Një studim i ri thekson potencialin për parashikimin e tërmeteve të mëdha disa muaj përpara duke përdorur machine learning për të zbuluar shenja të hershme të aktivitetit sizmik. Megjithatë, efektiviteti dhe implikimet etike të kësaj teknologjie parashikuese mbeten subjekte debati. Kërkimi nga një shkencëtar në Universitetin e Alaskës në Fairbanks sugjeron se publiku mund të marrë disa ditë deri në disa muaj njoftim paraprak përpara një tërmeti të madh, bazuar në identifikimin e aktivitetit tektonik me intensitet të ulët në zona të mëdha. Kjo analizë u përqendrua në dy tërmete të rëndësishme në Alaskë dhe Kaliforni.
Profesori Társilo Girona, nga Instituti Gjeofizik i UAF, një gjeofizikan dhe shkencëtar i të dhënave, studion aktivitetin parashikues të shpërthimeve vullkanike dhe tërmeteve. Gjeologia Kyriaki Drymoni nga Universiteti Ludwig-Maximilians në Mynih, Gjermani, është bashkautore e studimit.
Metoda e zbulimit, e bazuar në machine learning, u publikua më 28 gusht në revistën “Nature Communications.”
“Studimi ynë tregon se teknikat e avancuara statistikore, veçanërisht machine learning, kanë potencialin për të identifikuar në mënyrë paraprake tërmetet me magnitudë të madhe duke analizuar të dhënat e nxjerra nga katalogët e tërmeteve,” tha Girona.
Autorët zhvilluan një algoritëm kompjuterik për të kërkuar në të dhëna dhe për të gjetur aktivitete sizmike anormale. Algoritmet janë një grup instruksionesh kompjuterike që mësojnë një program të interpretojë të dhënat, të mësojë prej tyre dhe të bëjë parashikime apo vendime të informuara.
Studiuesit u përqendruan në dy tërmete të mëdha: tërmetin e Anchorage të vitit 2018 me magnitudë 7.1 dhe sekuencën e tërmeteve në Ridgecrest, Kaliforni, në vitin 2019, me magnitudë nga 6.4 në 7.1. Ata zbuluan se rreth tre muaj aktivitet sizmik me magnitudë të ulët kishte ndodhur në rreth 15% deri në 25% të Alaskës Juglindore dhe Kalifornisë Jugore përpara secilit prej të dy tërmeteve të studiuara.
Hulumtimi i tyre tregon se trazirat para tërmeteve të mëdha kapen kryesisht nga aktiviteti sizmik me magnitudë nën 1.5.
Duke përdorur programin e tyre të trajnuar me të dhëna, Girona dhe Drymoni zbuluan se me tërmetin në Anchorage, probabiliteti që një tërmet i madh të ndodhte brenda 30 ditësh ose më pak u rrit papritur deri në rreth 80% rreth tre muaj para tërmetit të 30 nëntorit. Probabiliteti u rrit në rreth 85% vetëm disa ditë përpara se të ndodhte. Ata arritën në rezultate të ngjashme për sekuencën e tërmetit në Ridgecrest për një periudhë që fillonte rreth 40 ditë para nisjes së sekuencës së tërmetit.
Girona dhe Drymoni propozojnë një shkak gjeologjik për aktivitetin parashikues me magnitudë të ulët: një rritje e ndjeshme e presionit të lëngut të poreve brenda një të çare në thellësitë e tokës.
Autorët theksojnë se algoritmi i tyre do të testohet në situata pothuajse në kohë reale për të identifikuar dhe adresuar sfidat e mundshme të modelit të tyre AI për parashikimin e tërmeteve. Ata shtojnë se metoda nuk duhet të përdoret në rajone të reja pa trajnuar algoritmin më parë me të dhënat historike sizmike të asaj zone.
“Parashikimi i saktë ka potencialin për të shpëtuar jetë dhe për të reduktuar humbjet ekonomike duke ofruar paralajmërime të hershme që lejojnë evakuime dhe përgatitje në kohë,” tha ai. “Megjithatë, pasiguria e natyrshme në parashikimin e tërmeteve ngre gjithashtu pyetje të rëndësishme etike dhe praktike.”
DOI: 10.1038/s41467-024-51596-z
Që nga viti 2015 nxisim shpirtin sipërmarrës, inovacionin dhe rritjen personale duke ndikuar në zhvillimin e një mjedisi motivues dhe pozitiv tek lexuesit tanë. Kjo punë që e bëjmë me shumë dashuri nuk ka të paguar. Ne jemi platforma e vetme e cila promovon modelin pozitiv të sipërmarrjes së lirë. Përmes kësaj platforme mbështesim edukimin gjatë gjithë jetës si mjet për zhvillimin personal dhe profesional të brezave. Kontributi juaj do të na ndihmojë në vazhdimin e këtij misioni në gjithë trevat shqipfolëse.
Mund të kontribuoni KETU. Falemnderit.
