Një ekspeditë shkencore çeke ka bërë një zbulim të jashtëzakonshëm në Shqipërinë e Jugut, liqenin më të madh termal nëntokësor në botë. Ky fenomen natyror, i fshehur në thellësitë e një shpelle të paeksploruar më parë, është pagëzuar me emrin Liqeni Neuron, në nder të fondacionit që financoi kërkimet.
Një rrugëtim drejt thellësive misterioze
Zona kufitare malore midis Shqipërisë dhe Greqisë është studiuar prej vitesh nga shkencëtarët çekë, të cilët eksploruan një sistem të ndërlikuar shpellash në rajonin e Vromonerit. Në vitin 2021, ata zbuluan një rrjet të gjerë zgavrash të nëndheshme me burime të ngrohta që lëshonin avuj të fuqishëm. Pikërisht këto burime i çuan studiuesit drejt një humbëtire mbi 100 metra të thellë, të cilën ata e quajtën Atmos.
Në fund të kësaj humbtire, eksploruesit konfirmuan ekzistencën e një liqeni termal gjigant me përmasa mbresëlënëse: 138 metra gjatësi, 42 metra gjerësi dhe një perimetër prej 345 metrash, duke mbajtur mbi 8,335 metra kub ujë të nxehtë. Për të krijuar një përfytyrim më konkret, dhoma ku ndodhet liqeni është tre herë më e madhe se salla kryesore e Teatrit Kombëtar në Pragë.
Teknologjia që zbuloi mrekullinë e nëndheshme
Ky zbulim nuk do të ishte i mundur pa pajisjet e sofistikuara teknologjike të mundësuara nga Fondacioni Neuron, i cili financoi ekspeditën. Richard Bouda, fotograf dhe speleolog, shpjegon procesin e zbulimit:
“Që në eksplorimin e parë, kuptuam se ishim përballë diçkaje vërtet të jashtëzakonshme. Me ndihmën e skanerëve LIDAR dhe sonarëve nënujorë, po arrijmë të krijojmë një hartë të detajuar të shpellës dhe të liqenit.”
Një mister që ende kërkon përgjigje
Përveç madhësisë së tij të pazakontë, ky liqen është i veçantë edhe për përbërjen e tij kimike. Uji i tij është i pasur me hidrogjen sulfur, i cili në kontakt me ajrin prodhon acid sulfurik, duke gërryer shkëmbinjtë e gëlqerorë dhe krijuar formacione të rralla shkëmbore.
Zbulimi i këtij liqeni pritet të ndihmojë në studimin e sistemit të ndërlikuar të burimeve ujore të zonës. Sipas shkencëtarëve, ujërat e nxehta të burimeve përreth mund të kenë lidhje të drejtpërdrejtë me këtë liqen misterioz, por lidhjet e sakta hidrologjike mbeten ende për t’u zbuluar.
Ky është një zbulim që jo vetëm pasuron botën shkencore, por gjithashtu e vendos Shqipërinë në hartën e destinacioneve më të rëndësishme të eksplorimit nëntokësor në botë.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
Albanian
English