta,” thotë Jon Simpson, një ish-zjarrfikës i kthyer në konsulent për sigurinë nga zjarri.

Por, kur bateritë e litiumit dëmtohen, ato mund të përjetojnë largim termik, që do të thotë se një qelizë pëson rritje të pakontrollueshme të temperaturës, duke e bërë një zjarr të vështirë për t’u kontrolluar dhe shuar. Lloji i “ngjarjes katastrofike” që mund të shkaktojë diçka të tillë do të ishte një përplasje, ose një dalje nga shinat.

Por, Euan McTurk, një konsulent elektrokimist i baterive, thotë se qelizat e Nissan Leaf janë shumë të fuqishme.

Ai thotë: “Që ato të marrin flakë, do të duhej një goditje spektakolare e vetë qelizave aktuale, që do të nënkuptonte kalimin nëpër një strukturë të jashtme shumë të fortë.”

Një pjesë e testimit të Hitachi ishte destabilizimi i qëllimshëm i një qelize, duke përfshirë shpimin dhe mbinxehjen e saj, thotë Chris Dautel, inxhinier i lartë elektrik në prodhues. Ai shton se Hitachi ka vendosur një mburojë nxehtësie rreth çdo qelize për të parandaluar përhapjen e problemit në qelizat e tjera, që do të thotë “asnjë rrezik për pasagjerët në një rast të një problemi termik”. Treni është gjithashtu i pajisur me një njësi ftohëse në çati për të rregulluar temperaturën e baterive dhe kompania ka zhvilluar një softuer që monitoron dhe rregullon qelizat.

Lexo edhe: Cilat janë 5 punë që shkaktojnë më pak stres? Të gjitha paguajnë mbi 100,000 dollarë dhe ndihmojnë mjedisin!

“Tunelet janë ndoshta zona më e rrezikshme në një mjedis hekurudhor,” thotë Graham Kenyon, një konsulent i inxhinierisë elektrike. “Nëse bie një zjarr, ndoshta gjërat më të këqija për t’u përballur, kur jeni duke evakuuar njerëzit janë tymi, avujt dhe gazrat.”

Ndërsa çdo njësi funksionon në mënyrë të pavarur, treni do të jetë ende në gjendje të lëvizë vetë duke përdorur bateri në vagona të tjera,ose të tërhiqet nga një tren tjetër.

bbc.com

Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.

Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.

Teknologji
Përditësuar më: 12/11/2024	632		admin