Angela Huyue Zhang, profesore në Universitetin e Jugut të Kalifornisë, është autore e librave High Wire: How China Regulates Big Tech and Governs Its Economy (Oxford University Press, 2024) dhe Chinese Antitrust Exceptionalism: How the Rise of China Challenges Global Regulation (Oxford University Press, 2021).
Për disa, ishte e paimagjinueshme që përdoruesit amerikanë të TikTok të kalonin në aplikacionin kinez RedNote (Xiaohongshu) në kundërshtim me ndalimin e TikTok nga qeveria e SHBA-së. Sidoqoftë, brenda vetëm dy ditëve këtë javë, RedNote u bë aplikacioni më i shkarkuar në SHBA, duke fituar 700,000 përdorues – shumica e të cilëve ishin refugjatë amerikanë nga TikTok. Duke pasur parasysh se arsyeja për ndalimin e TikTok ishte siguria e të dhënave, migrimi i përdoruesve amerikanë në aplikacione të tjera kineze vetëm e thellon këtë shqetësim. Ndryshe nga TikTok – një platformë që nuk operon në Kinë dhe nuk është e nënshtruar ndaj ligjit kinez – RedNote është një aplikacion vendas kinez që i nënshtrohet rregullave të rrepta kineze. Më shumë, ndërsa TikTok thotë se i ruan të dhënat e përdoruesve amerikanë ekskluzivisht brenda SHBA-ve, me mbikëqyrje nga një ekip sigurie i udhëhequr nga SHBA, RedNote i ruan të dhënat e tij plotësisht në Kinë.
Në vitet e fundit, Kina ka miratuar një sërë ligjesh për mbrojtjen e të dhënave, që thuhet se kanë për qëllim ruajtjen e informacionit të përdoruesve. Por këto rregullore kanë një fokus kryesor në bizneset dhe imponojnë pak kufizime për aksesin e qeverisë kineze në të dhënat personale. Autoritetet publike kineze kanë një liri të gjerë për të kërkuar dhe aksesuar të dhënat e përdoruesve.
Përtej çështjes së privatësisë së të dhënave, autoritetet amerikane janë të shqetësuara gjithashtu se TikTok mund të përdoret për të ndikuar në opinione publike në SHBA. Por algoritmet e TikTok janë nën mbikëqyrje të Oracle, si pjesë e një marrëveshjeje për të adresuar shqetësimet e sigurisë. Në kontrast, algoritmet e RedNote operojnë nën mbikëqyrjen e ngushtë të qeverisë kineze, dhe aplikacioni është i nënshtruar kërkesave të rrepta për moderimin e përmbajtjes, që mund të ndikojnë edhe më shumë në opinionet e refugjatëve të TikTok që po kalojnë në këtë platformë. Duke marrë parasysh arsyetimin për ligjin që ndalon TikTok, është e vështirë të imagjinohet që RedNote do të shpëtonte nga një mbikëqyrje e ngjashme. Tani që Gjykata e Lartë e SHBA-së ka miratuar ligjin për ndalimin e TikTok, presidenti do të ketë autoritetin të cilësojë RedNote si një kërcënim për sigurinë kombëtare gjithashtu. Megjithatë, ky proces mund të shpejtojë një cikël pa fund ndalimesh. Ndërsa përdoruesit amerikanë po migrojnë nga një platformë kineze në tjetrën, rregullatorët mund të përfundojnë në një lojë pa fund “Whac-a-Mole”.
Me rritjen e listës së aplikacioneve të ndaluara, SHBA rrezikon të krijojë një “Mur të Madh” të vetin – një pasqyrim i strategjisë së censurës që Kina e ka përdorur për dekada. Edhe nëse aplikacionet kineze hiqen nga dyqanet e aplikacioneve të SHBA-së, përdoruesit me aftësi teknologjike mund të kalojnë me lehtësi këto kufizime me VPN, ashtu siç përdorin përdoruesit kinezë për të aksesuar platformat e huaja. Kjo do të thotë që qeveria amerikane shumë shpejt do të përballet me kufizimet e aftësisë së saj për të ndaluar aplikacionet kineze. Për më tepër, çdo kufizim i ri rrezikon të nxisë më shumë defiance, duke shtuar numrin e përdoruesve që kalojnë në platformat e kontrolluara nga Kina. Në vend që të zbusë shqetësimet për sigurinë kombëtare, kjo strategji mund të çojë përkundrazi në përkeqësimin e tyre, duke sjellë më shumë dobësi dhe rreziqe që ndalimi fillestar kishte për qëllim t’i parandalonte.
Ndalimi i TikTok kështu vendos qeverinë amerikane në një pozicion të ngushtë, çka mund të shpjegojë pse Donald Trump po shqyrton mundësitë për të shpëtuar TikTok (ndonëse ai kishte iniciuar ndalimin gjatë mandatit të tij të parë).
Megjithatë, anulimi i ndalimit ka edhe rreziqe të veta. Si legjislacion i miratuar nga Kongresi, ai nuk mund të anulohet me një urdhër ekzekutiv. Në teori, Trump mund t’u kërkonte agjencive ligjore të mos e zbatojnë ndalimin; por kjo do të kishte pasoja të gjera, përfshirë dyshime për angazhimin e Amerikës për sundimin e ligjit (një akuzë që SHBA-ja ia ka bërë gjithmonë Kinës).
Një mundësi tjetër përveç ndalimit të TikTok është detyrimi i shitjes së operacioneve të tij në SHBA, por kjo zgjidhje varet nga një faktor kyç: miratimi i Kinës. Në vitin 2020, Kina miratoi kufizime për eksportin e teknologjive si algoritmet e rekomandimeve – thelbi i operacioneve të TikTok – duke i dhënë kështu qeverisë kineze të drejtën e veto-s mbi çdo marrëveshje të mundshme.
Lexo edhe: TikTok rikthehet përsëri online në SHBA
Përplasje që ndodhin në lidhje me TikTok, përveçse i jep mundësi Kinës të fitojë më shumë leverdi në marrëdhëniet e saj me Trump, i jep mundësinë Pekinit të përfitojë në mënyrë strategjike. Bashkëbisedimi i refugjatëve të TikTok me përdoruesit kinezë në RedNote ka krijuar një mundësi të paprecedentë për shkëmbime kulturore, diçka që udhëheqësit kinezë kanë dëshiruar ta arrijnë prej kohësh, por që kanë hasur në shumë vështirësi.
Për më shumë se dy dekada, qeveria kineze ka tentuar agresivisht të promovojë kulturën e saj dhe të zgjasë ndikimin e saj në SHBA. Megjithatë, përpjekjet si blerja e reklamave në Times Square dhe krijimi i Instituteve Confucius në kampuset universitare amerikane kanë dështuar në shumicën e rasteve. Kjo që ka arritur RedNote në vetëm disa ditë duket se ka tejkaluar efektin e të gjitha këtyre përpjekjeve të mëparshme.
Siç shpjegohet edhe në librin tim të fundit, High Wire, vendimmarrja e centralizuar shpesh rezulton në rezultate të brishta, jo të qëndrueshme. Saga e TikTok është një kujtesë e qartë se një koncentrim i tepruar i fuqisë presidenciale në formësimin e politikës së jashtme të SHBA-së – veçanërisht ndaj Kinës – mund të çojë në rezultate të ngjashme. Me Trump që pritet të konsolidojë fuqinë ekzekutive, të rrethuar nga besnikët dhe të veprojë me më pak kufizime institucionale gjatë mandatit të tij të dytë, ky trend pritet të intensifikohet, duke krijuar pasoja të paimagjinueshme.
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
