Kur njerëzit përpiqen t’ju bindin, ata ndonjëherë kërkojnë truke të fshehta si “apeli ndaj injorancës”, ose “whataboutism” për t’u dukur më bindës. Amanda Rugger, shpjegon se si të identifikohen këto gabime logjike.
Nëse do të shikoni mediat sociale, lajmet, ose thjesht të dëgjoni një çështje “të nxehtë” me një të njohur, brenda pak minutash, ka të ngjarë të hasni një kurth. Këto kurthe janë konsumuar aq shumë saqë datojnë që në Greqinë e lashtë.
Ato quhen gabime logjike. E thënë thjesht, një gabim logjik është një e metë në arsyetimin që, pavarësisht se nuk ka fare ndikim në meritën aktuale të një pretendimi, mund, në mënyrë shumë konfuze, ta bëjë atë pretendim të tingëllojë më bindës.
Përdorimi i një gabimi logjik nuk do të thotë domosdoshmërisht se dikush e ka gabim. Sidoqoftë, mund të tregojë, ose të menduarit e gabuar dhe logjikën e gabuar, nëse përdoret pa dashje, ose një përpjekje për të manipuluar të vërtetën për të qenë më bindës, nëse përdoret qëllimisht. Sido që të jetë, është një flamur i kuq që duhet të nxisë pyetje dhe diskutime të mëtejshme. Kjo përfshin, në mënyrë thelbësore, në të menduarit tuaj, dhe në argumentet me të cilat jeni të prirur të pajtoheni.
Pasi të dini për gabimet logjike, do t’i shihni ato kudo. Pse ka rëndësi kjo? Sepse, sa më shumë të praktikuar të bëheni në identifikimin e tyre, aq më mirë mund të jeni në identifikimin e të metave në të menduarit e njerëzve dhe ripërqëndrimin e dialogut në meritat e një argumenti. Do të përmirësoheni edhe në të menduarit në mënyrë kritike për veten tuaj.
Këtu janë 7 gabime për t’u pasur parasysh. Disa janë gabime logjike, të njohura si gabime “formale” , ndërsa të tjerat kanë të bëjnë me keqpërdorimin e gjuhës dhe provave, gabimet “joformale” , por pasoja është gjithmonë një argument i gabuar.
1- Argumenti nga injoranca
Kjo ndodh kur mungesa e provave interpretohet që do të thotë se një pretendim është real, në vend që të vendoset barra e provës mbi personin që bën pretendimin. Është një gabim që zakonisht nënvizon argumentet për teoritë e konspiracionit. Pyetni një nga mbi 10 milionë njerëzit që besojnë se hardhucat drejtojnë botën në lidhje me provat për pretendimin e tyre, për shembull, dhe ata mund të përgjigjen: “Epo, këto hardhuca janë shumë të zgjuara për të lënë ndonjë provë, kjo është ajo që e bën këtë situatë kaq të rrezikshme, si mund të jesh i sigurt se nuk është e vërtetë?” Ju mund të përfundoni duke kruar kokën, por, me shpresë, nuk është për shkak se ju kanë bindur; sepse ju kanë vënë kurthin e gabimit të “argumentit ndaj injorancës”.
2- Argumenti “Ad hominem”
Ky është një gabim në të cilin një pretendim refuzohet në bazë të një aspekti të karakterit, identitetit, motivimeve, apo edhe marrëdhënieve që ata kanë me të tjerët. Sidoqoftë, lloji më i dukshëm, dhe absurd, i “ad hominem” është ai lloj që jo vetëm sulmon një person në vend që të merret me argumentin e tij, por shkon pas diçkaje krejtësisht të parëndësishme për temën në fjalë, si një kandidat politik në një debat televiziv. duke thënë se zgjedhjet e veshjeve të kundërshtarit të tyre, ose modeli i flokëve do të thotë se ata nuk mund të jenë një lider i mirë.
3- Argumenti i tatëpjetës së rrëshqitshme
Ky është argumenti se ndërmarrja e një hapi, ose vënia në vend e një mase, do të çojë në mënyrë të pashmangshme në masa gjithnjë e më drastike, si një objekt që rrëshqet në një shpat të rrëshqitshëm. Është veçanërisht e zakonshme në debatet mbi politikën.
4- Argumenti i njeriut prej kashte
Është keqinterpretim i argumentit të palës tjetër për ta bërë atë të duket më qesharak, dhe për këtë arsye i lehtë për t’u mposhtur. Mendoni për dikë që parashtron një argument të nuancuar se marrja e tepërt e sheqerit mund të rrisë rrezikun e problemeve shëndetësore si sëmundjet e zemrës. Një përgjigje e “kashtës” do të ishte: “Oh, pra çfarë, sheqeri po i vret të gjithë dhe duhet të shpallet i jashtëligjshëm? Kjo është absurde!” Kjo shtrembëron argumentin origjinal, duke e bërë më të lehtë për të mposhtur, një “kashtë”. Një mënyrë intriguese për të luftuar këtë prirje dhe për të mprehur mendimin tuaj është të provoni një “steelman”: ju paraqisni argumentin e kundërshtarit tuaj në mënyrën më të mirë të mundshme, ndoshta edhe më mirë se sa e kanë bërë ata vetë, përpara se të shpjegoni pse nuk pajtoheni.
5- Argumenti nga autoriteti
7- Whataboutism, i quajtur edhe whataboutery
Ndonjëherë konsiderohet si një gabim logjik që përdor informacione të palidhura për t’u larguar nga të metat e argumentit, whataboutism synon të shpërqendrojë vëmendjen. Përshkruan kur, zakonisht në përgjigje të një akuze, apo pyetjeje, dikush përgjigjet me një akuzë të vetën.
Kuptimi dhe zbulimi i gabimeve logjike, mund të jetë një mënyrë vërtet e dobishme për të menduar në mënyrë kritike për atë që lexoni, ose shikoni, dhe për të drejtuar, për të mbajtur bisedat në rrugën e duhur.
Megjithatë, vlen të theksohet, se nëse dikush përdor një gabim logjik, kjo nuk do të thotë domosdoshmërisht se përfundimi i tij është i pasaktë. Ky, në fakt, do të ishte gabimi i tij, dhe ndoshta më i preferuari nga të gjithë: “gabimi i gabimit”.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
Albanian
English