Shqipëria mbetet vendi më bujqësor në Ballkanin Perëndimor, por njëkohësisht më pak i përgatituri për tranzicionin drejt bujqësisë inteligjente.
Sipas raportit “Skilling up the Western Balkans Agri-Food Sector” të Fondacionit Europian për Trajnimet (ETF), të publikuar së fundmi, bujqësia përbën 16.3% të PBB-së së vendit tonë, më e larta në rajon dhe Europë, ndërsa rreth 35% e popullsisë është e punësuar në këtë sektor.
Megjithatë, ndikimi ekonomik i bujqësisë nuk po përkthehet në rritje teknologjike apo inovacion.
Raporti nënvizon se Shqipëria dhe Bosnja janë vendet ku agri-tech, teknologjitë e aplikuara në bujqësi, janë më pak të zhvilluara. Ndërsa në Serbi, Maqedoninë e Veriut apo Mal të Zi po shfaqen kompani që përdorin inteligjencë artificiale, dronë dhe censorë për menaxhimin e tokës, në Shqipëri këto shembuj mbeten sporadikë dhe shpesh të lidhur me projekte pilot ose nisma individuale të fermerëve novatore.Një nga pengesat kryesore, sipas ETF, është mospërputhja midis arsimit profesional dhe nevojave të tregut. Shkollat bujqësore shqiptare kanë programe të përqendruara ende në metodat tradicionale, me pak lidhje me teknologjinë, përpunimin ushqimor apo tregjet e eksportit. Mësuesit kanë mundësi të kufizuara për përditësim profesional, ndërsa bashkëpunimi me biznesin është shumë i rrallë.
ETF thekson nevojën për formim të integruar, që të kombinojë njohuritë bujqësore me aftësi digjitale, bioteknologji, menaxhim biznesi dhe qëndrueshmëri mjedisore. “Fuqia punëtore e ardhshme në sektorin agro-ushqimor duhet të jetë e pajisur me kompetenca të reja, nga analiza e të dhënave dhe përdorimi i pajisjeve inteligjente deri te njohuritë mbi standardet organike të BE-së,” thekson dokumenti.
Lexo edhe: Shqipëria që përparon në sytë e Suedisë, një partneritet që forcon demokracinë dhe ekonominë!
Në nën-sektorin e ushqimeve organike dhe funksionale, Shqipëria shihet me potencial të lartë, por me baza të dobëta. Vetëm 0.1 për qind e tokës bujqësore është e certifikuar organike, shumë më poshtë se mesatarja e BE-së prej 10 për qind. Megjithatë, interesi i rritur për prodhimet bio, bimët mjekësore dhe ushqimet tradicionale ofron një shans për zhvillim të qëndrueshëm dhe rritjen e eksporteve, nëse shoqërohet me standarde, certifikim dhe aftësi menaxhimi.
Bashkimi Europian vitet e fundit ka rritur vëmendjen për sistemet ushqimore dhe sigurinë e tyre. Financimet për startup-et dhe inovacioni në bujqësi janë në rritje. Ndërkohë kërkesa për prodhime bio dhe organike, por zhvillimet teknologjike dhe aftësitë janë të domosdoshme për rritur përfitimet në këtë drejtim.
ETF rekomandon që Shqipëria të ndërmarrë tri masa kyçe:
Të krijojë një ekosistem bashkëpunimi mes arsimit, bizneseve dhe institucioneve publike për zhvillimin e aftësive teknologjike në bujqësi.
Të modernizojë kurrikulat e arsimit profesional dhe universitar, duke përfshirë module të reja mbi bujqësinë inteligjente, dixhitalizimin dhe ekonominë qarkulluese.
Të nxisë përfshirjen e fermerëve dhe agrobizneseve në trajnime dhe rikualifikime, përmes praktikave pune dhe skemave të mbështetura financiarisht.
Përfundimet e raportit janë të qarta: pa një strategji të qëndrueshme për zhvillimin e aftësive, Shqipëria rrezikon të mbetet prapa në procesin e afrimit me standardet e BE-së. Ndërsa vendet e tjera të rajonit po eksperimentojnë me teknologji të avancuara, Shqipëria duhet të investojë me urgjencë në arsim, trajnime dhe infrastrukturë dixhitale, për të kthyer bujqësinë nga një sektor tradicional në një industri moderne dhe konkurruese.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
