Ndër të tjera, Fusha po kërkon distributor për këpucët Pek dhe Alpine.
Kosova mban 97 për qind të asaj që i nevojitet, dhe prodhon tre për qind të vetat. 427 Kompani sllovene po eksportojnë në Kosovë, por vetëm njëmbëdhjetë nga Sllovenia janë të regjistruar në këtë vend. Regjistrimi i një kompanie në Kosovë bëhet online, në një ditë, nuk është i domosdoshëm depozitim parash. Mjafton vetëm adresa ku do të operojë kompania, tha Bajram Fusha. Klubi Slloven i Biznesit, të cilin ai e udhëheq, ofron të gjitha informacionet mbi kushtet e biznesit në Kosovë.
Kushtet e biznesit në Kosovë janë të thjeshta
Paga minimale në Kosovë është 172 euro, mesatarja 504 euro. Taksat nuk janë të larta as për të punësuarin, as për fitimin.
“Një punonjës që paguhet 500 euro bruto i kushton kompanisë 525 euro shpenzime bruto. Këto 25 euro janë një fond pensioni. Paga neto e punonjësit është 449.70 euro. Tatimi mbi të ardhurat e korporatës është 10%”, shpjegoi Fusha. Tatimi mbi vlerën e shtuar është 18%, për produktet ushqimore 8%, shëndetësia dhe arsimi nuk janë në dispozicion.
Megjithatë, në Kosovë prodhimi vendor është jashtëzakonisht i ulët dhe kompanitë e huaja nuk prodhojnë në masa të mëdha. Nga 1,2 milionë njerëz në fuqinë punëtore, 350,000 janë të punësuar, shumica në shërbimet publike. Sipas të dhënave zyrtare, 160,000 njerëz janë duke pritur për punësim, të cilët kanë aplikuar për punë dhe më shumë se 700,000 janë të papunë, dhe nuk janë duke kërkuar një vend pune. Mund të ketë më shumë prodhim në vitet e ardhshme.
“Çdo qytet tani ka zonën e vet industriale. Sipërmarrësit kanë përfituar tokë të lirë nga vendi dhe kanë ngritur objekte”, tha Fusha.
Të huajt zakonisht punojnë në Kosovë përmes vendasve
Para futjes së taksës doganore 100% mbi produktet serbe, Kosova importonte më së shumti nga Serbia, pasuar nga Gjermania, Turqia, Kina, Italia dhe në vendin e tetë vjen Sllovenia me 100 milionë euro të eksportuara në Kosovë në vitin 2018. Si rregull, të huajt nuk i regjistrojnë bizneset e tyre në Kosovë, ata punojnë nëpërmjet vendasve. Siç mësuam nga sipërmarrësit sllovenë të cilët u përpoqën të futen në tregun e Kosovës në mënyrë të pavarur, kjo gjë është shumë e vështirë. Njerëzit lokalë janë familjarë dhe të ndërlidhur; Është jashtëzakonisht e vështirë ose e pamundur të hyni në këto struktura. Klubi Slloven i Biznesit mund t’i ndihmojë ata.
“Ne jemi duke eksploruar tregun dhe duke kërkuar kompanitë potenciale për të bashkëpunuar. Tani për tani ne jemi duke kërkuar distributor për këpucët Pek dhe Alpine”, tha Fusha. Ai theksoi se gjithashtu punon me sipërmarrësit serbë që duan të shesin në Kosovë: “Biznesi nuk njeh kufij”.
Përfaqësues të produkteve të huaja në panair
Në panairin ekonomik që u mbajt në Prishtinë në fund të prillit, morën pjesë 85 kompani, të cilat kryesisht përfaqësonin gjermanë, turq, serbë, britanikë, sllovenë dhe prodhues të tjerë.
“Ne përfaqësojmë kompaninë gjermane Addinol dhe jemi anëtarë të Grupit Avto Adria, i cili është me vendndodhje edhe në Slloveni dhe punojmë me disa kompani. Për sllovenët në Kosovë, është padyshim e rrezikshme të bëhet biznes. Ejani na vizitoni dhe shikojeni vetë”, tha Ediz Cabrati nga Buraku, i cili mori pjesë në panair. Ai beson se BE-ja duhet të bëjë më shumë për Kosovën, veçanërisht në fushën e liberalizimit të vizave. Qytetarët e Kosovës duhet të marrin një vizë për çdo largim nga vendi i tyre, gjë që e pengon tregtinë e lirë. “U deshën gati një vit për të marrë një vizë gjermane njëvjeçare”, tha ai.
Sllovenia është investitori i tretë më i madh
Nga kompanitë sllovene që veprojnë në Kosovë, ofruesi më i suksesshëm i telekomunikacionit është Ipko, i cili mbulon pothuajse 40% të sektorit të telekomunikacionit të Kosovës. Nga investitorët, Sllovenia është e treta me 206 milionë euro.
Pas vitit 2003, investimet e huaja arritën në 2.1 miliardë euro. Pjesa më e madhe e investimeve u bë nga Austria (900 milionë euro) dhe Kroacia (424 milionë euro). Kosova ka disa herë ndërprerje të furnizimit me energji elektrike për shkak të rrjeteve dhe pajisjeve të vjetëruara. Prandaj vendosën të ndërtojnë mullinj të erës; i pari i ndërtuar nga kompania turke Guris Holding, dhe një tjetër nga kompania izraelite – Enlight Enewable Energy.
Për shkak të këtij investimi, Izraeli në masë të madhe ka rritur eksportet e saj në Kosovë këtë vit. Statistikat midis eksportuesve kryesorë regjistrohen gjithashtu nga Sllovenia, e cila i rriti eksportet e saj në Kosovë me dhjetë milionë euro në kohën kur po aplikohen tarifat doganore mbi mallrat serbe.
Progresi i vendit
Sipas vlerësimit ndërkombëtar (EIU, Factiva), Kosova ka bërë përparim të rëndësishëm në kalimin në një sistem ekonomik të orientuar drejt tregut dhe në ruajtjen e stabilitetit makroekonomik në vitet e fundit, por është ende shumë i varur nga asistenca ndërkombëtare. Buxheti Kosovës vitin e kaluar u dyfishua, nga 1.2 miliardë në 2.3 miliardë euro.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
