Toka është gati të fitojë një “mini-hënë” të re, por ajo nuk do të qëndrojë përreth për shumë kohë.
Asteroidi i sapo zbuluar, i quajtur 2024 PT5, do të kapet përkohësisht nga graviteti i Tokës dhe do të rrotullohet rreth Tokës, nga 29 shtatori deri më 25 nëntor, sipas astronomëve. Më pas, shkëmbi hapësinor do të kthehet në një orbitë heliocentrike, e cila është një orbitë rreth diellit. Detaje rreth mini-hënës kalimtare dhe shtegut në formë patkoi që ajo udhëton u botuan këtë muaj në Shënimet Kërkimore të Shoqatës Amerikane Astronomike.
Asteroidi ka të ngjarë të jetë rreth 11 metra në diametër, por nevojiten më shumë vëzhgime dhe të dhëna për të konfirmuar madhësinë e tij, tha autori kryesor i studimit Carlos de la Fuente Marcos, një studiues në fakultetin e shkencave matematikore në Universitetin Complutense të Madridit. Shkëmbi hapësinor mund të jetë diku midis 5 dhe 42 metra në diametër, potencialisht më i madh se asteroidi që hyri në atmosferën e Tokës mbi Chelyabinsk, Rusi, në vitin 2013. Rreth 17 deri në 20 metra në madhësi, asteroidi Chelyabinsk shpërtheu në ajër, duke lëshuar 20 deri në 30 herë më shumë energji se ajo e bombës atomike të hedhur në Hiroshima, Japoni dhe duke gjeneruar shkëlqim më të madh se dielli. Mbetjet nga shkëmbi hapësinor dëmtuan më shumë se 7000 ndërtesa dhe plagosën më shumë se 1000 njerëz.
Por, si një mini-hënë, Asteroidi 2024 PT5 nuk është në rrezik të përplasjes me Tokën tani, ose gjatë disa dekadave të ardhshme, tha de la Fuente Marcos. Shkëmbi hapësinor do të qarkullojë rreth 2.6 milionë milje (4.2 milionë kilometra) larg, ose rreth 10 herë distanca midis Tokës dhe Hënës.
Krijimi i një mini-hëne
Ngjarjet e mini-hënës vijnë në dy shije, tha de la Fuente Marcos. Episodet e gjata përfshijnë asteroidë të referuar si orbitarë të kapur përkohësisht, të cilët kryejnë një ose më shumë rrotullime rreth planetit tonë që mund të zgjasin për një ose më shumë vite. Gjatë episodeve të shkurtra, nga ana tjetër, asteroidi nuk kryen as një kalim të plotë rreth Tokës.
Këta me kohë të shkurtër, të njohur gjithashtu si fluturime të kapura përkohësisht, janë, si 2024 PT5, mini-hëna për disa ditë, javë ose disa muaj, tha ai.
Toka ka kapur më parë mini-hëna të tjera të përkohshme, si Asteroid 2020 CD3. Edhe pse ai asteroid u pa për herë të parë duke u rrotulluar rreth Tokës në shkurt 2020 dhe u largua disa muaj më vonë, hulumtimi tregoi se ai kishte qarkulluar në planetin tonë për disa vite përpara se të zbulohej.
Asteroidi 2020 CD3 konsiderohet një mini-hënë me kapje të gjatë, ndërsa Asteroidi 2024 PT5 i sapodeklaruar është një kapje e shkurtër.
Ngjarjet e shkurtra mini-hënore mund të ndodhin disa herë në dekadë, por ngjarjet e gjata mini-hënore janë të rralla dhe ndodhin vetëm çdo 10 ose 20 vjet, tha de la Fuente Marcos. Nuk është e lehtë për asteroidët të bëhen mini-hëna, sepse ata duhet të udhëtojnë me shpejtësinë dhe drejtimin e duhur për t’u kapur nga graviteti i Tokës.
“Për t’u bërë një mini-hënë, një trup që vjen duhet t’i afrohet Tokës ngadalë nga një distancë e afërt,” tha de la Fuente Marcos.
Asteroidët që bëhen mini-hëna vijnë brenda 2.8 milionë milje (4.5 milionë kilometra) nga Toka me shpejtësi nën 2.237 milje në orë (3.600 kilometra në orë), shtoi ai.
“Nëse një asteroid kapet nga Toka është i pavarur nga madhësia apo masa e tij, kjo varet vetëm nga shpejtësia dhe trajektorja e tij kur i afrohet sistemit Tokë-Hënë”, tha Robert Jedicke.
Lexo edhe: Një mal i ri nënujor dhe një sërë gjallesash të reja janë zbuluar pranë Kilit
Asteroidi 2024 PT5 erdhi nga brezi asteroid Arjuna, i cili përbëhet nga asteroidë të vegjël që kanë orbita rreth diellit të ngjashme me orbitën e Tokës.
“Ne mendojmë se ka rreth një minihënë në madhësinë e pjatalarëses në sistemin Tokë-Hënë në çdo kohë, por ato janë aq të vështira për t’u zbuluar saqë shumica e tyre mbeten të pazbuluara gjatë kohës që mbeten të lidhur me Tokën. 2024 PT5 mund të jetë rreth 10 metra në diametër, duke e bërë atë objektin më të madh të kapur të zbuluar deri më sot”, tha Jedicke.
Mini-hënat mund të jenë gjithashtu asteroidë që vijnë nga brezi kryesor i asteroidëve, i vendosur midis Marsit dhe Jupiterit, ose mund të jenë fragmente të sipërfaqes hënore të lëshuara nga përplasjet e asteroideve miliona vjet më parë. Përcaktimi se nga vijnë ato mund të ndihmojë të kuptohet procesi i formimit të kraterit dhe se si materiali hidhet nga sipërfaqja e Hënës”, shtoi Jedicke.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
